Divan (Yerleşim) Nedir ?

Divan, Osmanlı İmparatorluğu?nun yönetim sistemi içinde köy ile nahiye arasında kalan idarî ve malî bir birimin adıdır Günümüzde divan terimi bir coğrafya terimi olarak farklı bir anlam kazanmıştır, köyden daha küçük, dağınık bazı yerleşim birimleri için kullanılır

Tarih

Ahmet Vefik Paşa?nın Lehçe-i Osmanî?sinde divan şöyle tanımlanmıştır: "Karadeniz sahilinde, ekseri Bolu ve Canik sancaklarında, ahali köy köy oturmayıp, haneler müteferrik (ayrı ayrı) olduğundan 50 yahut 100 hane bir kariye (köy) itibariyle kayıd olunup, bunlara vergileri bir divan pusulası ile tevzi olunur (dağıtılır)"

Osmanlı idari birimlerinden Niyâbet (nahiye), divanlardan oluşmaktaydı Divan ile bölük terimi eş anlamlıdır Divanların başında bir divanbaşı bulunurdu Tahrir defterlerinde divanlardan bahis 16 yüzyılın başlarına kadar gitmektedir Kayıtlarda Divanlardan özellikle Batı Karadeniz vilayetlerinde olduğu anlaşılmaktadırDivan, dağınık halde bulunan köylerin biraraya gelmeleriyle oluşan bir idari birimdi Amaç onlarla kolay irtibat kurulması ve vergi toplanmasında kolaylık sağlamaktı Edebiyatta bir şiirler kümesine divan dendiği gibi, idari bağlamda bir köyler kümesine de divan deniyordu

Osmanlı döneminde göçmenlere eğimli arazilerde veya ormanlık alanların içlerinde ve kenarlarından toprak verildiğinde bu yerleşimler geniş arazili ve biribirinden mesafeli olarak verildiği için, bunlar geleneksel köyler şeklinde değil, divan adı verilen idari ve mali bir birlik olarak örgütlenmişlerdi Eskiden divan olan yerleşim birimlerinin büyük bölümü Cumhuriyetten sonra idari yapısının değişmesi sonucu köylere dönüşmüş, geri kalan, köylere ait olamayacak kadar dağınık ve düşük nüfuslu olanların halkı ise geleneklerini sürdürerek yerleşmelerine 'divan' demeye devam etmişlerdir Zaman içinde divanlar içindeki yerleşim çekirdekleri oğul vererek büyümüş, bir kısmı mahalle, bir kısmı köy haline gelmiştir Cumhuriyet döneminde köyler yeniden örgütlenince eskiden divanları oluşturan bu yerleşimlerden birkaçı birer muhtarlık haline getirilmiştir

Coğrafya terimi olarak

Tarihçilerin divan terimi ile coğrafyacılarınki farklıdırOsmanlı devrinde köy ile nahiye arasında bir yerleşim yeri olan divan, günümüzde tek başına muhtarlık olamayacak kadar küçük olan bir kaç mahallenin bir muhtarlık altında toplanıp köy yapıldığı yerleşme tipinin adıdır (bu türden diğer terimler arasında çiftlik, mezra, mahalle sayılabilir) Günümüzde Türkiye'nin idari birimleri arasında divan adını taşıyan yerleşmeler resmen yoktur Bu adı taşıyan yerler aslında bir muhtarlık alanı içinde yer alan sürekli yerleşmelerdir (köy veya mahalle)Tipik olarak her divan birkaç ev ve onların ağıl, ahır ve kümeslerinden oluşur] Bu yerleşimler genelde köy olamayacak kadar az nüfusludur