Atatürk’Ün Yetişmesinde Öğretmenlerinin Katkilari

ATATÜRK'ÜN ÖĞRETMENLERİ VE ATATÜRK'E KATKILARI

Atatürk’ün kişiliğinin oluşmasında O’nu yetiştiren öğretmenlerin önemli bir payı vardır

Bu öğretmenler, Atatürk’ün öğretmenleri olmalarının yanında, bazıları o dönem için çok yeni fikirler ortaya atmışlar, pedagojide yeni uygulamalara girişmişlerdir Bu nedenlerle, onlar da Türk eğitim tarihinde önemli bir yer tutarlar

Atatürk, Eylül 1924’te Samsun’da öğretmenlere hitaben yaptığı bir konuşmada “ilham ve kuvvetini” geniş ölçüde Askerî Rüştiyedeki Fransızca öğretmeni Nakiyüddin Beyden aldığını söylemiş ve Mutlakiyet dönemi ve o dönemin öğretmenleri için şu değerlendirmeyi yapmıştır:

“Gerçi biz, belki burada bulunanlardan kâffesi (tümü) dünyaya geldiğimiz zaman bu topraklar üzerinde yaşayanlarla beraber kahhar (kahredici, öldürücü) bir istibdadın (zulüm ve baskı yönetimi) pençesi içinde idik Ağızlar kilitlenmiş gibi idi Muallimler, mürebbiler yalnız bir noktayı dimağlara yerleştirmeye mecbur tutulmakta idi: Benliğini, her şeyini unutarak bir heyulaya (hayale) boyun eğmek, onun kölesi olmak Bununla beraber tahattur etmek (hatırlamak) lâzımdır ki, o tazyik (baskı) altında dahi, bizi bugün için yetiştirmeye çalışan hakikî ve fedakâr muallimler, mürebbiler eksik değildi Onların bize verdiği feyiz (bilim) elbette esersiz (sonuçsuz, ürünsüz) kalmamıştır Şimdi burada bir zat-ı âliye (yüce, saygıdeğer bir kişiye) tesadüf ettim O benim Rüştiye birinci sınıfında muallimim idi Bana henüz iptidaî şeyler öğretirken istikbal (gelecek) için ilk fikirleri de vermişti “

Öğretmenleri O’nu çok değişik biçimlerde etkilemiş, O’na çok yararlı bir rehberlik yapmışlardır:

Şemsi Efendi: Atatürk’ün ilk öğretmenidir Eğitim tarihimizde yeni pedagojik yöntem ve uygulamaları ilk deneyenlerdendir Öğrencileri, bir üst düzeyde okul olan Rüştiyedeki öğrencilerden daha bilgili yetişiyorlardı Atatürk’ün dinde bağnazlığa karşı görüşlerinde, yenilikçi fikirlerinde, disiplin duygularının gelişmesinde Şemsi Efendinin öğretim ve uygulamalarının şüphesiz payı vardır

Yüzbaşı Mustafa Bey: Atatürk’ün, Selanik Askerî Rüştiyesinde Matematik öğretmenidir Öğrencisinin yeteneklerini sezip O’na Kemal adını takmıştır Bu şekilde O’nun kendisinden ve arkadaşlarından farklı ve üstün durumunu tesbit etmiş, O’na, daha iyiye, daha güzele doğru gitmek için sürekli bir teşvik nedeni sağlamıştır Bu çok önemli tarihî olayı, Mustafa Kemal Atatürk’ü sürekli, daha büyük başarı ve faziletler peşinde koşmaya iten bir destek olarak değerlendirmek gerekir

Yüzbaşı Nakiyüddin Bey: Askerî Rüştiyede Fransızca öğretmenidir ve Atatürk’e “geleceğe ilişkin ilk fikirleri” vermiştir

Mehmet Asım Efendi: Manastır Askerî İdadisinde Kitabet öğretmenidir ve öğrencisinin askerliğe biraz ters düşen edebiyata fazla kapılmasını engellemiştir

Topçu Kolağası Mehmet Tevfik Bey: Askerî İdadîde Tarih öğretmenidir ve Atatürk’te tarih sevgisi oluşturmuş, O’na tarih alanında yeni ufuklar açmıştır

Harp Okulundaki başlıca öğretmenleri şunlardır:

Fransızca öğretmeni Necip Asım Bey,

Talim öğretmeni Rahmi Paşa ve onun maiyetindeki Yüzbaşı Naci Bey

Harp Akademisindeki başlıca öğretmenleri de şunlardır:

Eski Osmanlı Seferleri öğretmeni Ahmet Muhtar Paşa,

Napoleon Savaşları öğretmeni Kurmay Binbaşı Refik Bey,

Yüksek Matematik öğretmeni Kurmay Yarbay Macit Bey,

Tabiye öğretmeni Kurmay Yarbay Nuri Bey

Harp Okulu ve Akademisindeki öğretmenleri Atatürk’ün özellikle askerlik bilgilerini genişletmesinde etkili olmuşlardır

Atatürk’ün yetişmesinde, onun özellikle Türkçü görüşlerinin gelişmesinde Namık Kemal, Ziya Gökalp, Tevfik Fikret, Mehmet Emin Yurdakul’un da, ayrıca okuduğu kitapların da etkisi olmuştur

KAYNAK:Prof Dr Yahya Akyüz

ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ, Sayı 10, Cilt IV, Kasım 1987