Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anayasal Gelişmeler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anayasal Gelişmeler

1

Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk anayasal gelişme, 1808 tarihli ?Sened-i İttifak?tır

2

Mahmut döneminde, Alemdar Mustafa Paşa?nın önderliğinde merkezi hükümetle ayanlar arasında imzalanmıştır

Anayasal nitelikte olmayan bir belgedir

2

Osmanlı döneminde anayasal gelişmelerin ikincisi, 1839 tarihli Tanzimat Fermanı?dır

Abdülmecit döneminde yapılmıştır

3

Anayasal gelişmelerin 3

sü 1856 tarihli ?Islahat Fermanı?dır

Abdülaziz döneminde yapılmıştır

Bunlar hukuk devletine geçişin ilk adımlarıdır

*Senedi İttifak: 1808

Osmanlının ilk anayasal gelişmesidir

Anadolu ve Rumeli Ayanları ile padişah arasındadır

Padişahın yetkileri ilk kez sınırlanmıştır

İngilizlerin Magna Carta?sına benzer

Anayasal Monarşiye geçiştir

Padişah Allah adına söz vermiştir

(manevi)

*Tanzimat Fermanı: 1839 - Abdülmecit Gülhane-i Hattı Hümayun

Padişah tek taraflı çıkardı

Kendi yetkilerini sınırladı

Hukuka göre hareket edeceğini vaad etti

Tüm uyruklara can ve mal güvenliği tanıdı

Mahkemeler halka açıldı

Askerlik vatan görevi oldu

Mülkiyet hakkı devlet güvencesine alındı

*Islahat Fermanı: 1856 ? Din farkı gözetmeden bütün vatandaşlara tüm haklardan yararlanma verildi

Müslüman olmayanlara küçük düşürücü sözler yasaklandı

Cizye ve İltizam kaldırıldı

Müslüman olmayanlara bedelli askerlik getirildi

*1

Meşrutiyet 1876 - II

Abdülhamit: İlk yazılı Türk anayasasıdır

Yasama hala padişahtadır

Meclis üyeleri padişaha bağlılık yemini eder

İki meclislidir

Osm-Rus savaşı bahane edilerek meclis kapatılmış, anayasayı yürürlükten kaldırılmamış, ancak uygulanmamıştır

*2

Meşrutiyet 1908- II

Abdülhamit: 31 Mart ayaklanmasıyla 2

Abdülhamit tahttan indirilmiş, 2

meşrutiyet ilan edilmiştir

Kanun teklifi için padişahtan izin alma kalktı

Meşruti Monarşik yapı oldu

Sansür kaldırıldı, haberleşme serbest oldu, parti kurma ve toplanma hakkı verildi

KISACA:

*1

MEŞRUTİYET 1876 Anayasası (Kanunu Esasi) Meşruti Monarşi Sistemi (Yasama yürütme yürütmede toplanır

)
*2

MEŞRUTİYET 1921 Anayasası (Teşkilat ? Esasiye Kanunu) Meclis Hükümet Sistemi (Yasama yürütme yasamada toplanır)

*1924 ANAYASASI ==> Karma Sistem
*1961 ANAYASASI ==> Parlamenter Sistem (Yasama yürütme yumuşak şekilde ayrılır)
*1982 ANAYASASI ==> Parlamenter Sistem (Başkanlık sisteminde yasama-yürütme

Kesin olarak ayrılır

)

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anayasal Gelişmeler Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anayasal Gelişmeler 1 Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk anayasal gelişme, 1808 tarihli ?Sened-i İttifak?tır 2 Mahmut döneminde, Alemdar Mustafa Paşa?nın önderliğinde merkezi hükümetle ayanlar arasında imzalanmıştır Anayasal nitelikte olmayan bir belgedir 2 Osmanlı döneminde anayasal gelişmelerin ikincisi, 1839 tarihli Tanzimat Fermanı?dır Abdülmecit döneminde yapılmıştır 3 Anayasal gelişmelerin 3sü 1856 tarihli ?Islahat Fermanı?dır Abdülaziz döneminde yapılmıştır Bunlar hukuk devletine geçişin ilk adımlarıdır Senedi İttifak: 1808 Osmanlının ilk anayasal gelişmesidir Anadolu ve Rumeli Ayanları ile padişah arasındadır Padişahın yetkileri ilk kez sınırlanmıştır İngilizlerin Magna Carta?sına benzer Anayasal Monarşiye geçiştir Padişah Allah adına söz vermiştir (manevi) Tanzimat Fermanı: 1839 - Abdülmecit Gülhane-i Hattı Hümayun Padişah tek taraflı çıkardı Kendi yetkilerini sınırladı Hukuka göre hareket edeceğini vaad etti Tüm uyruklara can ve mal güvenliği tanıdı Mahkemeler halka açıldı Askerlik vatan görevi oldu Mülkiyet hakkı devlet güvencesine alındı Islahat Fermanı: 1856 ? Din farkı gözetmeden bütün vatandaşlara tüm haklardan yararlanma verildi Müslüman olmayanlara küçük düşürücü sözler yasaklandı Cizye ve İltizam kaldırıldı Müslüman olmayanlara bedelli askerlik getirildi 1Meşrutiyet 1876 - II Abdülhamit: İlk yazılı Türk anayasasıdır Yasama hala padişahtadır Meclis üyeleri padişaha bağlılık yemini eder İki meclislidir Osm-Rus savaşı bahane edilerek meclis kapatılmış, anayasayı yürürlükten kaldırılmamış, ancak uygulanmamıştır 2Meşrutiyet 1908- IIAbdülhamit: 31 Mart ayaklanmasıyla 2Abdülhamit tahttan indirilmiş, 2meşrutiyet ilan edilmiştir Kanun teklifi için padişahtan izin alma kalktı Meşruti Monarşik yapı oldu Sansür kaldırıldı, haberleşme serbest oldu, parti kurma ve toplanma hakkı verildi KISACA: 1 MEŞRUTİYET 1876 Anayasası (Kanunu Esasi) Meşruti Monarşi Sistemi (Yasama yürütme yürütmede toplanır) 2 MEŞRUTİYET 1921 Anayasası (Teşkilat ? Esasiye Kanunu) Meclis Hükümet Sistemi (Yasama yürütme yasamada toplanır) 1924 ANAYASASI ==> Karma Sistem 1961 ANAYASASI ==> Parlamenter Sistem (Yasama yürütme yumuşak şekilde ayrılır) 1982 ANAYASASI ==> Parlamenter Sistem (Başkanlık sisteminde yasama-yürütme Kesin olarak ayrılır)