Uluslararsı Ticari Terimler

ULUSLARARSI TİCARİ TERİMLER

AÇIK PAZAR Open market
Alıcılar ya da satıcılar üzerinde herhangi bir sınırlamanın bulanmadığı, daha
çok yabancı satıcıların oligopolcu ya da monopolcu uygulamalarına, ülke
hükümetinin veya diğer otoritelerinin kısıtlama koymaması anlamına gelen
bir piyasadır

AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ Open market orerations
Ekonominin gereksinimlerine göre devletin, toplam kredi hacmini daraltmak
ya da genişletmek amacıyla ve Merkez Bankası aracılığıyla, tahvil hisse
senedi gibi menkul değerler alımı veya satışı yapması

AÇIK POZİSYON Open position
Vadeli piyasa işlemlerinde kurlardaki fiyat değişikliğinden alıcı veya satıcının
zarara uğrayacağı pozisyon açık pozisyondur

AKP ÜLKELERİ ACP Countries
AET topluluğuna Lome Anlaşmasıyla bağlı olan Afrika-Karaib ve Pasifik
Ülkelerinin kısaltılmış adıdır

AKREDİTİF (L/C) Letter of credit
İthalatçının talimatı ile bir bankanın önceden tespit edilen şartlara uygun
olarak kendi üzerine çekilerek poliçeyi ya da kabul edeceği konusunda
ihracatçıya yaptığı taahhüttür

ANTREPO Warehouse
Gümrük vergisine yada yalnız gümrük kontrolüne tabi malların ülkeye
giriş, transit veya aktarma için beklemesine ve bu bekleme anında belli
işlerin yapılmasına izin verilen yerlerdir

ARBİTRAJ Arbitrage
Menkul kıymetler, kıymetli madenler, para, kıymetli evrak gibi değerlerin
iki piyasa arasındaki fiyat farklarından yararlanmak amacıyla fiyatların
düşük olduğu yerlerden alınması, fiyatların yüksek olduğu yerlerde
satılmasıdır

ATR BELGESİ ATR Document
Malların Türkiye’den Avrupa Birliği üyesi bir ülkeye veya Birlik üyesi
bir ülkeden Türkiye’ye ihraç ve ithalinde kullanılan bir belgedir

AVRUPA EKONOMİK Auropean Economic Community (EEC)
TOPLULUĞU (AET) Avrupa Kömür Çelik Topluluğu 18 Mayıs 1951’de kuran altı ülke (Belçika
Almanya, Fransa, İtalya, Lüksenburg ve Hollanda) 25 Mart 1955 ‘de kısaca
Roma anlaşması olarak anılan Avrupa Ekonomik Topluluğu’nu kurdu AET
resmen 1958 yılının başında faaliyete geçmiştir Merkezi Brüksel’dir
Avrupa topluluğu’nun temel hedefi üye ülkeler arasında hizmet, sermaye ve iş gücünün serbest dolaşımını gerçekleştirmektir

BEDELSİZ İTHALAT Imports with waiver
Bedeli Türkiye’den döviz olarak ödenmeden yapılan ithalatı gösterir
Örneğin Almanya’daki işçilerimizin getirdiği otomobil, eş eşyası gümrükten
girerken normal ithalat işlemi görür ve ithalat rakamları arasına girer

CE İŞARETİ CE Mark
Bir ürünün Avrupa Birliği direktifleri ile belirlenen sağlık, güvenlik,
çevrenin ve tüketicinin korunması gereklerine uygun olduğunu
gösteren bir Birlik işaretidir

C&F Cost and Freight
MAL BEDELİ VE NAVLUN Satıcı, malın varış limanına kadar olan tüm giderlerini karşılamakla
yükümlü olup, yüklemeden sonraki hasar ve riskler alıcıya aittir

CIF Cost, İnsurance and Freight
MAL BEDELİ, Satıcı, Malın taşınması sırasında riskleri üstlenmekle birlikte, risklere
SİGORTA VE NAVLUN karşı malı sigorta ettirmek ve bununla ilgili giderlere katlanmak zorundadır

