|
|||||||
  |
|
|
Konu Araçları |
| boyama, çizim, doğa, minyatür, sanatında, teknikleri |
 |
Minyatür Sanatında Doğa Çizim Ve Boyama Teknikleri |
 |
07-17-2009
|
#1 |
|
Şengül Şirin
|
Minyatür Sanatında Doğa Çizim Ve Boyama Teknikleri——————————————————————- -MiNYATÜR SANATINDA DOĞA ÇiZiM VE BOYAMA TEKNiKLERi; Cahide Keskiner -MİNYATÜR NEDİR? İslam dünyasında resim sanatının temsilcisi olan minyatür, süsleyiciliği yanında kuvvetli bir anlatım gücüne ve kendisine has estetik bir yapıya sahip olarak, asırlar boyu değişik ve çok çeşitli üsluplar altında daima gelişimini sürdürmüştür  Genelde bir kitap resimleme sanatı olarak kabul edilerek, metni açıklayıcı ve destekleyici olarak yapılmaktadır Minyatürün en büyük özelliği konuyu tam olarak göstermesidir Bu resim tekniğinin tek buutluolması, yapılan eserlerde genellikle derinlik kavramının bulunmaması, minyatür sanatının estetik yapısına uygun olmasındandır Minyatür sanatındaki düzenlemelerde kullanılan bakış açısı, tepe ve cephe noktalarının tam orta kısmına rastlar Bunun gereği olarak da bütünfigürler birbirlerini tümü ile kapatmayacak bir şekilde yerleştirilir Uzaklık görünümü ne boylar, ne de renk ve gölgelerle belirtilir Ancak insan figürlerinde boy oranlarıbazen kişinin önemine göre artar veya eksilir Yapılan eserlerde mesafe farkı gözetmeksizin bütün detaylar en ince ayrıntısına kadar işlenir Rengin çoğu kez bir soyutlama aracı olarak, gerçeğe bağlı olmaksızın kullanıldığı görülmektedir Minyatürlerde, atların mavi veya pembeye, dağların, tepelerin sarı, eflatun, mercan gibi doğa üstü renklerle bezendiği pek çok eser vardır Doğa düzenlemelerinde, tepeler birbirleri arkasından çıkar ve genellikle ayrı paftalar halinde, farklı renklerde boyanır Osmanlı minyatürlerinde ufuk hattının da oldukça yüksek olarak tutulduğu gözlenmektedir ilk bakışta resmin konusundan da evvel canlı vesıcak renklerin çarpıcı hakimiyeti dikkati çeker Çoğunlukla mimarî unsurların yer aldığı düzenlemelerde, aynı çerçeve içinde üç veya dört ayrı yönden bakılarak çizilmiş örneklere de oldukça sık rastlanmaktadır Minyatürde, doğa düzenlemelerinde genellikle iki ayrı amaç vardır Birincisi topoğratif tarzda,aslına olduğunca uygun olarak yapılanlardır Burada ana unsurlar yani ağaç, bitki, dere veya tepelerin tüm detayları ön plana çıkar ve oldukça gerçeği yansıtır Diğeri ise kompozisyona yardımcı bir unsur olarak yapılır Örneğin hükümdar ve çevresindekilerinigösteren bir tören sahnesinde doğa ikinci planda olduğu için burada bir iki ağaç veya bitkinin kullanılması ile yetinilmiştir Zira konunun anaunsuru hükümdar ve onun yanında olan kişilerin giyim ve kuşamları olduğu kadar, sahnenin içeriğidir Kompozisyonda vurgulanacak olan ana nokta bir olayın anlatımıdır Bu nedenle doğa ikinci plandakalır 16 yy nakkaşı Matrakçı Nasuh’ta ilk defaolarak manzara resminin başka bir konunun yardımcısı olarak kullanılmadığını görürüz Doğaön plandadır ve minyatürün ana konusudur şehirlerin ve doğanın en çarpıcı yanları büyük bir gözlemcilikle belirtilmiştir Renkler tasvir ettiğimanzara ile büyük bir uyum sağlar Çoğu Osmanlı minyatürlerinde, zemin renklerinin değişik tonlarda kullanıldığını görürüz Bunlardoğadan oldukça uzak olarak pembe, mavi, eflatun ve altın kullanılarak yapılmıştır Türk minyatür sanatında