Demir Hangi Besinlerde Bulunur?

Demir Hangi Besinlerde Bulunur - Vücutta Ne İşe Yarar


Demir (Fe)Sağlıklı yetişkin bir bireyin vücudunda ortalama 3-5 g demir bulunur Bunun;% 60-70’i ü kanda kırmızı kan hücrelerinin rengini veren hemoglobinin (Hgb) bileşiminde, % 10’u sitokrom enzimlerinin ve kaslardaki miyoglobinin bileşiminde, kalan % 20-30’u gereksinme durumunda kullanılmak üzere özellikle karaciğer, kemik iliği, dalak, endotel sistem hücrelerinde olmak üzere depolanır

Demirin İşlevleri,Gereksinimi ve Eksikliği

Demirin birçok işlevi vardır Solunumda oksijen ve karbondioksit taşınmasını sağlar Enerji sentezlenmesinde rolü vardır Demir içeren bazı enzim sistemi, çözünmez ilaç ve zararlı bileşikleri suda çözünür hale getirerek vücuttan atılmalarını sağlar Demir bağışıklık sistemi için gereklidir Büyüme,yenilenme, iyileşme gibi yaşamsal işlevlerin gerçekleşmesi için demir gereklidir Demir, her yaş grubunda beynin normal işlevi için beyin hücreleri tarafından kullanılır Alzheimer hastalığı gibi bazı hastalıklarda, demir metabolizmasında değişiklik oluşur Normal yaşlanmaya göre beyindeki demir dağılımı değişir Anemik çocuklarda, kontrol grubuna göre dikkat, öğrenme ve hatırlamada azalmanın oluştuğu saptanmıştır Demir ince bağırsağın yukarı kısmından emilir Demir gereksinimi vücuttan kaybedilen demir kadardır Bu miktar ortalama günde 09 mg olarak hesaplanmıştır Normal bir diyetteki demirin % 10′unun emildiği düşünülürse günlük alınması gerekli demir miktarı 9 mg’ dır Gebelik, emziklilik, büyüme çağındaki çocuklarda vücut ölçüsü ve enerji alımına bağlı olarak gereksinme daha fazladır Etlerdeki demirin emilim oranı %25-30’dur Yumurtadaki demirin emilim oranı ise %15’tir Bitkisel besinlerden oluşan yemeğe 1 adet portakal, mandalina veya limon eklendiğinde demirin emilme oranı 2-3 kat artar Miktar ve emilme kolaylığı yönünden en iyi demir kaynağı etlerdir Kırmızı etin demir içeriği beyaz etten yüksektir Yumurta, üzüm ve diğer meyve sularının yoğunlaştırılması ile yapılan pekmez, kuru meyveler, yeşil sebzeler, kuru baklagiller, fındık, fıstık, susam demirin iyi kaynaklarıdır[*]Demir Hangi Besinlerde Vardır?[*] En Çok Kullanılan Bazı Besinlerin Fe Değerleri:[*] Besin Ölçü g Demir miktarı(mg)[*] Karaciğer 1 dilim 35 3[*] Et-orta yağlı 1 porsiyon 100 23[*] Tavuk 1 porsiyon 100 15[*] Yumurta 1 adet 50 14[*] Balık 1 porsiyon 100 11[*] Ispanak 1 porsiyon 200 64[*] Patates 1 porsiyon 150 12[*] Portakal 1 porsiyon 150 10[*] Elma 1 porsiyon 150 06[*] Kuru kayısı 1 porsiyon 50 11[*] Kuru üzüm 1 porsiyon 50 15[*] Pekmez 2 yemek kaşığı 25 25[*] Tahin 2 yemek kaşığı 25 22[*] Kuru baklalar 1 porsiyon (çiğ) 60 42[*] Ekmek 3 orta dilim 150 20[*] Pilav, makarna 1 porsiyon (çiğ) 60 10[*] Süt, yoğurt 1 su bardağı 250 03

Vücuda yeterli demir alınmadığı zaman “demir yetersizliği anemisi” görülür Demir yetersizliği anemisinde; kırmızı kan hücrelerinin sayısı azalır ve küçülür, kanda yeterli oksijen taşınamaz, kısa nefes alıp verme, kansızlık, baş dönmesi, yorgunluk, iştahsızlık, sindirim siteminde bozukluklar, tırnaklarda incelme, üşüme hissi, bağışıklık sisteminde zayıflık, enfeksiyonlarda sıklaşma görülür Bireyin çalışma gücü azalır Vücudun çeşitli dokularında fazla miktarda demir birikmesi ile; karaciğerde siroz, pankreas bozuklukları, doğum öncesinde fetüsün sağlığında bozukluklar ve bazı hormon bozukluklarını ortaya çıkarmaktadır

Demir Eksikliği BelirtileriHalsizlik ve Yorgunluk:

Demir ve ferritin eksikliği kırmızı kan hücrelerinin yeterli oranda üretilmesini engeller Oksijenin hücrelere, dokulara ve organlara taşınmasında kritik bir rolü bulunan kırmızı kan hücresi seviyesi düşerse vücudun çalışması için gereken enerji ortaya çıkmaz ve bu durum kronik yorgunluğa yol açar Buna bağlı olarak ferritin eksikliği görülen kişilerde halsizlik dışında konsantrasyon kaybı sık yaşanmaktadır

Solunum Güçlüğü ve Baş Dönmesi:

Ferritin eksikliği görülen kişilerde solunumda zorlanma, baş dönmesi ve ek olarak baş ağrısı görülebilir Yeterli uyku alınmasına karşın gün boyu özellikle hızlı kalkıp oturulduğunda sersemleme görülebilir

Soluk Cilt:

Cilde doğal parlaklığını ve pembe rengini veren kırmızı kan hücreleri ferritin eksikliğine bağlı demir eksikliği yüzünden az üretildiği için cilt soluk görünür Ayrıca yavaşlayan kan dolaşımı ellerin ve ayakların soğuk olmasına, tırnakların zayıflamasına ve daha kolay kırılmasına neden olabilir

İştah Kaybı:

İştah kaybı, boğaz ve dilde ağrı görülebilir Yetersiz beslenmeye yol açan bu durum baş ağrısına, yorgunluğa, fazla uykuya, saç ve cildin sağlıksız görünmesine neden olabilir

Beslenme Bozuklukları:

Tebeşir veya kül ve çamur gibi yenmez şeylere karşı duyulan anormal iştah olan Pika hastalığı görülebilir Ferritin eksikliği tedavisinden sonra bu gibi beslenme bozuklukları ortadan kalkar