ÇAPRAZ KURLAR Exchange cross rates
Dövizlerin ayrı ülkelerde karşılıklı değerlerini belirtmek için kullanılan
terimdir

DDP Delivered duty paid
Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim

DDU Delivered duty unpaid
Gümrük resmi ödenmemiş olarak teslim

DIŞ KREDİLER Enternal credits
Ülkenin döviz yetersizliği ya da finansman gereksinmesini karşılamak
amacıyla başvurulan ve uluslararası kaynaklardan sağlanan kredi

DOĞRU KONŞİMENTOSU Direct bil of lading
Geminin malları aktarma yapmadan yükleme limanından diğer boşaltma
limanına taşınması halinde gerekecek konşimento

DENİZ KONŞİMENTOSU Marine bil of lading
Gemi acentası veya kaptanı tarafından düzenlenerek “ yükletene verilen, malınteslim alındığını ve kararlaştırılan şekilde taşınarak gönderilene teslim
edileceğini gösteren, malı temsil eden ve üzerinde tasarruf hakkı sağlayan “
kıymetli evrak niteliğindeki belge

EUR 1 BELGESİ EUR 1 Document
EUR 1 Belgesi Türkiye’nin EFTA ülkeleri ile olan ticaretinde ve Avrupa
Birliği ile Demir-Çelik ürünlerinde parafe ettiği Serbest Ticaret Anlaşması
kapsamı ürünler ticaretinde kullanılan belge

EMRE YAZILI Order bill of lading
KONŞİMENTO Üzerinde belli bir kimseye ya da onun emrine ödenmesi için kayıt bulunan
konşimento

FAS Free alongside ship
Gemi doğrultusunda teslim

FCA Free Carrier
Taşıyıcıya teslim

FOB Free On Board
GEMİ BORDRASINDA Satıcı malın gemiye yüklenmesi için gerekli bütün işlemleri yapacak ve
TESLİM doğabilecek risklere katlanacaktır Alıcı ise gemiyi tutacak ve geminin
gelişini satıcıya zamanında bildirecektir Mal gemiye yüklendikten sonraki
tüm masraf ve rizikolar alıcıya aittir

FOB Airport
HAVA LİMANINDA TESLİM Satıcının sorumluluğu çıkış hava limanında malın havayoluyla taşımacısına
teslim edilmesi ile biter

FOR Free On Rail
DEMİRYOLU VAGONUNDA Demiryolunda vagona mal yükleninceye kadar tüm sorumluluklar ve
TESLİM maliyetler satıcıya, bundan sonrakiler alıcıya aittir

FORWARD Forward
Dövizlerin alım ve satımı işlem tarihlerinden daha ilerdeki belirli bir tarih
itibariyle, ilerde ortaya çıkabilecek kur riskini bugünden bertaraf etmektir Bir forward işlemi, ticari mali ve sadece kar elde etmeye yönelik (spekülatif)
amaçlarla yapılabilir

FOT Ex factory Ex warehouse etc
FABRİKADA VEYA Belirtilen noktada (yerde) kamyon üstünde teslim şeklidir
DEPODA KAMYON Teslim noktasından sonraki sorumluluklar ve maliyetler alıcıya aittir
ÜSTÜNDE TESLİM

GAYRİ KABİLİ RÜCU Irrevocable letter of credit
AKREDİTİF İthalatçının (lehdarın) kararlaştırılan şartları tamamen yerine getirmesi üzerine, akreditif vadesinde çekilecek poliçelerin akreditifi açan banka tarafından kabul edileceği veya ödeneceği konusunda kesin bir taahhüdü içeren akreditif Tarafların isteği ve onayı olmadan iptal edilemez ve hükümleri değiştirilemez

GARANTİ AKREDİTİFİ Stand by letters of credit
Bir bankanın bir borcun ödenmemesi veya bir yükümlülüğün yerine
getirilmemesi durumunda lehdarın talebi üzerine belli miktardaki bir parayı
gayri kabili rücu olarak ödeyeceğini taahhüt eden mektuptur

