Güneş Nasıl Oluştu

GÜNEŞ NASIL OLUŞTU?

Milyarlarca yıl öncesinde çok yoğun ve tek parçada olan bir galaksinin yoğun madde bulutları döndükçe ve yassılaştıkça maddelerin çoğu merkezde toplandıBu merkeze güneş diyoruzMerkezin/güneşin etrafında burgaç şeklinde dönen bulutlar ayrılarak gezegeneleri oluşturmuşturBu oluşum 46 milyar yıl öncesine dayanır

-Güneş,dıştan içe doğru taç küre,renk küre ve ışık küreden oluşurışık kürenin merkezinde çekirdek bulunur
-Güneşin yapısı ve enerjisinin oluşumu yıldızlardaki gibidir
Güneşin % 81 ine yakın bölümü Hidrojen,% 18 ine yakın bölümü Helyum geri kalanını diğer gazlar

Oksijen,karbon,azot,sodyum,kalsiyum,kükürt,
silisyum,demir,magnezyum,alüminyum oluştuturur
Yıldızların enerji ololuşumu Nükleer füzyon şeklindedirYani çekirdek reaksiyonları sonucunda Hidrojen çekirdeklerinin birleşmesi ile Helyum çekirdeğine dönüşürAradaki kütle kaybı de ısı ve ışık enerjisine dönüşmüş olurNükleer füzyon gerçekleşmesi için büyük bir sıcaklık gerekirBu sıcaklıkta yıdızlarda vardırYıldızların sıcaklığı 3000 santıgratderece ile 50 000 santıgratderece cıvarındadır
Bu yüksek enerjili ışın güneş yüzeyine yaklaşık 2 milyon yılda çıkarDünyaya da 8 dakikada ulşır

-Güneşin Çapı,1392000 Km dirAlan büyüklüğü Dünyanın 1 300 000 katı,yaşı 5 milyar yıl,sıcaklığı yüzeyde 5500,merkezde 15 000 000 santigrat dercedir
-Güneşin içinde çok yüksek basınç ve manyetik etkiyle patlamalar oluşurGüneşte patlamalar,burgaçlar Dünyanın manyetik alanını etkilerRadyo,telsiz benzeri araçların yayın dalgalarını zayıflatırAtmosferde yer yer ışınım olur
-Güneşin hem kendi ekseni hemde sanman yolu galaksisi içinde hareket eder

Güneş,güneş sistemi ile birlikte 20Km/saniyelik hızla smamanyolu galaksisi içinde hareket ederGüneş yaklaşık olarak 220 yılda bir galaksi merkezinin etrafında bir tur atar
Kendi ekseni çevresinde ekvatorda 25 kutuplarda 33 günde döner
Güneş samanyolu galaksisinin merkezine 30 000 ışık yılı uzakata yer alır

GÜNEŞ

Çap :
Kütle :
Yüzey sıcaklığı :
Çekirdek sıcaklığı : 1,390,000 km
1989e30 kg
5,800 K
15,600,000 K

Güneş, galaksimizde sayıları 100 milyarı aşan G2 sınıfı yıldızlardan biridir (Yıldızlar spektum analizlerizlerinde beliren çizgilere göre sınıflandırılırlar Kabaca yüzey sıcaklıklarını belirten bu sınıflama bir harf ve rakamla belirtilir Ana sınıfları oluşturan harfler sırasıyla O, B, A, F, G, K ve M dir O en sıcak ve M en soğuku temsil eder Rakamlar harfle belirtilen ana gruplar arasındaki alt grupları ifade ederler Bu sınıflamaya göre güneşimiz G2 grubunda bulunur)

Güneş sistemindeki en büyük cisim güneşdir ve toplam kütlenin %998'ini oluşturur Geri kalan kütlenin de çok büyük bir bölümün Jupiter'e aittir

Güneş %75 hidrojenden ve %25 helyumdan oluşmaktadır (Bu oranlar kütlesel oranlardır, atom sayılarına göre %921 hidrojen ve %78 helyum) Geri kalan herşey (metaller) kütlenin ancak %01'ini oluşturular Bu oran, çekirdekte hidrojenin helyuma dönüşmesi nedeniyle, zaman içinde helyum lehine değişmektedir

Güneşin rotasyonu kutuplarından ekvatoruna değişiklik göstermektedir Kutuplar her 36 günde rotayonunu tamamlarken ekvatoryal bölgede bu 254 günde gerçekleşir Bu garip davranış güneşin dünya gibi katı bir cisim olmamasından kaynaklanır Aynı şey gaz gezegenler için de geçerlidir Bu rotasyon farklılığı güneşin derin katmanlarıda da söz konusudur Ancak çekirdeği katı bir cisim gibi davranır ve bütün olarak döner

