Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gelenek, Görenek Ve Adetleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-11-2012

Kuzey Kıbrıs TÜRK CUMHURİYETi'nin Gelenek, Görenek ve Adetleri

TOPLUM HAYATINDA gelenek, görenek ve adetlerin en güzel yansıdığı ve ortaya çıktığı ortamlar çeşitli törenler ve kutlama günleridir

Bunlar arasında düğünler, sünnet törenleri, Bayram törenleri, çocuk doğumu, çocukların okula başlaması yer almaktadır

Kıbrıs Türk toplumunun karakteristiklerinden biri de “Konuk Ağırlama” tarzıdır

Bu durum, tüm dünyada bilinen geleneksel Türk konukseverliğinin bir yansımasıdır

İkram yapılırken her zaman yaşlı kişilere öncelik tanınması adettendi

Kıbrıs insanı, ikramda önceliği daima kahveye vermiş, bunun yanı sıra şerbetler de tercih edilmişti

Bunlar arasında bal, gül, şeker, harup ve macun şerbetleri baştaydı

Çeşitli meyvelerden hazırlanan macun sunumu da ayrı bir zevkti

Halk Dansları

KIBRIS TÜRK HALKI, çeşitli etkinliklerde (düğün, kına gecesi, ekin kaldırma gibi) halk dansları oynamaktadır

Bu danslar genellikle Karşılamalar, Mendil Oyunları, Zeybekler, Kadın Oyunları, Dramatize Oyunlar ve Kasap Oyunları sırası izlenerek oynanılır

Karşılamalar, “Kadın ve Erkek Karşılamaları” olarak gruplandırılır

Kadınların oyunun temposu genellikle daha ağırdır

Karşılamalar dört kısımdan oluşmakta olup, dört ayrı ritme sahiptirler

Mendil oyunları veya sirtolar; orta hızda, neşeli ve erkekçe figürler içermektedir

Başlıca sirtolar olarak; Aziye sirtosu, İskele sirtosu, Karagözlü sirtosu, Kına sirtosu sayılabilir

Geleneksel El Sanatları

Yemeniler;

Geçmişte yemenilerin kullanımı oldukça yaygın olup, çeşitli süslemeleriyle kadın dünyasının zenginliğini ortaya koymaktaydı

Kıbrıs’ta kullanılan yemeniler genelde tam kare biçiminde olup; önceleri sadece kenarlarına motif işlenir, iç kısımları sade bırakılırdı

Daha sonra yemenilere dal ve çiçek motifleri basılmaya başlandı

Günümüzde yemeni modern anlamda eşarp olarak gelenek başka bir düzlemde sürdürülmektedir

Lefkara İşi;

Lefkara işi Kıbrıs’ta yapılan yerel el sanatlarının en önemlilerinden birisidir

İlk olarak, Lefkara köyünden çıktığı için bu adı almıştır

Lefkara işi 2 grupta toplanır; “Keten üzerine Lefkara işi” ve “İğne işi Lefkara”

İkisinin de işlemesi sırasında yastık kullanılır

Lefkara işi geçmiş dönemlerde halkın kendi kullanımı için yapılırken, sonraları ticari amaçlı olarak ve günümüzde özellikle turistik el işleri kapsamında yapılmaktadır

Hesap İşi;

Bu iş daha çok Lapta ve Kazafana bölgesinde yaygın olarak yapılan bir el sanatı türüdür

İpek İşi;

İpek Böceği kozalarından işlene ürünlerdir

Bitkisel Örücülük;

Kendiliğinden yetişen veya kültürü yapılan bazı bitkilerin sapını, yapraklarını, ince dallarını ya olduğu gibi yada yararak ince şeritler haline getirdikten sonra çeşitli şekillerde değerlendirme işidir