gözlem ön plandadır Fantazi ve soyutlamanın büyük bir uyum içinde kullanıldığı dikkati çeker Sanatçı genellikledoğayı aynen resmetmekten kaçınmış, bu nedenle de Türk İslam minyatürleri kendine özgü bir üsluba sahip olmuştur Her ne kadar renkler doğanın özgün renk dengesine uyum sağlayacak bir tarzda kullanılsa da, sanatçının engin hayal gücüne paralel bir yorumlama getirilmiştir Örneğin belirli formlar içindeçizilmiş olan ağaçların zemin nakışları geometrik bir düzende olabilmektedir Doğada kullanılan bitkiler, kontürlü olduğu kadar kontürsüz olarak da yapılmış, vurgulama, renklerin tonu veya boyanın kıvamı ile gösterilmiştir Özellikle ağaçlarda ilk önce zemin renginin atıldığını, sonra degrade, tarama veya noktalama ile koyudan açığa gidecek tarzda tonlanmasının yapıldığını görmekteyiz Ancak bu alt yapıişleminden sonra üst detaylar işlenmektedir iç ve diş mekanların bir arada gösterildiği çizimler, günümüzde yapılan mimarî kesitlerin usul ve kaidelerine oldukça uygun bir benzerlik taşımaktadır Türk minyatürlerinde, genelliklehayal ürünü şekil ve manzaralar yoktur Bu incesanatımızın en büyük özelliklerinden biri de sayfa kenarlarında, iran minyatürlerinde olduðu gibi, ağır tezhibe yer verilmemesidir Türk sanatkârı gerektiğinde minyatürün dışında kalan sayfa boşluklarına yalnızca halkâri denilen sade ve zarif bir süsleme tarzını uygulamakla yetinmiştir Bunun yanında varak altın ile yapılanzerefşan tekniğinin de oldukça sık kullanıldığı görülür Genellikle tarihî, edebî ve ilmî konuların işlendiği Türk minyatür sanatında, Türkler çoğu kez tarihi yansıtmayı tercih etmişlerdir Yapılan eserler arasında Osmanlılar’ın savaşlarını,seferlerini ve sosyal hayatını gösteren düğün ve şenliklerini anlatan resimli yazmalar, diğer islam ülkelerinde yapılan örneklerinden apayrı bir gerçekçi üslubun meydana getirilmesine neden olmuştur  Minyatürlü yazma eserlerimizin pek çoğu bugün kıymetli birer tarihî belge özelliği taşır Zamanın örf ve âdetlerini, giyim ve kuşamını, gelenek ve göreneklerini olduğu kadar, Osmanlı Türk tarihini de bu eserlere bakarak takip etmemiz mümkün olmaktadır Minyatür yapımında kullanılan boyalar, tezhib sanatında olduğu gibi, madeni oksitler, renk verici taşlar, kök ve toprak boyalardan hazırlanarak elde edilmektedir Bu renklerin yanında ana madde olarak altın ve gümüş varakların da ezilerek bolca kullanıldığı görülür insan figürlerinin giyim ve kuşamında olduğu kadar, kapkacak gibi her türlü eşyanşn, altşn veya gümüşle işlenmesi, minyatür sanatının özelliklerinin başında gelmektedir Altın ve gümüş, zemin rengi olarak da oldukça sık kullanılmıştır Pek çok minyatürde, gökyüzütamamen altın olduğu gibi, deniz ve akarsular gümüştendir Yazmaların resimlendirilmesinde,olayların ve gösterilen sahnelerin gerçeğe uygun olmaları için, yazar ve başnakkaşın çoğu kez konuyu iyi bilen kişilerle ortak bir çalışmayı sürdürdüğü, onlardan daima gerekli bilgileri alarak en doğru ve gerçekçi bir şekilde eserlerini tamamladıkları bilinmektedir Bunun yanındaaynı amaçla pek çok nakkaş ve şahnâmecinin de hünkar ile birlikte seferlere katıldığı görülür  MiNYATÜR NASIL YAPILIR? Minyatür işlemine başlarken ilk önce resimlendirilecek olan eserin konusu tespit edilir Manzara, portre veya herhangi bir olayınanlatımı