Anadolu Ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-10-2012

Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan milli cemiyetlerin 7 Eylül 1919'da Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir

Bu cemiyet Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Cumhuriyet Halk Fırkası'na dönüştürülmüştür

Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik olarak ayrılan Osmanlı Devleti yıkılmak üzereydi

Osmanlı hükümeti Wilson İlkeleri çerçevesinde bir mütareke yapmayı amaçlamış ve bu amaçla Mondros'a gitmiş ise de burada umduğunu bulamamış ve 30 Ekim 1918 tarihinde Londra'da hazırlanan bir mütarekeyi imzalamak zorunda kalmıştı

Osmanlı yönetimi galip devletleri gücendirici tavır ve davranışlardan kaçınıyor, ülkeyi o günkü kötü duruma sokan "İttihat ve Terakki" yönetimini suçluyor, "İttihatçıları" yönetimden uzaklaştırmaya çalışıyordu

İşte bu ortamda asker ve sivil aydınların öncülüğünde, Wilson ilkelerinin Türklere tanıdığı haklardan, çağdaş milliyetçilik anlayışından daha ötesi milli haklardan yola çıkılarak, Osmanlı Devletinde yeni bir hareket başlatılmıştı

Hareketin içinde bulunan kişilerin kültür düzeylerine, siyasi görüşlerine, hareketin başlatıldığı bölgenin özelliklerine göre anlam kazanan bu hareket Müdafaa-i Hukuk hareketiydi

Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından bir ay sonra başlayan Müdafaa-i Hukuk hareketi, 1919 yılının ikinci yarısında ulusallaşmaya başladı

Karadeniz Bölgesiyle Doğu Anadolu'da kurulmuş olan Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin çabasıyla toplanan Erzurum Kongresi'nde Doğu Anadolu'daki cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmişti

Batıdaki cemiyetler ise Balıkesir ve Alaşehir Kongreleriyle bir çatı altında toplanmaya çalışılmıştı

Amasya Tamimi çerçevesinde toplanan Sivas Kongresi'nde ise ülkedeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiş, cemiyetin kuruluş bildirisi cemiyetler kanunu gereğince Sivas Valiliğine bildirilerek, bu örgüte yasallık kazandırılmıştır

10-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Anadolu Ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan milli cemiyetlerin 7 Eylül 1919'da Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir Bu cemiyet Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Cumhuriyet Halk Fırkası'na dönüştürülmüştür Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik olarak ayrılan Osmanlı Devleti yıkılmak üzereydi Osmanlı hükümeti Wilson İlkeleri çerçevesinde bir mütareke yapmayı amaçlamış ve bu amaçla Mondros'a gitmiş ise de burada umduğunu bulamamış ve 30 Ekim 1918 tarihinde Londra'da hazırlanan bir mütarekeyi imzalamak zorunda kalmıştı Osmanlı yönetimi galip devletleri gücendirici tavır ve davranışlardan kaçınıyor, ülkeyi o günkü kötü duruma sokan "İttihat ve Terakki" yönetimini suçluyor, "İttihatçıları" yönetimden uzaklaştırmaya çalışıyordu İşte bu ortamda asker ve sivil aydınların öncülüğünde, Wilson ilkelerinin Türklere tanıdığı haklardan, çağdaş milliyetçilik anlayışından daha ötesi milli haklardan yola çıkılarak, Osmanlı Devletinde yeni bir hareket başlatılmıştı Hareketin içinde bulunan kişilerin kültür düzeylerine, siyasi görüşlerine, hareketin başlatıldığı bölgenin özelliklerine göre anlam kazanan bu hareket Müdafaa-i Hukuk hareketiydi Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından bir ay sonra başlayan Müdafaa-i Hukuk hareketi, 1919 yılının ikinci yarısında ulusallaşmaya başladı Karadeniz Bölgesiyle Doğu Anadolu'da kurulmuş olan Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin çabasıyla toplanan Erzurum Kongresi'nde Doğu Anadolu'daki cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmişti Batıdaki cemiyetler ise Balıkesir ve Alaşehir Kongreleriyle bir çatı altında toplanmaya çalışılmıştı Amasya Tamimi çerçevesinde toplanan Sivas Kongresi'nde ise ülkedeki Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiş, cemiyetin kuruluş bildirisi cemiyetler kanunu gereğince Sivas Valiliğine bildirilerek, bu örgüte yasallık kazandırılmıştır