Kıbrıs’ta örücülüğün en yaygın olduğu yerler Mesarya ve Karpaz bölgeleridir

Kuzey Kıbrıs Mutfağı

KIBRIS MUTFAĞI, tarih boyunca değişik kültürlerden etkilenmiştir

Bu yüzden tamamen Kıbrıs’ a ait herhangi bir yemek yoktur

Fakat orijinlerinde yapılan ufak değişikliklerle Kıbrıslılar lezzetli yemekler yaratmayı başarmışlardır

Her yemek kendine özgü bir lezzet taşır, yemeğin pişirilmesi ve sunumu Kıbrıs insanın karakterini yansıtır

‘ Molohiya ’ Arap orijinli bir yemek olmasına rağmen hazırlanışı lezzeti ve sunumu ile Kıbrıs lezzetine hitap eder

Bazı yemeklerin adı, hazırlanışı ve lezzeti bölgeden bölgeye farklılık gösterir

Kuzey Kıbrıs damak zevki olanların uğrak yeridir

Çeşitli sebze yemekleri, ızgaralar, hamur işleri, balık, çorbalar, kebaplar, lahmacun ve pideler Kıbrıs mutfağının sadece bir kısmıdır

Bir çok meze çeşidi, tatlılar, kekler, aparatif olarak yenilebileceği gibi ana yemeklerden sonra da yenilebilir

Yerel mutfağın dışında birçok restorantta Çin, İtalyan, Fransız ve Hint yemeklerini tadabilirsiniz

ÇORBALAR

Mercimek çorbası

Tarhana çorbası

Pirinç çorbası

Erişte çorbası

Sebze çorbası

Humus çorbası

Paça çorbası

Tavuk çorbası

Erişteli mercimek çorbası

MEZELER

Humus

Cacık

Tahin

Turşular

Patates salatası

Samarella

Lahana ve yoğurt salatası

Bakla salatası

Kızarmış hellim

Çakızdez

Ahtabot

Kalamar

Gabbar

Dil

Beyin

Pastırma

PİLAVLAR

Pirinç pilavı

Bulgur pilavı

Mücendra pilavı

Herse

ANA YEMEKLER

Şeftali Kebabı

Fırın Kebabı

Şiş Kebabı

Köfte

Musakka

Molehiya

Bamya

Yalancı Dolma

Et Dolması

Bumbar

Pırasa

Kuru fasulye

Taze fasulye

Kolokas

Karnabahar

Ispanak

HAMUR İŞLERİ VE BÖREKLER

Tatar Böreği

Pirohu

Nor böreği

Kıymalı börek

Ispanak böreği

Kabak böreği

Mantar böreği

Zeytinli

Hellimli

Bidda

Çörek

Tahinli

Pilavuna

TATLILAR

Fırın Katmeri

Samsı

Tel kadayıfı

Ekmek kadayıfı

Şamişi

Lokma

Şammali

Bişi

Sucuk

Köfter

Paluze

Golifa

Simit helvası

Erişteli sütlaç

REÇELLER, MARMELATLAR VE KOMPOSTOLAR

Ceviz macunu

Turunç macunu

Bergamut macunu

Ayva macunu

Hurma macunu

İncir macunu

Karpuz Macunu

Kabak macunu

Alıç reçeli

Çilek reçeli

Portokal reçeli

Erik reçeli

Üzüm reçeli

Şeftali Kompostosu

Elma Kompostosu

Armut Kompostosu

Harup Pekmezi

İÇECEKLER

Şerbet

Limonata

Ayran

Zivaniya

Şarap

Rakı

Brandy

Bira

Tarihçe

KIBRIS'IN bir ada oluşu türlerin zenginleşmesine engel olmuştur

Geçmiş yıllarda daha fazla sayı ve türde hayvanlar bulunduğu tahmin edilmektedir

Kıbrıs’ın ilk çağlarına ait buluntular göstermektedir ki, bir zamanlar Kıbrıs’ta filler ve hipopotamlar yaşamıştır

Yabani dağ koyunu, yaban domuzu, tavşan, tilki, kirpi ve İran türü küçük geyik de adanın kendi hayvanları arasında bulunmaktadır