isteniyorsa, bunun hakkında gerekli olan araştırma yapılarak bilgi toplanır Bu hazırlık safhasından sonra, işlenecek olan konu bir eskiz kağıdına çizilir Hataları varsadüzeltilerek, noksanları tamamlanır Aharlı bir kağıt üzerine alınır Eğer aynı kompozisyondanbir kaç adet yapılması isteniyorsa, ince ve oldukça mukavim bir kağıdın üzerine çizilen desen çok ince uçlu bir iğne ile, sert bir mukavva üzerinde sık aralıklarla iğnelenerek kalıbı çıkarılır Söğütağacı kömürü toz haline gelene kadar ezilir Birtülbent içinde topak halinde sıkıştırılır işlenecekolan kağıdın üzerine konan iğnelenmiş kalıp üzerinden kömür tozu ile geçilerek, desenin boyanacak kısma çıkması sağlanır Kurşun kalemile hatlar sabitleştirilir Altta kalan kömür tozlarıbir kürk parçası ile temizlenir Eskiden kurşunkalem yerine, çok sulu olarak boya kullanılırdı Minyatürde boyamaya zemin renklerinin vurulması ile başlanır Eğer zemin olarak altın veyagümüş kullanılacaksa, ilk önce bunlar sürülür, zermühre denilen bir cins akik taşı ile üzerinden geçilerek parlatılır Minyatür sanatında, renklerin birbirleri ile uyum sağlayacak tarzda dağılmasınaözellikle dikkat etmek gerekmektedir Figürlerin dış kenarları genellikle kendi renginin oldukça koyusu olan bir tonda çizilerek ayrıntıları belirlenir Yalnız, altın veya gümüşkullanıldığında, kontür olarak siyah renk tercih edilmiştir Bundan sonraki safha, sanatçının bütün sabır ve hünerini gösteren bir uğraş kısmıdır Elbiseüstü nakışları, iç ve dış mekanda bulunan bütün unsurların detay ve süslemeleri, doğada görülen çiçek, bitki, kaya, ağaç gibi, diğer elemanlar en ince ayrıntılarına kadar işlenir Minyatür sanatında en ustalık isteyen çalışmaların arasında, portreler önde gelir Erkeklerin sakal ve bıyıkları, kadınların saçları, kaþları, varsa giysilerindeki kürkler, büyük bir sabır ile ele alınarak, tel tel diyebileceğimiz bir incelikle belirtilir Minyatürde, tarama, akıtma, noktalama ve tonlama gibi her türlü boyama tekniği kullanılmıştır Özellikle portre çalışmalarında yüz renklerinin vurulup tamamlanmasından sonra su rötuju denilen bir işlemle arzu edilen renkte bir su, fırça ile yüzün üzerinden geçirilerek bütün çizgi ve noktaların birbirleri ile kaynaşması sağlanır Minyatüre başlamadan evvel aharsız bir kağıt kullanılacaksa arap zamkı karıştırılmış ince bir üstübeç tabakasının astar mahiyetinde zemine sürülmesinde yarar vardır Bazı hallerde, astar olarak sulu altın da sürüldüğü görülür Bu sayede üste sürülen boya çok dahacanlı ve net bir görünüm kazanacaktır Eski ustalar, boyalarını olduğu gibi, kullandıkları bütün aletlerini de kendileri yaparlardı Özellikle yerine göre, muhtelif incelikte olan fırçalarını hazırlamak da büyük maharet isteyen bir işti Kontürler ve en ince süslemeler tüy kalem denilen ve kedi tüyünden yapılan gayet ince bir fırça ile işlenmekte olup, bunlar eski kaynakların yazdığına göre, üç aylık kedinin ense tüylerinin güvercin kanadı kamışına geçirilerek hazırlanırdı Günümüzde bunun yerine ithal malı samur fırçalar kullanılmaktadır Selçuklu imparatorluğu döneminden itibaren hükümdar saraylarının daima bir nakışhanesi olduğu bilinir Bu gelenek Osmanlı imparatorluðudönemindede devam etmiş, ilk merkezimiz olan Bursa’dan Edirne Sarayı’na, İstanbul’un fethinden sonra da İstanbul Sarayı’nda