Finansal Kiralama Kanunu

Kanun Numarası: 3226

Kabul Tarihi: 10/06/1985

Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi: 28/06/1985

Yayımlandığı Resmi Gazete Sayısı: 18795

BİRİNCİ BÖLÜM: GENEL HÜKÜMLER

AMAÇ

Madde 1 - Bu Kanunun amacı, finansman sağlamaya yönelik finansal kiralamayı düzenlemektir

KAPSAM

Madde 2 - Bu Kanun, sözleşmenin hukuki yapısını, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini düzenleyen hükümleri kapsar

TANIMLAR

Madde 3 - Bu Kanunda geçen;

Sözleşme; finansal kiralama sözleşmesini,

Kiralayan; finansal kiralama şirketini,

Kiracı; finansal kiralamayı kabul edeni,

Mal; finansal kiralamaya konu malı,

Kira bedeli; finansal kira bedelini, ifade eder

SÖZLEŞME

Madde 4 - Sözleşme; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü kişiden satın aldığı veya başka suretle temin ettiği bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere ve belli bir süre feshedilmemek şartı ile kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören bir sözleşmedir

SÖZLEŞMENİN KONUSU

Madde 5 - Sözleşmeye taşınır veya taşınmaz mallar konu olabilir Patent gibi fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar

FİNANSAL KİRALAMA BEDELİ

Madde 6 - Finansal kiralama bedeli ve ödeme dönemleri taraflarca belirlenir Bu bedeller sabit veya değişken olabilir Türk Lirası veya Merkez Bankasınca alım satımı yapılan döviz cinsinden belirlenebilir

Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalarda kiralama bedeli yıllık 25 000 Amerikan Doları karşılığı Türk Lirasından az olamaz

Bu miktarı artırmaya ve eski değerine indirmeye Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu yetkilidir

SÖZLEŞMENİN FESHİNİN MÜMKÜN OLMADIĞI SÜRE

Madde 7 - Sözleşmeler en az dört yıl süre ile feshedilemez Hangi kiralama hallerinde bu sürenin kısalacağı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu nca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir

SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ VE TESCİLİ

Madde 8 - Sözleşme düzenleme şeklinde noterlikçe yapılır Taşınır mala dair sözleşme, kiracının ikametgahı noterliğinde özel sicile tescil edilir Taşınmaz mala dair sözleşme ise taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün beyanlar hanesine, gemilere dair sözleşmeler ise gemi siciline şerh edilir

Tescil veya şerhden sonra, üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez

Yurt dışında yerleşik kiralayan şirketin Türkiye'de şubesi yoksa sözleşmeler Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nca tescil edilir

FİNANSAL KİRALAMA KONUSU MALIN SATIN ALINMASI

Madde 9 - Finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayan şirkete aittir Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz olacağını kararlaştırabilirler

KİRALAYAN ŞİRKETİN HUKUKİ YAPISI

Madde 10 - Kiralayan şirketler, yalnızca anonim ortaklık şeklinde kurulabilir

Kiralayan şirketlerin kuruluşu ve şube açmaları ile yabancı şirketlerin Türkiye de şube açması Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın ön iznine bağlıdır 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu hükümleri saklıdır

Kiralayan şirketler ile yabancı kiralayan şirketlerin Türkiye'deki şubeleri Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın denetimine tabidir

Ön iznin verilme şekil ve şartları ile kiralayan şirketlerin denetimine dair hükümler çıkarılacak yönetmelikte gösterilir

Bu Kanun hükümlerine göre izin almadan kiralama faaliyetinde bulunanlar beşyüzbin liradan beşmilyon liraya kadar para ve 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar Bu eylemi ika edenler tüzelkişi ise ceza bizzat faaliyette bulunanlar ve kararı vermiş olanlar hakkında uygulanır

Bu Kanunda yazılı yükümlülük ve zorunluluklara uymayan kiralama şirketlerinin ilgili görevlileri hakkında fiile katılma derecelerine göre ikiyüzbin liradan bir milyon liraya kadar para cezasına hükmolunur

EN AZ SERMAYE

Madde 11 - Kiralayan şirketlerin ödenmiş sermayeleri bir milyar Türk Lirasından az olamaz Yabancı kiralayan şirketlerin Türkiye'de şube açmalarında ise ödenmiş sermayeleri asgari iki milyon Amerika Birleşik Devletleri Doları karşılığı Türk Lirasıdır

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu bu miktarları beş katına kadar artırmaya yetkilidir

