Kolomb Kristof-Kaşif

Kolomb Kristof-Kaşif

(yaklaşık 14511506) Ünlü kâşif Kristof Kolomb, Amerika kıtasının bulunmasına ve Avrupa'ya açılmasına öncülük etti Bununla birlikte yeni kıta adını Kolomb'la aynı dönemde yaşamış ve 1497 ya da 1499'da Güney Amerika'ya ulaşmış olan Amerigo Vespucci adında bir İtalyan'dan aldı Daha 11 yüzyılda Norveçli Leif Eriksson Kuzey Amerika kıyılarını dolaşmıştı, ama tarihte Amerika'nın keşfedilmesinin onuru Kolomb'a aittir Ne var ki, Kolomb yepyeni bir kıta keşfetmiş olduğunun farkına varamamıştı Onun amacı doğudaki baharat ve ipek gibi değerli malların batıya getirilebileceği güvenli bir deniz ticaret yolu bulmaktı 12 Ekim 1492'de Bahama Adaları'ndan birine çıktığında da bu düşüncesini gerçekleştirmiş olduğunu sandı


Kristof Kolomb İtalya'nın Cenova limanında yaşayan yoksul bir dokumacının oğlu olarak dünyaya geldi Avrupa'nın en işlek limanlarından biri olan Cenova'da tüccarlar çeşitli ülkelerle ticaret yapıyor, karayoluyla Hindistan'dan ve Uzakdoğu'dan gelen pamuk, kumaş ve baharattan başka İngiltere açıklarında avlanan balıkları da kurutulmuş ve tuzlanmış olarak satın alıyorlardı Kristof Kolomb büyük bir olasılıkla Marko Polo'nun Çin gezisi anılarını okumuş, Leif Eriksson'un yüzyıllar önce yaptığı gizemli deniz yolculuğunun öyküsünü dinlemişti

Gençliğinde Akdeniz'in doğusuna bir deniz yolculuğuna çıkan Kolomb, baharat ve ipek ticaretinin nasıl yapıldığını öğrenme olanağı bulmuştu Daha sonra 1476'da kuzeyde İngiltere'ye ve İzlanda'ya kadar gittiği sanılmaktadır Bu yolculuktan dönüşünde Portekiz'in başkenti Lizbon'a taşındı

O çağda bile hâlâ Dünya'nın dümdüz olduğuna inanan çok sayıda insan vardı Kolomb ise Dünya'nın küre biçiminde olduğu düşüncesindeydi Eski deniz yolculuklarının harita ve çizimlerini inceledi ve çeşitli Dünya haritalarının çizilmesine yardımcı oldu Bu harita ve çizimlerde Dünya gerçekte olduğundan daha küçük, Asya ise çok daha büyük gösteriliyordu Kolomb Asya'nın doğuya doğru çok fazla uzandığını, bu yüzden de İspanya'dan yola çıkıp batıya doğru yol alarak oldukça kısa bir zamanda Hindistan'a varılabileceğini düşündü Bu arada "Hindistan'ın uzaklığını da hesapladı; Hindistan'ın bulunduğunu sandığı yer aşağı yukarı Amerika'nın bulunduğu yere denk geliyordu
Böyle bir yolculuğu tasarlayan ilk insan Kolomb değildi, ne var ki, o zamanki gemilerin küçüklüğü ve yeterli donanıma sahip olmayışı yüzünden böylesine uzun ve tehlikeli bir yolculuğa çıkmayı kimse göze alamıyordu

1480'de artık deneyimli ve kendine güvenli bir denizci olan Kolomb ise Hindistan'a kısa sürede ulaşılabileceğini kanıtlayacak bir keşif gezisine önderlik edebileceğine inanıyordu Bu yolculuk için gerekli gemileri ve parayı ancak İspanya ve Portekiz hükümdarları sağlayabilirdi Kolomb ilk önce Portekiz Kralı II Joâo'ya başvurduysa da önerisi reddedildi İspanya'nın önemli bir bölümü Magripliler'in egemenliği altındayken tahta çıkan Fernando ve Isabella {bak Fernando ve Isabella) ise Kolomb'u içtenlikle kabul ettilerse de, ülkenin içinde bulunduğu kargaşa yüzünden ona yardımcı olamadılar
Kolomb, haritacılık yapan kardeşi Bartolomeo'yla birlikte İngiltere ve Fransa krallarına başvurdu Ama bu iki kraldan da yardım alamadı Sonunda ilk başvurudan yedi yıl sonra İspanya Kraliçesi Isabella, Kolomb'a yardım edeceğini bildirerek ona amiral sanı verdi

