Osmanlidaki İlkler

İLK TELGRAF HATTI

İlk telgraf hattı 9 Eylül 1855 yılında Edirne-Varna-Kırım arasında kuruldu Kırım'dan İstanbul'a çekilen ilk telgrafta Kırım şehri olan Sivastopol'un Rus işgalinden kurtarıldığı bildirilmekteydi

İLK DEMİRYOLU HATTI

9 Eylül 1855 yılında İzmir-Turgutlu arasında demiryolu inşaatına başlanmıştı

DÜNYA'DA İLK STANDART KANUN

Kanunname-i İhtisab-ı Bursa (Bursa Belediyesi Kanunu), dünyanın ilk standart kanunudur Sulan II Bayezid zamanında, 1502 yılında yürürlüğe giren kanun o günün ilk, bugünün hala eskimemiş kanunudur

Bu fermanda; hayvan ürünleri, türlü sebze-meyve, tuz, ekmek, sanayi ürünleri, tekstil ürünleri, tarım-tahıl ürünleri, orman ürünleri, deri ürünlerinin satışları, konulacak fiyatlar ve kaliteleri bir standarda bağlanmıştır

Bu standartlardan bazılar şunlardır :

Çörekler :

Ekmek ağırlığının yarısı olup ak undan olacak ve unun bir kilesine bir okka (400 dirhem) yağ konulacak

Meyvalar :

Kaplı (yeşil kabuklu) fındığın kaplı olarak bir okkası, bir akçeye olacak Kapsızın 200 dirhemi, bir akçeye olacak ve mevsimi geçtikten sonra 125 dirhemi, bir akçeye olacaktır

Sebzeler :

Aş kabağına (taze kabak) 3 gün narh olmayacak Üç günden sonra üç okka, bir akçeye olacak Haftasında 4 okka, ikinci haftasında 5 okka, üçüncü haftasında 6 okka, dördüncü haftada 8 okka, bir akçeye olacak

Kuyumcular :

Kullanılan gümüş 80 ayardan düşük olmayacak Altının miskali de 60 akçelikten aşağı olmayacak

ILK TÜRKCE GAZETE

TAKVİM-İ VEKAYİ

İstanbul'da önceleri haftalık, daha sonra düzensiz aralıklarla yayımlanan ilk Türkçe resmi gazetedir Umur-u dahiliye, umur-u hariciye, mevad-ı askeriye, fünun, tevcihat-ı ilmiye, ticaret ve es'ar olarak altı bölümden oluşan gazete Fransızca, Arapça, Rumca ve Ermanice dillerine çevriliyordu Halkı eğitmek ve devlet kararlarını duyurmak amacıyla çıkarılmıştır (1 Kasım 1831 - 4 Kasım 1922)

1808 yılında Sultan II Mahmud'un emriyle, Beyazıt'ta bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin merkez binasında (Bab-ı Seraskeri) askasındaki bir konakta kurulan, Takvim-i Amire'de basılmaya başlandı Gazete, Vakanüvis Esad Efendi'nin yönetiminde, Babıali'den çeşitli kamu görevlilerinin yazar kadrosunu oluşturmasıyla çalışmalarına başladı 26 Ekim 1831'de gazeteyi tanımak amacıyla yayımlanan iki sayfalık bir broşüre göre Takvim-i Vekayi habercilik yapacak, halkı eğitecek ve devletin uygulalamalrını duyurarak bunlara uyulmasını sağlayacaktı

Önceleri haftada bir yayınlanması öngörülen Takvim-i Vekayi ilk aylarda düzenli olarak, daha sonraları ise uzun bir süre düzensiz olarak çıktı Osmanlı Devleti'nin çokuluslu olması nedeniyle Fransızca, Arapça, Farsça, Rumca ve Ermenice olarak çıkan gazete Umur-ı Dahiliye (iç haberler), Umur-ı Hariciye (dış haberler), mevad-ı askeriye (askeri işler), fünun (bilimler), tevcihat-ı ilmiye (din adamlarının atanmaları) ile ticaret ve es'ar (ticaret ve fiyatlar) olmak üzere altı bölümden oluşmaktaydı