Karpaz Milli Parkı'nda 250 civarında özgürce yaşayan Yabani Eşek bulunmaktadır

10-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gelenek, Görenek Ve Adetleri Kuzey Kıbrıs TÜRK CUMHURİYETi'nin Gelenek, Görenek ve Adetleri TOPLUM HAYATINDA gelenek, görenek ve adetlerin en güzel yansıdığı ve ortaya çıktığı ortamlar çeşitli törenler ve kutlama günleridir Bunlar arasında düğünler, sünnet törenleri, Bayram törenleri, çocuk doğumu, çocukların okula başlaması yer almaktadır Kıbrıs Türk toplumunun karakteristiklerinden biri de “Konuk Ağırlama” tarzıdır Bu durum, tüm dünyada bilinen geleneksel Türk konukseverliğinin bir yansımasıdır İkram yapılırken her zaman yaşlı kişilere öncelik tanınması adettendi Kıbrıs insanı, ikramda önceliği daima kahveye vermiş, bunun yanı sıra şerbetler de tercih edilmişti Bunlar arasında bal, gül, şeker, harup ve macun şerbetleri baştaydı Çeşitli meyvelerden hazırlanan macun sunumu da ayrı bir zevkti Halk Dansları KIBRIS TÜRK HALKI, çeşitli etkinliklerde (düğün, kına gecesi, ekin kaldırma gibi) halk dansları oynamaktadır Bu danslar genellikle Karşılamalar, Mendil Oyunları, Zeybekler, Kadın Oyunları, Dramatize Oyunlar ve Kasap Oyunları sırası izlenerek oynanılır Karşılamalar, “Kadın ve Erkek Karşılamaları” olarak gruplandırılır Kadınların oyunun temposu genellikle daha ağırdır Karşılamalar dört kısımdan oluşmakta olup, dört ayrı ritme sahiptirler Mendil oyunları veya sirtolar; orta hızda, neşeli ve erkekçe figürler içermektedir Başlıca sirtolar olarak; Aziye sirtosu, İskele sirtosu, Karagözlü sirtosu, Kına sirtosu sayılabilir Geleneksel El Sanatları Yemeniler; Geçmişte yemenilerin kullanımı oldukça yaygın olup, çeşitli süslemeleriyle kadın dünyasının zenginliğini ortaya koymaktaydı Kıbrıs’ta kullanılan yemeniler genelde tam kare biçiminde olup; önceleri sadece kenarlarına motif işlenir, iç kısımları sade bırakılırdıDaha sonra yemenilere dal ve çiçek motifleri basılmaya başlandı Günümüzde yemeni modern anlamda eşarp olarak gelenek başka bir düzlemde sürdürülmektedir Lefkara İşi; Lefkara işi Kıbrıs’ta yapılan yerel el sanatlarının en önemlilerinden birisidir İlk olarak, Lefkara köyünden çıktığı için bu adı almıştır Lefkara işi 2 grupta toplanır; “Keten üzerine Lefkara işi” ve “İğne işi Lefkara” İkisinin de işlemesi sırasında yastık kullanılır Lefkara işi geçmiş dönemlerde halkın kendi kullanımı için yapılırken, sonraları ticari amaçlı olarak ve günümüzde özellikle turistik el işleri kapsamında yapılmaktadır Hesap İşi; Bu iş daha çok Lapta ve Kazafana bölgesinde yaygın olarak yapılan bir el sanatı türüdür İpek İşi; İpek Böceği kozalarından işlene ürünlerdir Bitkisel Örücülük; Kendiliğinden yetişen veya kültürü yapılan bazı bitkilerin sapını, yapraklarını, ince dallarını ya olduğu gibi yada yararak