Çekirdekte (yaklaşık 1/4 iç bölüm) sıcaklık 156 milyon Kelvin ve basınç 250 milyar atmosfer gibi aşırı değerlerdedir Nükleer füzyon reaksiyonuyla güneşin üretiği enerji 386 milyar çarpı milyar me***** (386e33 erg/sn) civarındadır Her bir saniyede 700 milyon ton hidrojen yaklaşık 695 milyon ton helyuma dönüşmekte ve 5 milyon ton (386e33 erg) enerji gamma ışıması şeklinde açığa çıkmaktadır Gamma ışınları yüzeye dogru gelirken belli bir oranda absorbe olur ve ısı giderek düşer Yüzeyde büyük oranda görünür ışık haline dönüşür Yüzeye doğru katettiği yolun son %20'sinde radyasyondan çok konveksiyonla taşınır

Fotosfer olarak adlandırılan yüzey 5800 K sıcaklığındadırGüneş lekeleri nispeten daha soğuk bölgeler olup 3800 K sıcaklıktadırlar ve 50,000 km çapa varan alanlar kaplayabilirler Lekelerin nedeninin güneşin manyetik alanıyla ilgili karmaşık bir mekanizmanın sonucu oluştuğu bilinmekle birlikte hala karanlık noktalar içermektedir Fotosferin üzerinde küçük bir bölge kromosfer olarak adlandırılır

Kromosferin de üzerinde yoğunluğu çok düşük olan bölge korona olarak adlandırılır Korona uzaya doğru miliyonlarca kilometre uzanır Tam güneş tutulmaları sırasında görünür hale gelir Sağdaki fotograf 1991 yılındaki tam tutulma sırasında California Baja'da çekilmiştir ve koronayı belirgin şekilde göstermektedir Koronanın sıcaklığı 1,000,000 Kelvin'in üzerindedir

Güneşin manyetik alanı dünya standartlarına göre çok kuvvetli ve çok karmaşıktır Magnetosfer olarak adlandırılan (heliosfer olarak da adlandırılır) bu alan Pluto'dan daha ötelere kadar uzanmaktadır

Güneş, ısı ve ışığa ek olarak, yoğunluğu düşük, artı ve eksi yüklü parçacıklar (çoğunluğunu elektron ve protonların oluşturduğu) yayar Güneş rüzgarları olarak da isimlendirilen bu akım güneşden çevreye saniyede 450 km hızla yayılırlar Bu olay dünyada gerilim hatlarında voltaj dalgalanmalarına, elektromanyetik dalgalarla yapılan haberleşmelerin (radyo tv yayınları telsiz haberleşmeleri gibi) zaman zaman aksamasına neden olur O harika kuzey ışıklarının (aurora borealis) oluşum nedeni de güneş rüzgarıdır Kuyruklu yıldızların kuyruklarının oluşması güneş rüzgarları nedeniyledir Rüzgarın uzay araçlarının yörüngelerine yaptığı etki ölçülebilir düzeydedir (soldaki fotograf güneşin x-ışını fotografıdır) Sağdaki güneş fotografı 19 aralık 1973'de Skylab uzay istasyonundan çekilmiştir Güneş yüzeyinden, güneşin manyetik alanıyla ötelenen olağanüstü bir alev kolunu göstermektedir Resimdeki alevler güneşten 588,000 km uzağa kadar ulaşmaktadır

Ne güneş lekelerinin yaygınlığı ne de güneşin yaydığı enerji sabit değildir 17 yüzyılın ikinci yarısına rastlayan ve Maunder Minimum diye adlandırılan, güneş lekelerinde aşırı bir azalmanın yaşandığı bir dönem bilinmektedir Güneşin oluşumundan bu yana güneşin yaydığı enerjide %40 kadar bir artış olmuştur





Güneş yaklaşık 45 milyar yaşındadır Başlangıcından bu yana çekirdeğindeki hidrojenin yarısını kullanmıştır Rahatlıkla bir 5 milyar yıl daha enerji yaymaya devam edecektir Bu süre içinde parlaklığı da iki kat artacaktir Eninde sonunda hidrojen yakıtını tüketecek ve kendi boyutundaki her yıldız gibi dünyayı da içine alacak bir kırmızı deve dönüşecek, daha sonra da kendi içine çökerek bir beyaz cüce haline gelecektir

Güneş Sayısal Değerler

Kütle (kg) 1989e+30 Kütle (Dünya = 1)332,830 Ekvatoryal yarıçap (km)695,000 Ekvatoryal yarıçap (Dünya = 1)10897 OrtYoğunluk (gm/cm^3)1410 Rotasyon süresü (gün)25-36* Kaçış hızı (km/sn)61802 Parlaklık (ergs/sn)3827e33 Magnitude (Vo)-268 Ort Yüzey ısısı6,000°C Yaş (milyar ssene) 45 Kimyası Hidrojen Helyum Oksijen Karbon Nitrojen Neon Demir Silikon Magnezyum Kükürt Diğer
921%
78%
0061%
0030%
00084%
00076%
00037%
00031%
00024%
00015%
00015%