1860'dan sonra yalnızca resmi belge, tüzük ve duyuruları yayımlanan, 1878'de 2119 sayısından sonra yayımına ara veren gazete, 1891-92'de yeniden yayımlanmaya başladı Ama padişahın nişan vermesini konu alan bir resmi bildirimde "nişan itası" ifadesi yerine "nişan hatası" olarak dizilince, II Abdülhamid'in buyruğuyla kapatılmıştır II Meşrutiyet'in ilanından (1908) kısa bir süre sonra yeniden yayımlanmaya başladı ve Kurtuluş Savaşı (1919-1922) sonuna kadar İstanbul hükümetinin varlığı sona erinceye kadar yayımını sürdürdü

• Osmanlıların ilk beylik merkezleri ve bir bakıma ilk başkentleri Söğüt Kasabası'dır Daha sonra sırasıyla Yenişehir, Bursa, Edirne ve İstanbul başkent oldu
  Osmanlı tarihinde ilk savaş, 1284 yılında Bizans tekfurlarıyla yapılan Ermeni Beli savaşıdır
  Osman Bey'in ele geçirdiği ilk kale Kolca Hisar Kalesi'dir (1285)
  Osman Bey'in ilk askeri antlaşması, 1306 yılında yılında Ulubat Tekfuru ile yapılan antlaşmadır
  İlk fethedilen ada, 1308 yılında alınan İmralı Adası'dır
  İlk barış anlaşması, 1330 yılında Orhan Gazi ile Bizans İmparatoru Üçüncü Andronikos arasında imzalanmıştır
  "Rumeli" adı verilen Avrupa yakasında ilk ele geçirilen yer, Gelibolu'da Orhan Gazi'nin büyük oğlu Süleyman Paşa tarafından alınan Çimpe limanıdır
  İlk Osmanlı madeni parası Osman Bey adına basılmıştır
  İlk altın para, Fatih zamanında basılmıştır
  İlk kağıt para Abdülmecit döneminde bastırılmıştır
  İlk daima ordu 1328 yılında Orhan Gazi Bey'in emriyle kurulmuş olup bu orduya "Yaya" adı verilmiştir
  Osmanlı tarihinde ilk şair padişah Fatih Sultan Mehmed'in babası İkinci Murad'dır
  Osmanlı padişahlarından İstanbul'u ilk kuşatan 'Yıldırım Bayezıd'dır (1391)
  Osmanlı tarihinde savaş meydanında şehid olan ilk (ve tek) padişah Birinci Murad'dır (1389), 1 Kosovo Savaşı
  İstanbul'a defnedilen ilk padişah Fatih Sultan Mehmed'dir
  Fethin sembolü olan Ayasofya'da ilk Cuma Namazı fetihten üç gün sonra 1 Haziran 1453 günü Akşamseddin tarafından kıldırılmış olup cemaat arasında Fatih ve O'nun şanlı askerleri hazır bulunmuşlardır
  Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul'a tayin edilen ilk vali Karıştıran Süleyman Bey'dir
  İlk İstanbul Kadısı Hızır Bey Çelebi olup; bugünkü Kadıköy semti O'na tahsis edildiği için bu adı almıştır
  Devşirmelerden olup da Sadrazamlık makamına yükselen ilk kişi, fetihten sonra Fatih Sultan Mehmed tarfından tayin edilen Mahmud Paşa'dır
  Önceleri Asya ve Avrupa'da toprakları bulunan Osmanlı İmparatorluğu'na ilk defa Afrika'da toprak kazandıran padişah Mısır Fatihi Yavuz Sultan Selim'dir
  İstanbul'da öldürülen ilk padişah, "Genç Osman" adıyla bilinen İkinci Osman'dır
  "Valide Sultan" adıyla anılan ilk padişah anası, İkinci Selim'in hanımı ve Üçüncü Murad'ın anası olan Nur Banü'dur
  Osmanlılarda ilk matbaa, Üçüncü Ahmed zamanında ve 1327 yılında faaliyete geçen İbrahim Müteferrika Matbaası'dır
  İlk vapur, İkinci Mahmud zamanında ve 1827 yılında satın alınmış olup halk arasında "Buğu gemisi" adıyla anılmıştır
  İlk kıyafet kanunu 3 Mart 1829 yılında ve İkinci Mahmud zamanında yayınlanmıştır Bu kanuna göre sarık ve cüppe ilmiye sınıfına ayrılmış olup devlet memurlarının fes, setre, pantolon ve kaput giymeleri kararlaştırılmıştır
  İlk gazete yine İkinci Mahmud döneminde ve 1 Kasım 1831 Salı günü yayınlanan Takvim-i Vakayi'dir
  Osmanlı tarihinde ilk borçlanma Sultan Mecid döneminde ve 1855 yılında olmuştur 28 Haziran Perşembe günü Londra'da imzalanan anlaşma ile İngiltere ve Fransa'dan beş milyon İngiliz altını borç alınmıştır
  Türkiye'de ilk telgraf da yine Sultan Mecid döneminde kurulmuş, 9 Eylül 1855 Pazar günü faaliyete geçmiştir
  Avrupa seyahatine çıkan ilk ve tek Osmanlı Padişahı Sultan Aziz'dir 21 Haziran 1867 tarihinde başlayan bu yolculuk 44 gün sürmüştür
  Türkiye'nin yurt dışında katıldığı ilk sergi 1851 yılında Lonra'da düzenlenen Tarım ve Sanayi Ürünleri Sergisi'dir
  Türkiye'de ilk sergi ise 27 şubat 1863 tarihinde Sultan Ahmed Meydanı'nda Sultan Abdülaziz'in de katıldığı bir törenle açılan "Sergi-i Osmani" dir Çeşitli el sanatları ile tarım ve sanayi ürünlerinin yer aldığı bu sergiye İmparatorluk sınırları içinde kalan ülkelerden olduğu gibi bazı Avrupa ülkelerinden de katılımlar oldu
  İstanbul'a ilk tünel yine Sultan Abdülaziz zamanında Fransız Mühendis Emile Gavand tarafından yapıldı ve bu tünel 17 Ocak 1874 günü hizmete girdi Dünyanın üçüncü yeraltı treni olan bu tünel 575 metre uzunluğunda ve 7 metre genişliğindedir
  Türkiye'de Meşrutiyet'in ilk ilanı, 23 Aralık 1876 (Sultan İkinci Abdülhamid)
  İlk olarak Sultan İkinci Abdülhamid döneminde açılan okullar: Mekteb-i Hukuk-i Şâhâne (Hukuk), Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne (Tıp), Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne (Siyasal Bilgiler), Mekteb-i Şâhâne Hendese-i Mülkiye (Teknik Üniversite), Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi, Orman ve Madenler Mektebi
  Haydarpaşa - İzmit - Ankara demiryolu ilk olarak 1888 yılında İkinci Abdülhamid'in Almanya'dan aldığı mâli destekle gerçekleştirildi Ankara - Bağdat demiryolu hattının yapımına girişildi
• İlk Boğaziçi Köprü Projesi de Sultan İkinci Abdülhamid döneminde yapıldı 1900 yılında, Anadoluhisarı ile Rumeli Hisarı arasında bir köprü kurulması için Bosphorus Railroad Company adlı şirket çalışmalara başladı Köprü üzerine demiryolu döşenmesi de planlanmıştı Böylece, Avrupa,dan kalkan bir tren Bağdat'a kadar gidebilecekti Ancak iç karışıklıklar ve Sultan Abdülhamid'in tahttan indirilmesi o zaman için bu projenin gerçekleştirilmesine engel oldu