GÖZETLEME ŞİRKETİ Supervising company
Malı ihracatçı ve/veya alıcı adına ihraç veya ithal noktasında ağırlık, miktar,
kalite gibi konularda kontrol edip, rapor veren tarafsız şirketler

GÜMRÜK RESMİ Customs duty
İthal edilecek mallardan gümrük giriş tarifesi cetvellerine göre alınan vergi

HAMULE SENEDİ Bill of carriage
Nakliye veya taşıma senedi de denir Malı gönderenle nakleden arasında, malın ne şekilde nakledileceğine, teslim ve tesellümüne mahsus esasları kapsayan senettir

HAVA NAVLUNU Air freight
Havayolu ile yük taşıma ücreti

HAVA TAŞIMA SİGORTASI Air freight insurance
Havayolu ile taşınan malların sağlıklı bir şekilde alıcısına ulaşmasını temin
etmek için uygulanan sigorta

HAVA TAŞIMA SENEDİ Airway bill
Havayolu taşımacılığında gerekli olan, gönderenin ismini, adresini, malların
menşeini, nereye gideceğini, paket adedini,ağırlığını, miktarını, navlun ücretini ve değerini içeren belge

ISO 9000 BELGESİ ISO 9000 Certificate
ISO 9000 Kalite Güvence Sistem Belgesi, son ürünün kalitesinden çok ürün ve işletme yönetiminde Ürün tasarımında kullanılan deney ve muayene yöntemlerinde, ürün ve hizmetlerin kalitesini kontrol altında tutmak için
gerekli organizasyon yapısında uygulanacak kılavuzları içeren bir “ TOPLAM KALİTE GÜVENCESİ “ standartıdır

İHRACAT KREDİSİ Export credit
İhracatçıya sevk ettiği malların belirli bir oranı dahilinde banka üzerinde poliçe çekme yetkisini veren bir kabul kredisidir

İTHALAT Import
Bir ülkedeki alıcıların başka ülkelerde üretilmiş malları satın almalarına denilir

KABİLİ RÜCU AKREDİTİF Revocable letter of credit
Akreditif açan banka tarafından her an iptal edilebilen akreditif

KABUL KREDİLİ İTHALAT Import with Acceptance credit
İthalatçının, ithal ettiği malın bedelini malın teslim alınması sırasında değil,
belli bir tarihte ödeneceğini satıcıya (ihracatçıya) garanti eden ve ihracatçının
düzenleyerek göndereceği vadeli poliçenin kabulü suretiyle gerçekleştirilen
kredili bir ödeme şeklidir

KABUL KREDİSİ Acceptance credit
Dış ticaret işlemine konu olan mal bedelinin ithalatçı tarafından malın teslim
alınmasından belirli bir süre sonra (poliçe vadesinde) ödeneceğini satıcıya
temin etmek üzere açılan ve lehdarın ibraz edeceği vadeli bir poliçenin
bankaca kabulü suretiyle gerçekleşecek olan bir tür akreditiftir

KONŞİMENTO Bill of lading (B/L)
Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan ve malını taşımak
üzere teslim alındığını ve varış noktasında konşimento sahibine teslim
edileceğini gösteren bir belgedir

LİBOR London interbank offered rate
Londra para piyasasında yürütülen işlemlerde, birinci sınıf bankaların
kullandığı kredilere uygulanan faiz oranlarını göstermektedir

MAL KARŞILIĞI ÖDEME Cash on delivery
İhraç edilen malın bedelinin, malın ithalatçı tarafından teslim alınmasından
sonra ödenmesidir

MAL MANİFESTOSU Manifesto cargo
Kaptanın gemi ile taşıdığı yükün neden ibaret olduğunu gösteren ve varılan
yerin gümrük idaresine yapılan bildiri

MENŞE ŞEHADETNAMESİ Certificate of origin (c/o)
Bir malın üretildiği veya yapıldığı ülkeyi gösterir ve idari makamlarınca
onaylanan ve alıcı ülkenin konsoloslarınca vize edilen bir belgedir

MUHABİR BANKA Correspondent bank
Akreditif işlemlerinde, ihracatçı ile ithalatçı arasında bağlantıyı sağlamakla
görevli banka

