Küçük Kaynarca Antlaşması-Nedeni-Doğurduğu Sonuçlar

Küçük Kaynarca Antlaşması-Nedeni-Doğurduğu Sonuçlar

Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) Osmanlı Devleti'nin 1768'den beri süren savaşta Rusya karşısında uğradığı yenilgiyi belgeleyen antlaşmadır Antlaşma hükümleri uzun vadede Osmanlı Devleti için son derece yıkıcı sonuçlar doğurmuştur

OsmanlıRus Savaşı daha çok Rus Çariçesi Katerina'nın {bak Katerİna) yayılmacı siyasetinden dolayı çıkmıştı Katerina'nın Lehistan'ın (Polonya) içişlerine karışması ve Kırım üstünde kurduğu baskı, bazı Lehli gruplarla Kırım hanının Osmanlı Devleti'nden yardım istemesine yol açmıştı Katerina Osmanlı Padişahı III Mustafa'nın uyarılarını reddedince 1768'de savaş başladı Ruslar hızla ilerleyerek 1769'da Eflâk'a girdiler; 1770 başlarında Bükreş'e kadar ilerlediler Öte yandan karışıklık içine düşen Kırım Hanlığı da Osmanlılar'a herhangi bir yardımda bulunamıyordu Rus ordusu 1 Ağustos 1770'te Kartal'da (Kagul) Osmanlı ordusunu büyük bir bozguna uğrattı Baltık Denizi'nden çıkıp Akdeniz'i aşan Rus donanması da 67 Temmuz 1770'te Çeşme'de Osmanlı donanmasını yok etti Ruslar bir yandan da Sırbistan, Karadağ ve Mora halklarını Osmanlı Devleti'ne karşı ayaklandırdılar 1771'de de Kırım'ı tümüyle istila ettiler

Savaş, Osmanlı Devleti'nin aleyhine gelişirken Rusya'nın daha fazla güçlenmesini ve Avrupa'ya sarkmasını istemeyen Avusturya ile Prusya da işe karışarak Lehistan'ı paylaşmaya giriştiler Katerina Rusya'da Pugaçov Ayaklanması ile uğraştığından buna tepki gösteremedi Osmanlı Devleti de bu durumdan yararlanarak barış isteğinde bulundu Ama Katerina'nın buna yanıtı yeni bir Rus ordusunu Balkanlar'a göndermek oldu Aleksandr Suvarov komutasındaki bu ordu Kozluca'da karşısına çıkan Osmanlı ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı Şumnu'ya kadar ilerleyip Varna yolunu kesti Bunun üzerine Sadrazam Muhsinzade Mehmed Paşa barış istemek zorunda kaldı

Rus ordusunda da ayaklanma belirtileri ve salgın hastalıklar baş gösterdiğinden Başkomutan Romanzof da bu isteğe uydu Silistre yakınlarındaki Küçük Kaynarca kasabasında (bugün Bulgaristan'da) başlayan barış görüşmeleri 17 Temmuz 1774'te tamamlandı 21 Temmuz 1777'de imzalanan 28 maddelik barış antlaşmasına göre Kırım Hanlığı, Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız olacaktı Buna karşılık Rusya, Eflâk ve Boğdan' dan, Kafkasya'da işgal ettiği yerlerden çekilecekti Ama Azak, Kılburun, Yenikale ve Kerç kaleleriyle Dinyeper (Özi) ile Bug (Aksu) ırmakları arasındaki topraklar Ruslar'a bırakılıyordu

Osmanlı Devleti ayrıca Rusya'ya yüklü bir savaş tazminatı ödeyecekti Antlaşmanın önemli bir maddesi Rusya'nın Osmanlı Devleti'nin içişlerine karışmasına olanak tanıyordu Buna göre Rusya, İstanbul'da bir Ortodoks Kilisesi kuracak ayrıca Osmanlı Devleti, Ortodoks din adamlarına çeşitli ayrıcalıklar tanıyacaktı Bu maddeyi Rusya, Osmanlı ülkesinde yaşayan bütün Ortodokslar'ı koruma hakkının kendisine verildiği biçiminde değerlendirdi ve daha sonraki OsmanlıRus savaşlarının nedenlerinden birini oluşturdu (bak Kırım Savaşı)