Dağilma Dönemi

DAĞILMA DÖNEMİ
19 YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ

19 YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİNİ SARSAN OLAYLAR:
1)- Sırp İsyanı(1804)
2)- 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı ve Bükreş Antlaşması
3)- Yunan İsyanı
4)- 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı ve Edirne Antlaşması
5)- Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın İsyanı
6)- Kırım Savaşı(1853-1856)
7)- 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)

IIMAHMUT DÖNEMİ (1808-1839)

SIRP İSYANI (1804)
Sebepleri:
1)- Fransız İhtilalinin Milliyetçilik, bağımsızlık ve hürriyet gibi fikirlerinin sırplar üzerinde etkili olması
2)- Savaşların Sırbistan toprakları üzerinde geçmesi ve bu savaşlar sırasında Sırbistan'ın sık sık el değiştirmesi
3)- Sırbistan'daki Yeniçerilerin olumsuz davranışları
4)- Rusyanın kışkırtması
İsyan:
Bu sebeplerden dolayı 1804'de KARA YORGİ liderliğinde Sırplar ayaklandı

NOT: Osmanlı Devletinde "Milliyetçilik" akımı neticesinde ayaklanan ilk topluluk SIRPLAR'dır

Sırplarla İlgili Antlaşmalar:
1)- 1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı sonucunda Ruslarla imzalanan BÜKREŞ ANTLAŞMASI'nda Sırplara bazı haklar verildi
2)- 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Ruslarla imzalanan EDİRNE ANTLAŞMASI'nda Sırplara özerklik verildi
3)- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda imzalanan Ayestefanos ve BERLİN ANTLAŞMASI'nda Sırbistan bağımsızlığına kavuştu

1806-1812 OSMANLI-RUS SAVAŞI:
Sebepler:
1)- Rusların Sırp isyanını desteklemesi ve Balkan Milletlerini kışkırması
2)- Rusya'nın Eflak-Boğdan'ı işgal etmesi
Savaş:
* Rusların Eflak-Boğdan'ı işgal etmesi karşısında Fransa'nın etkisiyle Osmanlı Devleti Rusya'ya savaş ilan etti Osmanlı-Fransız yakınlaşması karşısında İngiltere Rusya'nın yanında yer aldı
* İngilizler Ruslara destek için donanmalarını İstanbul'a gönderdiler İstanbul'a sadece denizden yapacakları bir saldırıyla başarılı olamayacaklarını anlayarak geri döndüler Bu defa Mısır'a saldıran İngilizleri Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa püskürtttü
* Fransa 1807'de Rusya ile "Tilsit Antlaşmasını" imzalayarak, dostluk kurdu Yalnız kalan Osmanlı Devleti İngiltere'ya yaklaştı İngiltere ile " Çanakkale (Kale-i *********)" antlaşmasını imzaladı
* Bu arada Ruslar Osmanlı topraklarında ilerliyordu
* Avrupa'da siyasi ortam yeniden değişti Fransa ile Rusya'nın arası yeniden açıldı Rusya'ya silahlarını çeviren Fransa bu defa Osmanlı Devleti'nin yanında yer aldı Fransa'ya güvenemeyen Osmanlı Devleti Rusya ile BÜKREŞ ANTLAŞMASINI imzalayarak savaşı sona erdirdi
Sonuç:
Ruslarla BÜKREŞ ANTLAŞMASI imzalandı(1812)
1)- İki devlet arasında Tuna nehri sınır olacak
2)- Ruslar Beserabya hariç işgal ettiği yerleri geri verecek
3)- Sırplara bazı haklar verilecekti

YUNAN İSYANI
SEBEPLERİ:
1)- Fransız ihtilalinin milliyetçilik, bağımsızlık gibi fikirlerinin etkisi
2)- Rusya'nın ve Avrupa Devletleri'nin kışkırtması
3)- 1804 de kurulan Etniki Eterya Cemiyeti'nin çalışmaları

İSYAN:
1821'de Mora'da başlayan isyan kısa sürede büyüdü Osmanlı hükümeti Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'dan yardım istedi MAli Paşa yardım karşılığında IIMahmut'tan Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesini istedi Osmanlı ve Mısır donanması isyanı bastırdı ve NAVARİN limanına çekildi Ancak Yunan isyanının bastırılması Batılıların işine gelmedi İngitere, Fransa, Rusya ve Avusturya Osmanlı devleti'ne ültimatom vererek Yunanistan'a bağımsızlık verilmesini istediler Bu istek reddedilince Osmanlı ve Mısır donanmasını NAVARİN de yaktılar Rusya Osmanlı'ya savaş ilan etti
NOT: Navarin olayı Osmanlı Donanmasının yaşadığı 4 felaketten biridir Birincisi 1571 İnebahtı, İkincisi 1770 Çeşme, Üçüncüsü 1827 Navarin, Dördüncüsü 1853 Sinoptur

1828-1829 OSMANLI-RUS SAVAŞI
SEBEPLERİ:
1)- Ruslar'ın sıcak denizlere inmek istemesi
2)- Osmanlının Rusya'dan Navarin'de yakılan donanmanın zararını talep etmesi
3)- Osmanlı'nın Yunanlılar ve azınlıklarla ilgili Avrupa Devletlerinin ve Rusya'nın isteklerini reddetmesi
SAVAŞ:
Bu sebeplerden Rusya'nın saldırısıyla savaş başladı Ancak Osmanlı Devleti böyle bir savaşa hazır değildi
ÇÜNKÜ:
1)- Donanması Navarin'de yakılmıştı
2)- 1826'da Yeniçeri Ocağı kaldırılmış, ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE ordusu yeni kurulmuştu
3)- Yunan ayaklanmasından dolayı bütün Avrupa Osmanlının karşısındaydı
SONUÇ:
Rusların ilerleyerek doğuda Erzurum'a, batıda Edirne'ye kadar gelmeleri üzerine Osmanlı devleti barış istedi Rusyayla EDİRNE ANTLAŞMASI imzalandı(1829)