faaliyetini sürdürmüştür Nakkaşhanelerde yalnızca hattat ve nakkaşların meydana getirdiği tezhib ve minyatürlü eserler yapılmaz, her türlü süsleme alanlarında kullanılmak üzere belli bir esasa bağlı olarak muhtelif desenler de çizilip hazırlanırdı Bu,saray nakkaşhanelerinde tutulan en doğru yollardan biri de talebenin usta-çırak usulüne göre yetiştirilmesidir Bir minyatürlü eserin hazırlanması şüphesiz kollektif bir çalışmayı gerektirmektedir Bunedenle de genellikle yazar, hattat, katipler, başnakkaş ve nakkaşlar, cetvelkeşler, altın ezen ve kullananlar, tahrir çekenler, cilt ustaları, müzehhibler ve bunların usta ve çırakları gibi hayli geniş bir kadro içinde her sanatkar kendi maharet alanı içinde elinden geleni bütün gayret ve hünerini göstermektedir ALTIN VARAK iŞLEMi: Altın varak, saf altın parçacığının, iki güderi arasında çekiçle dövüle dövüle, gayet ince tabakalar haline getirilmesidir Bu tabakalar ezilme işleminden sonra yazma eserlerimizde, fırça ile sürülerek kullanılabilecek bir hal alır Tezhib ve minyatür sanatlarımızda kullanılan altın varaklar çok çeşitlidir Bunların en iyisi 24ayar olanlardır Ayarı düşük olanlar az parlar, yeşilaltın, belirli bir oranda saf altına gümüş katarak elde edildiği için rengi daha açık ve yeşilimtraktır Rutubetli bir yerde bırakıldığında esmer bir renk alır ve zamanla kararır Kırmızı altın ise, altınabakır katılarak elde edilir Ancak katılan bakıroranı fazla olduğu zaman sürüldüğü zemini yer, kağıdın zamanla parçalanmasına neden olur Minyatür sanatında gümüş varakların da kullanıldığı görülmektedir Gümüş çok çabukokside olan bir madde olduğu için bir zaman sonra kararır ve ilk sürüldüğü zamanki parlaklığını kaybeder Yazma eserlerimizde altın ve gümüş, çeşitli tekniklerde kullanılmıştır Ezilip sürülerekolanı en çok tercih edilenidir Bunun dışında,yapıştırılarak, serperek veya elekten geçirilerek yapılanları da vardır Altın varaklar çok ince kağıtlar arasında muhafaza edilir On tane altın varağın bir arada olanınadeste, on destesine tefe denilmektedir ALTIN EZİLMESİ; Altın varaklar mutlaka arap zamkı ile ezilmelidir Bu, toz veya likit halinde olabilir Nefeszadeİbrahim Efendi Gülzar-ı Savab adlı eserinde altının süzülmüş saf bal ile de ezilebileceğini söylemektedir Altın ezmeye başlamadan evvel ellerin sabunla iyice yıkanıp temizlenmesi gerekir Altın ezilecekolan tabagın hemen yanında bir bardak klorsuz iyi su bulunmalıdır Toz halinde olan arapzamkından silme bir çay kaşığı kadar alınarak çok temiz, yayvan ve ateşe mukavim porselen bir tabak ortasına konur Bir iki damla su ile, çevireçevire ezilerek hamur haline getirilir Sonrasağ elin orta parmak memesine biraz zamktan dokunarak yaprak arasındaki altından bir varak kaldırılarak tabağa alınır Parlaklığı tamamenkaybolup hamur haline gelene kadar tabağın tam ortasında tek parmak ile ezilir Aynı şekilde buişlemi diğer varaklar takip eder Altın varaklarıtam ezilmeden üst üste tabağa doldurulmamalı, yavaş yavaş almalıdır Ezilecek altının hepsitabağa alındıktan sonra, hamur haline gelen altın, tabağın büyüklüğüne göre bir veya diğer parmakların da yardımı ile ezilmeye devam edilir Bu işlemi yaparken zamk, parmaklarınhareketine mani olacak bir koyuluk alırsa, birkaç damla su ilave edilir ve gerektiğinde bu işlem her sefer