NAKLİYAT ACENTASI Fordwarding agent
Malların taşınması ile uzmanlaşmış kişi, genellikle nakliye komisyoncusudur

NAKLİYAT SİGORTASI Freight insurance
Taşımada mallara veya taşıma araçlarına gelecek zararları karşılayacak olan
sigorta

NAKLİYE VESAİKİ Transport documents
Yükleme veya sevk edilmek üzere teslim alındığını gösteren vesaik

NAVLUN Freight
Taşıyanın nam ve hesabına ödenecek olan eşya ve yolcunun taşınmasına ilişkin ücretlerin tamamıdır

NAVLUN FATURASI Freight invoice
CIF ve CF olarak ihraç edilen mallara ait navlunun satıcı tarafından ödenmesi
gerekir Navlunun ödendiğini doğrulamak için konşimento üzerine “ navlunu
ödenmiştir” kaydı konulur Konşimentoda bu kayıt bulunuyorsa konşimento
ile birlikte nakliyeci tarafından düzenlenen bir navlun faturasının da bankaya
verilmesi gerekir Bu navlun faturasında, malların yüklenerek teslim alındığı
ve bir navlun borcunun kalmadığı gösterir

NAVLUN SİGORTASI Freight insurence
Navlun ücretinden doğan alacağın teminat altına alınması için yaptırılan
sigorta

ORDİNO Order
Yükleme ve boşaltma yapılmadan önce bunun ne şekilde yapılacağını
göstermek üzere vapur acentalarının kaptana veya nakliye acentalarının
kaptana veya nakliye acentalarının nakliyeciye hitaben yazdıkları talimat

ORİJİNAL FATURA Original invoice
Gümrük işlemlerine, döviz transfer ve taahhütlerine esas olarak alınan ve
ihracatçı tarafından düzenlenerek alıcıya gönderilen fatura Bu faturalarda
ayrıca satışın şekli ve ödeme koşulları da gösterilir

ORİJİNAL MANİFESTO Orijinal manifest
Hareket limanlarında her boşaltma limanı için ayrı ayrı düzenlenen ve
hareket limanındaki gümrük memurları tarafından imza olunmuş şekilde
boşaltmanın yapılacağı liman gümrüklerine ibraz olunan manifestolar

POLİÇE Bill of exchange, draft (B/E)
Senet metninde poliçe kelimesi veya yabancı dilde karşılığı olan kelimeyi,
belirli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız şartsız bir havaleyi, ödeyecek
olan muhatabın ad ve soyadını, keşide tarihi ve yerini, keşidecinin
imzasını taşıyan senet

PROFORMA FATURA Proforma invoice
Alıcıya satılacak malın cinsi, kalitesi tahmini fiyatı ve bedeli, satış koşulları
hakkında bir bilgi vermek üzere düzenlenen ve daha çok bir teklif niteliği
taşıyan fatura çeşididir

PREFİNANSMAN Pre-financing
İhracatta, yurt dışından getirilecek dövizlerin yetkili bankalara bozdurulması
suretiyle ön finansman sağlanmasına denir

RE EKSPORT Re-export
(İthal Edilmiş Malların İhracı) İthal rejimi çerçevesinde ithal edilmiş ve vergileri ödenmiş bulunan yabancı
menşeli yeni veya kullanılmış malların ihracı Özellikle arz etmeyen ihracat
kapsamında yapılır

RIHTIMDAN RIHTIMA Pier to Pier
(LCL/LCL) Kargonun hazırlanması ve boşaltılması işlemi taşıyıcı tarafından gerçekleştirilir Her iki işlemde taşıyıcının tesislerinde yapılır

ROTATİF AKREDİTİF Revolving letter of credit
Verilen talimatla tespit edilmiş akreditif tutarının tamamının veya bir kısmının kullanılması veya çekilen poliçenin ödenmesi halinde, talimatta belirtilen miktarda aynı şartla ve otomatik olarak yenilenen akreditif Bu tür akreditif genellikle aynı cins malı tek bir ihracatçıdan kısım kısım ithal edilen ithalatçı tarafından açılır