EDİRNE ANTLAŞMASI (1829)
Maddeleri:
1)- Eflak-Boğdan ve Sırbıstan'a özerklik verildi
2)- Yunanistan bağımsız olacaktı
3)- Rus ticaret gemileri boğazlardan geçebilecekti
4)- Prut nehri sınır olacaktı
5)- Osmanlı Devleti savaş tazminatı verecekti

NOT: Osmanlı Devletinde bağımsızlığını elde eden ilk azınlık YUNANİSTAN'dır
NOT: Osmanlının Yunan isyanı ve Rus savaşıyla uğraşmasını fırsat bilen Fransa 1830' da CEZAYİR i işgal etti

MISIR VALİSİ MEHMET ALİ PAŞA'NIN İSYANI (Denize düşen yılana sarılır)

SEBEPLERİ:
1)- Yunan isyanının bastırılmasında II Mahmut'a yardım eden Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'ya vaad edilen yerlerin verilmemesi
2)- Mehmet Ali Paşa'nın Navarin olayından sonra padişahtan izin almadan ordu ve donanmasını geri çekmesi
3)- 1828-1829 Osmanlı-Rus savaşında yardım istenildiği halde Mehmet Ali Paşa'nın yardım göndermemesi
İSYAN:
IIMahmut Mehmet Ali Paşa'yı görevden almak için hazırlanırken Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa, üzerine gönderilen padişah kuvvetlerini yenerek Konya'ya ilerledi Bu zor durum karşısında padişah yabancı devletlerden yardım istedi İngiltere ve Fransa bu isteğe kayıtsız kaldılar II Mahmut son çare olarak (denize düşen yılana sarılır diyerek) Rusya'dan yardım istedi Bir Rus donanması İstanbul boğazını geçerek Büyükdere önlerine demirledi Osmanlı Rus yakınlaşması İngiltere ve Fransa'yı telaşlandırdı Hemen devreye girerek Mehmet Ali Paşa ya baskı yaptılar Bunun üzerine Mehmet Ali Paşa ile IIMahmut arasında KÜTAHYA ANTLAŞMASI imzalandı(14 Mayıs 1833)
Kavalalı Mehmet Ali Paşa

KÜTAHYA ANTLAŞMASI(14 Mayıs 1833)
1)- Mehmet Ali Paşa'ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği de verilecek
2)- Oğlu İbrahim Paşa'ya da Cidde valiliğine ek olarak Adana Muhassıllığı (O bölgenin vergilerini toplama hakkı) verilecek
NOT: Bu antlaşma Mısır sorununu geçici olarak çözmüş fakat iki tarafta bu anlaşmadan memnun olmamıştır
NOT: Kütahya antlaşmasına rağmen kendisini güvende hissetmeyen IIMahmut Rusyayla HÜNKAR İSKELESİ antlaşmasını imzalamıştır(1833)

HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI (8 Temmuz 1833)
1)-Osmanlı bir saldırıya uğrarsa Ruslar asker ve donanma gönderecek, ancak masrafları Osmanlı ödeyecek
2)-Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı boğazları kapatacak (İngiltere ve Fransa'ya karşı)
3)-Bu antlaşma 8 yıl sürecek
ÖNEMİ:
1)-Rusya bu antlaşmayla boğazlar üzerinde büyük avantaj sağlayıp, Karadeniz'deki güvenliğini artırmış oldu
2)-Bu antlaşmayla BOĞAZLAR MESELESİ ortaya çıkmıştır
3)-Bu antlaşma Osmanlının boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını TEK BAŞINA kullandığı son antlaşmadır
NOT: Osmanlı Devleti Mısır ve Boğazlar meselesinde İngiltere'nin desteğini kazanmak için İngiltere ile 1838 BALTA LİMANI Antlaşmasını imzalamıştırBu antlaşma ile İngiltere'ye çok geniş ekonomik haklar verilmiş, Osmanlı ülkesinde tekel sistemi ve iç gümrük yönetimi kaldırılmış böylece Osmanlı ekonomisinin çöküşü hızlanmıştır
AÇIKLAMA: Kütahya antlaşması fazla uzun sürmedi 1839'da Mehmet Ali Paşa bağımsızlığını ilan etti Oğlu İbrahim Paşa üzerine gönderilen Osmanlı kuvvetlerini NİZİP'te yendi İngiltere ve Fransa Hünkar İskelesi antlaşmasına dayanarak Rusya'nın boğazlara egemen olmasından çekindiklerinden hemen devreye girerek MISIR konusunda Londra'da uluslararası bir konferans düzenlendi
NOT: Nizip yenilgisi haberi İstanbul'a gelmeden II Mahmut ölmüş, yerine Abdülmecid padişah olmuştur

IIMAHMUT DÖNEMİNDE ASKERİ ALANDA YAPILAN ISLAHATLAR:
1)-Alemdar Mustafa Paşa,Nizam-ı Cedit ordusunun yerine Sekban-ı Cedit Ordusunu kurdu
2)-IIMahmut Alemdar Mustafa Paşanın öldürülmesi üzerine Sekban-ı Ceditin yerine EŞKİNCİ OCAĞINI kurdu
3)-1826'da Yeniçeri Ocağını kaldırarak (Vakayı Hayriye Olayı) yerine ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE ordusu kuruldu
4)-Yeni kurulan Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu tümen, tabur, bölük gibi birliklere ayrıldı Eğitimi için Prusya'dan subaylar getirildi Avrupa'ya subaylar gönderildi