Köknar- Orman Ağaçları

Köknar- Orman Ağaçları



Değerli orman ağaçları olan köknarlar kozalaklarından ve iğnemsi yapraklarından ötürü genellikle çam ağaçlarıyla karıştırılırlar Oysa, çamgiller familyasının Abies cinsinde yani çamla ayrı cinslerde (bak Çam) yer alan bu ağaçlar dikkatli bir gözlem sonucu hem çam, hem de öteki kozalaklı ağaçlardan kolaylıkla ayırt edilebilirler Çamların kısa sürgünlerde ikisiüçü bir arada püskülsü demetler oluşturan iğne gibi ince uzun yapraklarına karşılık köknarların doğrudan genç dallara (uzun sürgünlere) dizilmiş daha kısa ve yassı yaprakları vardır Yaprakların alt yüzünde yer alan gümüşsü iki çizgi belki de bu ağaçların en tanıtıcı özelliğidir Öbür kozalaklılarda olduğu gibi köknarlarda da bitkinin üremesini kozalaklar sağlar Köknarlar kendilerine çok benzeyen ladin ağaçlarından da dalların ucunda sarkık değil, yukarı doğru dik duran silindirimsi kozalaklarıyla ayırt edilir



Üst üste binişmiş pullardan oluşan kozalakların her bir pulunun altında iki tane kanatlı tohum bulunur Köknarların kozalakları aynı yıl içinde olgunlaşarak pullarını çevreye sa
çar; oysa çam ağaçlarının kozalaklarının olgunlaşması iki ya da üç yıl sürer
Uzun boylu, koni biçimli ve son derece gösterişli ağaçlar olan köknarların 40 kadar türü bilinmektedir Başlıca dağlık bölgelerin serin ormanlarında yetişen bu türler en çok Alpler'de, ABD'de, Kanada'da ve SSCB'de yaygındır Türkiye'deki ormanlarda başlıca dört köknar türüne rastlanır Bunlardan Doğu Karadeniz köknarı (Abies nordmanniana) Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nde başka ağaçlarla birlikte karışık ormanlar oluşturur Yalnızca ülkemize özgü bir tür olan ve başka hiçbir yerde kendiliğinden yetişmeyen Uludağ köknarı (Abies bornmülleriana) Batı Karadeniz ve Marmara Bölgesi'ne yayılmıştır Kaz Dağı'nda 13001800 metre arasındaki yüksekliklerde yetişen Kaz Dağı köknarı (Abies equitrojani) da yalnızca Türkiye'de bulunur Toros köknarı (Abies cilicicd) ise en çok Toros Dağları'nda yetişir

Köknarlar özellikle selüloz ve kâğıt sanayisi için değerli bir kaynaktır Güney ve Orta Avrupa'ya özgü ak köknarın (Abies alba) yaklaşık 60 metre yüksekliğe ulaşan gövdelerinden elde edilen kereste evlerin iç bölümlerinde, oymacılıkta ve bazı müzik aletlerinin yapımında kullanılır; ayrıca, kâğıt hamuru yapıhr Köknar ağaçlarının gövde kabuklarından ve yapraklarından sızan reçineden de yararlanılır

Örneğin, Kuzey Amerika'ya özgü bir tür olan balsam köknarının (Abies balsamea) kabuklarından "Kanada balsamı" denen bir reçine çıkarılır Bu reçine, optik özellikleri açısından cama benzediği için incelenecek örneği yüzeye tutturmak amacıyla
mikroskop çalışmalarında, kullanılmaktadır Gerçek köknarlar dışında, gene aynı familyada yer alan bazı iğneyapraklılara da duglasköknarı adı verilir Bunlardan Kuzey Amerika'da yetişen adi duglas köknarı {Pseudotsuga menziesii) o bölgenin en değerli kereste ağaçlarından biridir