KİRALAMA İŞLEMLERİNDE SINIR

Madde 12 - Kiralayan şirketin finansal kiralama işlemlerinin tutarının sınırı ile, ortaklarına veya şirketler grubu ile yapacağı kiralama işlemleri esas ve usulleri ile tutarlarını belirlemeye Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu yetkilidir

İKİNCİ BÖLÜM: SÖZLEŞMENİN HÜKÜM VE SONUÇLARI

KİRACININ HAK VE BORÇLARI

Madde 13 - Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etmek hakkına sahiptir

Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak zorundadır

Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları kiracıya aittir

MALIN HASAR VE ZİYAI

Madde 14 - Malın sözleşme süresi içinde hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir Bu sorumluluk ödenen sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır

Ancak bu farkı, kiracı finansal kiralama bedelleri ile ödemek zorundadır

DEVİR YASAĞI

Madde 15 - Kiracı, finansal kiralama konusu maldaki zilyedliğini bir başkasına devredemez

(Ek fıkra: 21/02/2007-5582 SK/26mad) Ancak, tüketicilerin konut edinmesine veya yatırımlara finansman sağlayan finansal kiralama işlemlerinde kiracı, kiracılık sıfatını ve/veya sözleşmeden doğan hak ve/veya yükümlülüklerini, kiralayandan yazılı izin alınması kaydıyla devredebilir İş bu devir nedeniyle finansal kiralama sözleşmesinde yapılan kiracı değişikliği, bu Kanunun 8 inci maddesi çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur

(Ek fıkra: 21/02/2007-5582 SK/26mad) Konut finansmanı kapsamında yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracı, kiralayana bilgi vermek, diğer finansal kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla finansal kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir

MALIN KİRACIYA TESLİM EDİLMEMESİ

Madde 16 - Finansal kiralama konusu malın, kiralayanın malın imalatçısı veya satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine getirmemesi veya diğer sebepler ile kiracıya teslim edilmemesi halinde Borçlar Kanununun 106 ncı maddesi hükmü uygulanır

KİRALAYAN ŞİRKETİN HAK VE BORÇLARI

Madde 17 - Finansal kiralama konusu mal kiralayan şirketin mülkiyetindedir

Kiralayan şirket, mülkiyeti kendisine ait olan finansal kiralama konusu malı sözleşme süresince sigorta ettirmek zorundadır Sigorta primlerinin ödenmesi kiracıya aittir

MÜLKİYETİN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE DEVRİ

Madde 18 - Sözleşmede aksi öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü kişiye devredemez

Sözleşmede bu yetkinin tanınması halinde, devir, ancak başka bir kiralayana yapılabilir Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır

Devrin kiracıya karşı geçerli olması onun haberdar edilmesine bağlıdır

KİRACININ İFLASI VEYA İCRA TAKİBİNE UĞRAMASI

Madde 19 - Kiracının iflası halinde, iflas memuru, İcra ve İflas Kanununun 221 inci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal kiralama konusu malların tefrikine karar verir İflas memurunun bu kararına karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir

Kiracı aleyhine icra yoluyla takip yapılması halinde, icra memuru, finansal kiralama konusu malların takibin dışında tutulmasına karar verir İcra memurunun kararına karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir

Bu itirazlar, tetkik merciince en geç bir ay içinde karara bağlanır

KİRALAYANIN İFLASI VEYA İCRA TAKİBİNE UĞRAMASI

Madde 20 - Kiralayanın iflası halinde, sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar iflas masasına karşı geçerliliğini sürdürür

Kiralayan aleyhine icra yoluyla takip yapılması halinde, finansal kiralama konusu mallar, sözleşme süresi içinde haczedilemez

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ

SÖZLEŞMENİN SÜRESİNİN DOLMASI SEBEBİYLE SONA ERMESİ

Madde 21 - Sözleşme kararlaştırılan sürenin dolmasıyla son bulur Ancak, taraflardan her biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut veya yeni şartlarla sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir Sözleşmenin uzatılması tarafların anlaşmasına bağlıdır

SÖZLEŞMENİN DİĞER SEBEPLERLE SONA ERMESİ

Madde 22 - Sözleşme; şirketin sona ermesi, tüzelkişiliğinin hitamı, kiracının iflası veya aleyhine yapılan bir icra takibinin semeresiz kalması, kiracının ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi veya işletmesini tasfiye etmesi hallerinde, sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, sona erer