Osmanlıda İlkler

İlk Osmanlı padişahı Osman Bey’dir

Osmanlıların ilk başkenti Söğüt’tür

Bizans’la yapılan ilk savaş Koyulhisar Savaşı’dır (1302)

Osmanlılarda ilk defa beylikten devlete geçiş Orhan Bey zamanında olmuştur

Osmanlılarda ilk olarak r0;Sultanr1; unvanını kullanan I Murat’tır

Mangır denilen ilk Osmanlı parasını (bakır) Osman Bey bastırmıştır

Sikke adı verilen ilk Osmanlı parasını (gümüş) Orhan Gazi tarafından bastırılmıştır(1327)

İlk Divan Teşkilâtı Orhan Bey tarafından kuruldu

İlk Osmanlı Vezirlik sistemi Orhan Bey zamanında kuruldu

İlk Osmanlı Veziri Alaaddin Paşa’dır

İlk Osmanlı kadısı Karacahisar’a tayin edilen Karamanlı Dursun Fakih’tir

İlk vakfı Orhan Bey kurdu

İlk düzenli ordu Orhan Bey tarafından kuruldu

İlk medrese İznik’te Orhan Bey tarafından kuruldu

Osmanlılarda ilk Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey’dir

Osmanlılar’ın Rumeli’deki ilk üssü Çimpe Kalesi’dir (1353)

Osmanlılara katılan ilk beylik Karesioğularıdır (1354)

Osmanlılar Haçlılarla ilk defa Sırpsındığı Savaşı’nda karşılaştılar (1364)