tekrarlanır Altın ne kadar iyi ezilirse o kadar rengi açılır ve harelenmeye başlar Ezilip inceldiğine eminolmak için, tabağın altınlı olan bir kenarına üç, dört damla su koyup hafifçe karıştırılmalı, tabağı eğerek bunun akışına bakmalı Eğer kumlugibi birbirlerinden ayrılarak akıyorsa henüz ezilmemiştir İyi ezilen altIn damlasında zerrelergörülmez Altın varakların iyice ezildiğine emin olduktan sonra, temiz su ile altınlı olan parmaklar aynı tabak içinde suyu akıtılarak yıkanır Tabakiçindeki altın ve su iyice karıştırılarak daha küçük bir çanağa ince bir tülbentten süzülerek aktarılır Bu işlemi ince bir mendil kullanarakda yapabiliriz Ufak çanağa alınan sulu altınınüzerine kabın alabileceği kadar su konur,karıştırılır ve suyun durularak altının dibe çökmesine kadar üzeri kapalı olarak bekletilir iyi ezilmeyen altın, çanağa yayılmış olarak değil, ortada birikmiş halde toplanır Altının suseviyesine kadar tutunması makbuldür Ezilmiş olan altın en az 24 saat kadar bekletildikten sonra, süzülür ve hafif bir ısıya tutularak kurutulur El sürüldüğü zamançıkmaması için jelatinli su ile kullanılır Eski ustalar altının, çanakta sulu haldeyken, ateş üzerinde kaynatılmasında yarar olduğunu, bu taktirde altının her türlü kirden arınarak çok daha parlak olacağını söylemektedirler Kağıda sürülen altını parlatmaya gelince, bu iki şekilde olur Ya doğrudan doğruya Süleymanitaşından yapılmış zermühre denen mührelerle, altının üzerine sürülerek yapılır, ya da sürülmüş altın üzerine ince bir saman kağıdı koyarak bunun üzerinden parlatılır Kağıt üzerinden yapılan bu işlem, altına mat bir görünüm verir ve direk parlatılan altın ile arasında ton farkı yapar Altın, yeter derecede zamklı olursa parlatırken mühreye bulaşmaz Fazla zamklı olduğu taktirdemühreyi tutar ve iyi parlamaz Bazen altın üzerinde mühre iyi kaymaz, takılır gibi olur O zaman mühreyi saçımıza sürereksaçın yağından istifade edebiliriz Yalnız bundada ifrata gitmemek gerekir Zira altının üzerinibir yağ tabakası ile kaplar ve bu halde altın üzerinde boya ile çalışmak zor olur Altında kullandığımız jelatin eritildiği zaman çok çabuk bozulduðu için, her seferinde az miktarda yapılmasında fayda vardır Jelatinli su çok koyuolarak kullanılmamalı, bu taktirde altın kararır ve parlamaz Ayrıca altın çok iyi ezilmiş olsa dahi, her kullanıştan sonra temiz su ile çalkalayıp süzmekte yararlıdır Eski müzehhibler, sık sık altın ezmemek için uzun zaman kendilerine yetecek miktarda altını ezip bir hokkada saklar, gerektiğinde bundan bir bıçak ucu ile alınarak kullanılırdı ALTIN YAPIŞTIRMA; Altın yapıştırmada kullanılan en kuvvetli madde yumurta akıdır Çok taze tercihen günlük olanve döllenmemiş bir yumurtanın akı sarısından ayrılır Bir çanak içinde ceviz büyüklüğünde birşap parçası ile akın uzaması bitip sulanana kadar çırpılır Üzerinde biriken köpükler alındıktansonra buna birebir oranında su ilave edilerek karıştırılır Altının yapıştırılacağı yere bir fırça ilebol miktarda sürülür Bu işlem başlamadan önce, altın varaktan bir santim kadar daha büyük olan ince ve yumuşak bir kağıda sarı balmumu sürülür Altın yaprağınınüzerine konup sıvazlanarak, altının bu kağıt üzerine alınması sağlanır Altını üzerine aldığımızkağıt, kesici kenarları iyice tebeşirlenmiş bir makas ile yapıştırılacak