"Hindistan" Yolunda

Bu keşif gezisine çıkabilmek için hâlâ üstesinden gelinmesi gereken güçlükler vardı Yeterli para sağlanamamıştı, gemi bulmak da oldukça güçtü Denizcilerin büyük bir bölümü cezaevlerinden toplanmış mahkûmlardan oluşuyordu Tüm olumsuzluklara karşın, 3 Ağustos 1492'de, 36 metre boyunda Santa Maria ve 15'er metrelik Pinta ve Nina adlı üç tekneyle sefere çıkıldı 88 denizcinin bulunduğu bu tekneler ağır ve hafif toplarla donatılmıştı Kolomb ve adamları Atlas Okyanusu'ndaki görece durgun, yosunlu Sargasso Denizi'ne varmadan kısa bir süre önce okyanusa düşen parlak bir meteor gördüler Sümsükkuşları ve başka deniz kuşları artık karanın yakın olduğu varsayımını güçlendiriyordu Ne var ki, bu umutları boşa çıktı Hâlâ karanın görünmeyişi denizcilerin öfkesini ve sabırsızlığını artırıyor, Kolomb onları denetim altına almakta güçlük çekiyordu 11 Ekim günü denizciler kıyıdaki bir ağaçtan kopup sürüklenmiş bir dal buldular ve sabahın ilk saatlerinde de kara göründü

Bu Bahama Adalan'ndan biriydi Karaya çıkan Kolomb, San Salvador adını verdiği bu küçük adaya Isabella ile Fernando adına bayrak dikti Yerliler'e de Hindistan kıyılarına vardığı düşüncesiyle Hintli anlamına gelen los Indos dedi
Daha sonra batıya doğru ilerlemesini sürdüren Kolomb, bugün Küba ve Haiti adlarını taşıyan büyük adaları keşfetti Haiti'de bir kale yaptırdı ve gemilerden birinin karaya oturması üzerine bir grup gemiciyi orada bıraktı 15 Mart 1493 günü papağanlar, altın, silah, doldurulmuş bir timsah ve tutsak aldığı Yerliler'le İspanya'ya vardı Fernando ile Isabella onu büyük bir törenle karşıladı

Kolomb, Hindistan anakarasına yakın olduklarına iyice inandığı için, keşfettiği bu adalara Hint Adaları adını vermişti İspanya' nın amacı yeni keşfedilen bu yerlerde yerleşmeler kurarak Hıristiyanlık'ı yaymaktı Kolomb, 1493 yılının Eylül ayında 17 gemilik bir filoyla yeniden bu adalara doğru yelken açtı; bu kez Jamaika ve Porto Riko'yu keşfetti Haiti'de kraliçenin onuruna Isabella adını verdiği bir sömürge kurdu Kolomb ve adamları Yerliler'e karşı çok acımasız davrandı Bir yandan sömürge yönetimine başkaldıran Yerliler'e, bir yandan da kendisinden hoşnut olmayan denizcilere karşı sert önlemler aldı Kardeşi Bartolomeo'yu yerine bırakarak 1496'da İspanya'ya geri döndü
Kolomb bundan sonra iki sefer daha yaptı 1498'de çıktığı üçüncü yolculuğunda önce Trinidad'ı keşfetti Daha sonra da Orinoko Irmağı'nın ağzına gelerek Güney Amerika kıyılarına ulaşmış oldu

Adalarda baş gösteren ayaklanmalar ve Kolomb'un sert tutumu onun İspanya sarayındaki saygınlığını sarsmıştı Kolomb ve kardeşi Bartolomeo ayaklanmaları bastırmak için Yerliler'i idam ediyordu Bunun üzerine İspanya'dan özel olarak gönderilen bir vali Kolomb'u ve kardeşini tutuklatarak zincirlerle İspanya'ya getirdi Kolomb bundan kısa bir süre sonra İspanya'da yeniden saygınlık kazandıysa da kral ve kraliçe onun artık Yenidünya'da yöneticilik yapmasına izin vermedi

Kolomb, Ekim 1501'de çıktığı son yolculuğunda Orta Amerika'daki Honduras kıyılarına ulaştı Kıyı boyunca güneye doğru yol alarak Panama'ya vardı; ama kendisini Hindistan'a ulaştıracak yolu gene bulamadı Adamlarından ve Yerliler'den kaynaklanan sorunlar yüzünden 1506'da İspanya'ya geri döndü ve aynı yıl Valladolid kentinde Öldü Hindistan'a ve Asya'ya gitmeyi başaramayan Kolomb, İspanya'ya geniş topraklar kazandırmış ve Amerika'ya ayak basmakla büyük keşifler dönemini başlatmış oldu