Karamanoğulları ile ilk savaşı I Murat yaptı

Topçu Ocağı ilk defa I Murat zamanında kuruldu

Top ilk defa sesi ile düşmanı korkutmak amacıyla I Kosova Savaşı’nda kullanıldı (1389)

Savaş alanında şehit düşen ilk Osmanlı Padişahı I Murat’tır(1389)

Osmallılar’a Orta Avrupa’nın kapıları ilk defa Niğbolu Zaferi ile açıldı(1396)

İlk Acemi Ocağı I Murat zamanında Çandarlı Halil Paşa tarafından kuruldu (Devşirme Sistemi)

İlk malî düzenlemeler IMurat döneminde yapılmıştır (Çandarlı Halil ve Kara Rüstem Paşa)

İlk defa para ile toprak I Murat döneminde Hamitoğullarından alınmıştır

İlk defa çeyiz olarak toprak I Murat döneminde alınmıştır (Kütahya, Simav, Emet)

Osmanlı tarihinde İstanbul ilk defa Yıldırım Bayezid tarafından kuşatıldı1391

İstanbul’un kuşatılmasında yapılan ilk hisar Anadolu (Güzelce) Hisarı’dır

Anadolu Türk birliği ilk defa Osmanlı Tarihi’nde ilk defa Yıldırım Bayezid tarafından sağlanmıştır

Anadolu’da Türk birliği Osmanlı Tarihi’nde ilk defa Ankara Savaşı’ndan sonra bozuldu (1402)

Osmanlılarda ilk taht kavgaları Fetret Devri’nde (1402-1413) olmuştur

İlk deniz savaşı Çelebi Mehmet zamanında Venediklilerle yapılmıştır(1416)

Osmanlı Devleti’nde Fetret Devri’nden sonra birliği sağlayan ve ikinci kurucusu Çelebi Mehmet’tir

Osmanlılarda ilk ciddi isyan Şeyh Bedrettin isyanıdır

İlk Cülus Bahşişi askerlere Çelebi Mehmet zamanında dağıtılmıştır

Kendi isteğiyle tahttan inen ilk padişah II Murat’tır

Balkanlarda yapılan ilk anlaşma Edirne-Segedin Anlaşması’dır

Osmanlı, Balkanlarda Edirne-Segedin Anlaşması ile ilk kez sınır belirlemiştir Tuna Nehri

İlk kez Osmanlı tahtına iki kez çıkan padişah II Murat, son kez çıkan II Mustafa’dır

II Kosova Savaşı’ndan sonra Avrupalılar ilk kez Osmanlıları Balkanlardan atamayacaklarını anlamışlardır

Sipahi örgütü ilk kez Orhan Gazi döneminde kuruldu

Osmanlı Devleti'nin ilk halifesi Yavuz Sultan Selim'dir

Osmanlı Devleti'nde ilk tershane Yıldırım Bayezid devrinde Gelibolu'da oluşturulmuştur

Balkanlar II Kosova Savaşı ile ilk kez Türk yurdu olmuştur

Osmanlı Devleti'nde ekberiyet sistemi ilk defa IAhmet devrinde uygulanmıştır

İlk bütçe Tarhuncu Ahmet Paşa tarafından düzenlenmiştir

Osmanlı Devleti'nde ilk divan Orhan Bey döneminde kurulmuştur

Osmanlı Devleti'nin toprak kaybettiği ilk antlaşma Karlofça'dır

İlk anayasamız 1876'daki IMeşrutiyet Anayasasıdır

Osmanlı Devleti ilk deniz savaşı Venediklerle yapmıştır

Osmanlı Devleti ilk borcu Kırım Savaşı sırasında İngiltere'den almıştır

Şehid edilen ilk Osmanlı padişahı Genç Osman'dır

İlk altın parayı Fatih Sultan Mehmet bastırmıştır

Osmanlı Devleti, uçağı ilk kez Birinci Dünya Savaşı’nda kullanmıştır

İlk kez Rumeli’ye geçiş Çimpe Kale'sinin alınmasıyla gerçekleşmiştir

Fransız İhtilali sonrası çıkan ilk isyan, Sırp isyanıdır

Osmanlıda ilk posta teşkilatı Lale Devrinde kuruldu

Osmanlıda ilk itfaiye teşkilatı Lale Devrinde kuruldu

Matbaa ülkemize ilk kez Lale Devrinde gelmiştir

İlk kumaş fabrikası Lale Devrinde İstanbul'da açıldı

Osman Bey’in ilk askeri anlaşması 1306 yılında Ulubad Tekfuru ile yapılan anlaşmadır

