Cumhuriyet Ve Türkler

Cumhuriyet ve Türkler
Cumhuriyet halkın kendini yönetmesi,Halk Hükümeti demektirDemokrasinin en gelişmiş şekli olarak Cumhuriyet bir tarihi gelişmenin sonucudurBizde şeklen Cumhuriyet 29 Ekim 1923 de ilan edilmesine rağmen kurumların oluşturulması itibarıyla ilanından önce 23 Nisan 1920 de TBMM’nin ve yeni Türk Devletinin kuruluşu ile varlığını ortaya koymuşturBu yeni düzen ise Türk Milletine uygunluğundan dolayı tercih edilmiştir

Bir sözünde Atatürk ’’Türk Milletinin tabiat ve adetlerine en uygun idare Cumhuriyettir ‘’ demiştirGerçektende öyledir

Cumhuriyet’in vazgeçilmez unsuru olan seçim sistemine Türk Milleti asla yabancı değildirEski Türklerde Hakan’ın liyakat ve yeteneğine bakılarak seçimle işbaşına gelmesi bunun bir göstergesidirHatta daha yakın bir Tarihte Osman Gazi nin seçimle aşiretin başına geçtiği bilinmektedirDaha sonra ki devirlerde Saltanat sistemi uygulansa dahi Atatürk’ün belirttiği şekilde Türk Milletinin seçim sistemine aşinalığı aşikardır

Yine Eski Türklerde Hakan’a yardımcı olan Kurultay Meclislerinin varlığı ve savaş ,barış gibi önemli kararların bu mecliste tartışılarak alınması da Cumhuriyete olan yatkınlığımızın bir tezahürüdür

Bunun yanında Türk toplumunda asalet sınıflarının ,Batı Feodalizmindeki gibi imtiyaz ve ayrıcalıkların görülmemeside Cumhuriyetin eşitlik prensibine paralel bir özelliktir

Cumhuriyetlerde seçilenler kamu yararını kendi menfaatlerinin üzerinde tutmak zorundadırlarTarihimize bakıldığında ,devlet yönetimi anlayışımızda seçimle iş başına gelmeselerde kamu yararını üstün tutma anlayışı oldukça gelişmiştirTürk devletlerinde kamu yararı her şeyin üstündedirBilge Kağan Orhun yazıtları vasıtasıyla günümüze şöyle seslenmektedir:

‘’Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım

Kağan oturup aç, fakir milleti zengin kıldım Az milleti çok kıldım’’

Yine Ertuğrul Beyin Osman Gazi ye vasiyetide Kamu yararının gözetilmesi gerekliliği ile ilgili öğütlerle doludur

Atatürk ‘’Hürriyet ve istiklal karakterimdir’’ Diye başlayan meşhur sözünde de Cumhuriyetin iki temel dayanağı olan Hürriyet ve istiklal kavramlarının Türk Milleti için taşıdığı öneme dikkat çekmiştir Türkler hürriyet ve istiklalsiz yaşayamazlar Bu mana da Cumhuriyet Türk Milletinin hür karakterine gayet uygun bir yönetim şeklidir

Yine Atatürk 07041924 tarihli bir mülakatında Türklerde Cumhuriyet kabiliyetinin çok eski olduğunu vurgulamış ve buna Ankara Ahi Cumhuriyetini örnek göstermiştir Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılışı döneminde Ankara'yı merkez edinen Ahi hükümeti, bir derviş-esnaf cumhuriyeti olup, bir bakıma Ortaçağ İtalyan site cumhuriyetlerine benzemektedir 1290'da kurulmuş , 1354 yılına kadar aşağı yukarı 64 yıl devam etmiştirAtatürk, Ankara insanında hala bu kabiliyetin sürdüğünü ve Türk Milletinin de asla o kabiliyetten uzak olmadığını belirtmiş ve bunu taktir ettiğini vurgulamıştır Atatürk’e göre 400 senelik idareler içerisinde beşeriyetin çırpına çırpına bulduğu son çaredirTürk Milletinin tırnakları ile kazıyarak kurduğu istiklalini koruyacak tek vasıtadır

O halde Türk Milletinin örf ,adet ve öz karakterine son derece uygun daha önce de çeşitli vasıtalarla tecrübe ettiği Cumhuriyet idaresine fazlasıyla layıktırCumhuriyet Türk Milletinin kendi özüne dönüşü ve kendinde ki özel kabiliyeti fark etmesi demektir

Tarkan SUÇIKAR