SERBEST BÖLGE Free zone
Ulusal gümrük sınırı dışında bırakılmış özel idari statüye bağlı yerlerdir Vergikanunları ile mali yükümlülükler buralarda tamamen veya kısmen
uygulanmayabilir

SEVK ÖNCESİ FİNANSMAN Pre-shipment finance
İthalatçıdan siparişi alan ihracatçının, ihraç malı üretmek, satın almak ve/veya göndermek için ihtiyaç duyduğu, işletme sermayesi özelliğinde olan bir finansman türü

SEVK SONRASI Post-shipment finance
FİNANSMAN Malların sevkiyle, ihraç bedellerinin tahsili arasındaki döneme ilişkin bir
ihracat finansmanı türü

SEVK VESAİKİ Shipping document
Fatura, konişmento, koli listesi, menşe şehadetnamesi ATR Belgesi, sigorta
poliçesi gibi vesaiki kapsayan ve ihracatçının bankası tarafından, şubesine
veya ithalatçının ülkesindeki aracı bankaya gönderilip, söz konusu bankanın
ithalatçı poliçeyi ödediği veya kabul ettiği zaman teslim ettiği vesaik

SİPARİŞ Order
Bir malın satın alınması amacıyla ısmarlanması

SWAP İŞLEMLERİ Swap
İçinde spot ve forward işlemlerin yer aldığı, yani bir miktar dövizin aynı anda
hem alınıp hem satıldığı, fakat alım ve satım tarihlerinin farklı olduğu, bir
vadenin başka bir vade ile değişimini içeren döviz işlemidir

TAKAS Barter
Takas, iki ayrı ülkedeki ithalatçı ve ihracatçı firmalar arasında malın malla
değişimi şeklinde yapılan bir ticaret şekli

TARİFE NUMARASI Tariff number
Gümrük ithalat genel tarife cetvelinde her mal veya mal grupları için
saptanan numaralardır

TEYİD EDEN BANKA Conforming bank
Akreditif bedelinin amir banka tarafından ödenmediğinde kendisi tarafından
ödeneceğini lehdara taahhüt eden banka

TEYİTLİ AKREDİTİF Confirmed letter of credit
Amir banka tarafından, sağlamlaştırma ve doğrulayıcı yönde kendi sorumluluk ve taahhütlerini de ekleyerek açılan akreditif

TEYİTSİZ AKREDİTİF Uncorfirmed letter of credit
Bu tür akreditiflerde muhabir banka herhangi bir mali sorumluluk yüklenmez Akreditifin açılmış olduğunu ve şartlarını lehdara bildirmekle yetinir

TİCARİ FATURA Commercial invoice
Alıcı ile satıcı arasında yapılan işlemin bir kaydıdır

TRANSİT TAŞIMA Transit transport
Çıkış ve varış noktaları bir aktif taraf ülkesinin dışında olan noktalar arasında, diğer akit taraf üzerinden yapılan yolcu ve/veya eşya taşımaları

TRANSİT TİCARET Transit trade
Türkiye’ye net döviz sağlanması kaydıyla, kendi kaynaklarımızdan döviz tahsis edilerek veya döviz tahsis edilmeksizin satın alınan yabancı menşeli malların transit olarak veya doğrudan doğruya başka bir ülkeye satılmasıdır

VESAİK Documents
Ticarette kullanılan konşimento, poliçe, konsolosluk faturası, uzman raporu
gibi çeşitli belgelere verilen isim

VESAİK MUKABİLİ KABUL Documents againts acceptance (DA)
İthalatçının malları alabilmesi için gerekli vesaikin ancak ihracatçı tarafından
keşide edilen poliçelerin kabulü karşılığında teslimi

VESAİK MUKABİLİ ÖDEME Cash againts documents (CAD)
İhracatçının malını gönderdikten sonra ithalatçının ülkesindeki bir yetkili aracıbankaya başvurarak söz konusu bankaya sevk evrakını yolladığı ve bu evrakın ithalat bedelinin ödenmesinden sonra ithalatçıya teslimi konusunda talimat verdiği ödeme biçimidir