İlk fethedilen ada, 1308 yılında alınan İmralı Adası’dır

Bizans’la yapılan İlk barış anlaşması, 1330 yılında Orhan Gazi ile Bizans İmparatoru III Andronikos arasında imzalanmıştır

İstanbul’a defnedilen ilk padişah Fatih Sultan Mehmed’dir

Fethin sembolü olan Ayasofya da ilk Cuma Namazı fetihten üç gün sonra 1 Haziran 1453 günü Akşemseddin tarafından kıldırılmış olup cemaat arasında Fatih ve onun şanlı askerleri hazır bulunmuşlardır

Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul’a tayin edilen ilk vali Karıştıran Süleyman Bey’dir

İlk İstanbul Kadısı Hızır Bey Çelebi olup; bugünkü Kadıköy semti ona tahsis edildiği için bu adı almıştır

İstanbul da öldürülen ilk padişah, "Genç Osman" adıyla bilinen İkinci Osman dır

Osmanlılarda ilk matbaa, Üçüncü Ahmed zamanında ve 1727 yılında faaliyete geçen İbrahim Müteferrika Matbaası’dır

İlk vapur, İkinci Mahmud zamanında ve 1827 yılında satın alınmış olup halk arasında "Buğu gemisi" adıyla anılmıştır

İlk kıyafet kanunu 3 Mart 1829 yılında ve İkinci Mahmud zamanında yayınlanmıştır Bu kanuna göre sarık ve cüppe ilmiye sınıfına ayrılmış olup devlet memurlarının fes, setre, pantolon ve kaput giymeleri kararlaştırılmıştır

İlk gazete yine İkinci Mahmud döneminde ve 1 Kasım 1831 Salı günü yayınlanan Takvim-i Vakayi dir

Osmanlı tarihinde ilk borçlanma Sultan Mecid döneminde ve 1855 yılında olmuştur 28 Haziran Perşembe günü Londra da imzalanan anlaşma ile İngiltere ve Fransa dan beş milyon İngiliz altını borç alınmıştır

Türkiye’de ilk telgraf da yine Sultan Abdülmecid döneminde kurulmuş, 9 Eylül 1855 Pazar günü faaliyete geçmiştir

Avrupa seyahatine çıkan ilk ve tek Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’dir 21 Haziran 1867 tarihinde başlayan bu yolculuk 44 gün sürmüştür

Türkiye’nin yurt dışında katıldığı ilk sergi 1851 yılında Londra’da düzenlenen Tarım ve Sanayi Ürünleri Sergisi’dir

Türkiye de ilk sergi ise 27 Şubat 1863 tarihinde Sultanahmet Meydanı’nda Sultan Abdülaziz’in de katıldığı bir törenle açılan "Sergi-i Osmani"dir

İstanbul a ilk tünel yine Sultan Abdülaziz zamanında Fransız Mühendis Emile Gavand tarafından yapıldı ve bu tünel 17 Ocak 1874 günü hizmete girdi Dünyanın üçüncü yeraltı treni olan bu tünel 575 metre uzunluğunda ve 7 metre genişliğindedir

Türkiye’de Meşrutiyet’in ilk ilanı, 23 Aralık 1876 (Sultan II Abdülhamid)

İlk olarak Sultan II Abdülhamid döneminde açılan okullar: Mekteb-i Hukuk-i Şâhâne (Hukuk), Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne (Tıp), Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne (Siyasal Bilgiler), Mekteb-i Şâhâne Hendese-i Mülkiye (Teknik Üniversite), Halkalı Yüksek Ziraat Mektebi, Orman ve Madenler Mektebi

Haydarpaşa - İzmit - Ankara demiryolu ilk olarak 1888 yılında II Abdülhamid in Almanya’dan aldığı malî destekle gerçekleştirildi Ankara - Bağdat demiryolu hattının yapımına girişildi

İlk Boğaziçi Köprü Projesi de Sultan II Abdülhamid döneminde yapıldı 1900 yılında, Anadoluhisarı ile Rumeli Hisarı arasında bir köprü kurulması için Bosphorus Railroad Company adlı şirket çalışmalara başladı Köprü üzerine demiryolu döşenmesi de planlanmıştı Böylece, Avrupa’dan kalkan bir tren Bağdat a kadar gidebilecekti Ancak iç karışıklıklar ve Sultan Abdülhamid in tahttan indirilmesi o zaman için bu projenin gerçekleştirilmesine engel oldu