SÖZLEŞMENİN İHLALİ

Madde 23 - Kiralayan, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya verdiği otuz günlük süre içinde de ödenmemesi halinde, sözleşmeyi feshedebilir Ancak, sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise, bu süre altmış günden az olamaz

Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı harekette bulunduğu hallerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda, sözleşme feshedilebilir

SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI

Madde 24 - Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı, finansal kiralama konusu malı derhal geri vermekle mükelleftir

SÖZLEŞMENİN FESHİNİN SONUÇLARI

Madde 25 - Sözleşmenin kiralayan tarafından feshi halinde kiracı malı iade ile birlikte vadesi gelmemiş finansal kiralama bedellerini ödemek yükümlülüğü altında olduğu gibi kiralayanın bunu aşan zararından da sorumludur

Sözleşme kiracı tarafından feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini kiralayandan talep edebilir

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: SÖZLEŞMENİN TABİ OLDUĞU HÜKÜMLER

UYGULANACAK HÜKÜMLER

Madde 26 - Sözleşmeye, bu Kanunda hüküm olmayan hallerde Borçlar Kanununun genel hükümleri, sözleşmenin niteliğine uygun düştükleri oranda ise özel hükümleri uygulanır

UYGULANMAYACAK HÜKÜMLER

Madde 27 - Sözleşme hakkında, Medeni Kanunun 688, 689, 690 ıncı maddeleri ve Borçlar Kanununun 222, 223, 224, 254 üncü maddeleri ile 6570 sayılı Gayrimenkul Kiraları Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz

BEŞİNCİ BÖLÜM: TEŞVİK VE VERGİYE DAİR HÜKÜMLER

TEŞVİK

Madde 28 - (Değişik madde: 09/04/2003 - 4842 SK/31 md)

Yatırımların tamamının veya bir bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi halinde kiralayan, finansal kiralamaya konu olan iktisadi kıymetlerle ilgili olarak bunların satın alınması halinde uygulanan teşviklerden yararlanır

GÜMRÜĞE DAİR HÜKÜMLER

Madde 29 - Yabancı şirket ile kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen mallara, gümrük vergileri bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır

a) Satın alma hakkı bulunmayan bir sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye'ye girişinde, gümrük mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak, geçici muafiyet rejimine dair hükümler uygulanır

Bu şekilde Türkiye'ye getirilen mallar için ileride doğabilecek vergileri karşılayacak miktarda teminat alınır Şu kadar ki, sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve finansal kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına çıkarılmak istenmesi halinde daha önce yapılan teminata bağlama işlemi genel hükümlere göre çözülür

Teminata bağlama usul ve esasları bir yönetmelikle belirlenir

b) Sözleşme süresi sonunda finansal kiralama konusu malların kesin ithalatının yapılması halinde, vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki cari kur ve normal fiyat üzerinden hesaplanacak gümrük vergileri tahsil olunur

İSTİSNALAR VE VERGİ NİSBETİNİN TESBİTİ

Madde 30 - Sözleşme her türlü vergi, resim ve harçtan istisnadır

Bakanlar Kurulu, dar mükellefiyete tabi kurumların bu Kanunun uygulamasından doğacak kazanç ve ücretlerinden yapılacak vergi tevkifat nisbetlerini sıfıra kadar indirmeye veya kurumlar vergisindeki nisbete kadar yükseltmeye yetkilidir

DAVANIN NİTELİĞİ

Madde 31 - Sözleşmelerden doğan davalar ticari dava niteliğindedir

YÖNETMELİK

Madde 32 - Bu Kanunun;

a) 7 nci maddesinde belirtilen yönetmelik Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu nca,

b) (Değişik bend: 19/11/2005-5411 SK/168mad) 10 uncu maddesinde belirtilen yönetmelik Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca,

c) 30 uncu maddesinde öngörülen yönetmelik Maliye ve Gümrük Bakanlığınca, Yayımından itibaren üç ay içinde çıkarılır

YÜRÜRLÜK

Madde 33 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer

YÜRÜTME

Madde 34 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür

KANUNA İŞLENEMEYEN HÜKÜMLER

1 09/04/2003 TARİH VE 4842 SAYILI KANUNUN GEÇİCİ MADDESİ :

Geçici Madde 2 - Bu Kanunun yayımı tarihinden önce yapılan finansal kiralama sözleşmeleri ile ilgili olarak, 10/06/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununun bu Kanun ile değiştirilmeden önceki 28 inci maddesi hükümleri uygulanır