ince şeritler haline getirdikten sonra çeşitli şekillerde değerlendirme işidir Kıbrıs’ta örücülüğün en yaygın olduğu yerler Mesarya ve Karpaz bölgeleridir Kuzey Kıbrıs Mutfağı KIBRIS MUTFAĞI, tarih boyunca değişik kültürlerden etkilenmiştir Bu yüzden tamamen Kıbrıs’ a ait herhangi bir yemek yoktur Fakat orijinlerinde yapılan ufak değişikliklerle Kıbrıslılar lezzetli yemekler yaratmayı başarmışlardırHer yemek kendine özgü bir lezzet taşır, yemeğin pişirilmesi ve sunumu Kıbrıs insanın karakterini yansıtır ‘ Molohiya ’ Arap orijinli bir yemek olmasına rağmen hazırlanışı lezzeti ve sunumu ile Kıbrıs lezzetine hitap ederBazı yemeklerin adı, hazırlanışı ve lezzeti bölgeden bölgeye farklılık gösterir Kuzey Kıbrıs damak zevki olanların uğrak yeridir Çeşitli sebze yemekleri, ızgaralar, hamur işleri, balık, çorbalar, kebaplar, lahmacun ve pideler Kıbrıs mutfağının sadece bir kısmıdır Bir çok meze çeşidi, tatlılar, kekler, aparatif olarak yenilebileceği gibi ana yemeklerden sonra da yenilebilir Yerel mutfağın dışında birçok restorantta Çin, İtalyan, Fransız ve Hint yemeklerini tadabilirsiniz ÇORBALAR Mercimek çorbası Tarhana çorbası Pirinç çorbası Erişte çorbası Sebze çorbası Humus çorbası Paça çorbası Tavuk çorbası Erişteli mercimek çorbası MEZELER Humus Cacık Tahin Turşular Patates salatası Samarella Lahana ve yoğurt salatası Bakla salatası Kızarmış hellim Çakızdez Ahtabot Kalamar Gabbar Dil Beyin Pastırma PİLAVLAR Pirinç pilavı Bulgur pilavı Mücendra pilavı Herse ANA YEMEKLER Şeftali Kebabı Fırın Kebabı Şiş Kebabı Köfte Musakka Molehiya Bamya Yalancı Dolma Et Dolması Bumbar Pırasa Kuru fasulye Taze fasulye Kolokas Karnabahar Ispanak HAMUR İŞLERİ VE BÖREKLER Tatar Böreği Pirohu Nor böreği Kıymalı börek Ispanak böreği Kabak böreği Mantar böreği Zeytinli Hellimli Bidda Çörek Tahinli Pilavuna TATLILAR Fırın Katmeri Samsı Tel kadayıfı Ekmek kadayıfı Şamişi Lokma Şammali Bişi Sucuk Köfter Paluze Golifa Simit helvası Erişteli sütlaç REÇELLER, MARMELATLAR VE KOMPOSTOLAR Ceviz macunu Turunç macunu Bergamut macunu Ayva macunu Hurma macunu İncir macunu Karpuz Macunu Kabak macunu Alıç reçeli Çilek reçeli Portokal reçeli Erik reçeli Üzüm reçeli Şeftali Kompostosu Elma Kompostosu Armut Kompostosu Harup Pekmezi İÇECEKLER Şerbet Limonata Ayran Zivaniya Şarap Rakı Brandy Bira Tarihçe KIBRIS'IN bir ada oluşu türlerin zenginleşmesine engel olmuşturGeçmiş yıllarda daha fazla sayı ve türde hayvanlar bulunduğu tahmin edilmektedir Kıbrıs’ın ilk çağlarına ait buluntular göstermektedir ki, bir zamanlar Kıbrıs’ta filler ve hipopotamlar yaşamıştır Yabani dağ koyunu, yaban domuzu, tavşan, tilki, kirpi ve İran türü küçük geyik de adanın kendi hayvanları arasında bulunmaktadır Karpaz Milli Parkı'nda 250 civarında özgürce yaşayan Yabani Eşek bulunmaktadır