ebatlarda kesilerek yumurta akı sürülen yere ak henüz kurumadan yavaşça konur Makasın tebeşirlenmesi, altının makasayapışmaması içindir Yapıştırılan altın varaklararasında aralıklar kaldığı taktirde, aynı işlem burada da tekrarlanır Altınla kaplanan zeminin iyice kurumasından sonra, hepsinin üzerinden kalın bir fırça ile bolca yumurta akı geçirilir Bu işlem altının bir ton dahamatlaşmasına neden olursa da sağlamlaşması açısından çok gereklidir Altın, aynı şekilde miksiyonveya çok koyu olarak hazırlanmış jelatinli su ile de yapıştırılabilir Ancak yapıştırma altınınüzeri kolay boya tutmaz Bunun için yapıştırılanaltının üzerinden tekrar jelatinli bir suyun geçirilmesinde fayda vardır Her ne şekilde olursa olsun, altın yapıştırıldıktan sonra en az bir hafta tamamen kuruyup kendini çekmesi için bekletilir Ancak bundan sonra üzerininişlenmesine başlanır Minyatür sanatımızın eski örneklerine baktığımızda, sanatkarların yapıştırma altına pek rağbet etmedikleri, genellikle ezip, sürme tekniğini tercih ettikleri görülmektedir ZEREFŞAN YAPIMI; Zerefşan yapmak için oldukça koyu bir kıvamda jelatinli su hazırlanır Bu sıvı, bir iki saatbekletildiğinde pelteleşecek şekilde olmalıdır Bir çay fincanı suya, jelatin tabakasından beş, altı kare konarak hafif ateşte jelatin tamamen eriyene kadar kaynatılır Baş ve işaret parmaklarımızııslattığımızda, birbirlerine değdirdiğimiz zaman hafifçe yapışıyorsa istenilen kıvamdadır Sonrasoğuması beklenir ve zerefşanlanacak olan yere kalın bir fırça ile sürülür Bu kıvamdaki jelatinibeklettiğimiz taktirde, pelteleşecek, ertesi gün kullanma olanağğ olmayacaktır Onun için herseferinde taze olarak yapılması gerekmektedir iri delikli bir tel süzgeç içine altın yaprağından bir kaç tane konur Çok sert ve nispeten uzun tüylübir fırça ile eleğin üzerinden hafifçe geçirilir Fırçayı çok bastırdığımızda altın toplanır, parça parça düşmez Jelatinli su sürülmüş olan yüzeyeserpilen altın, tamamen kuruduktan sonra üzerinden sıkıca mührelenir Altının sabitleşmesisağlanır Bu tarzda yapılan zerefşan, çok kayganzeminler üzerinde iyi netice vermez Emiciliğiaz olan kağıtlar üzerinde mühre kayar ve altın toplanır Kağıda gerektiği kadar yapışmazZerefşan yapımının bir başka şekli de fırça ile olanıdır Buna serpme de denir Görünümüelekten geçen parça altından farklıdır Genellikleeski eserlerde, yazı zemini olduğu kadar, yazı üstüne de yapılır Bu tarzda zerefşan yapılmasıistendiğinde, kâsede ezilmiş olan altın, kalın bir fırça ile alınır Bunun ne çok koyu ne de çoksulu olmamasına dikkat edilmelidir Altınlı fırçabir çubuğa vurularak altının zemine noktalar halinde düşmesi sağlanır Serpilen altının aynıbüyüklükte olması el maharetine bağlıdır Aksitaktirde kimi büyük, kimi küçük olacağından güzel bir görünüm vermez Serpme işlemibitip, altın kuruduktan sonra üzerinden mühre geçilerek parlatılır Serpme altın tekniği, gümüş kullanarak da yapılmaktadır Ancak gümüş, zamanla oksideolup karardığından, parlaklığı kaybolur ve boya görünümü alır KAĞIT VE BOYAMASI; Minyatür sanatımızda kullanılan kağıdın da büyük bir önemi vardır Gelibolulu AliMenakib-i Hünerverân adlı eserinde, en iyi cins kağıdın ‘Devlet-abadi’ olduğunu ve Semerkant kağıdından aşağısına itibar edilmemesini söylemektedir Ancak bunların yanında 15 yy daKağıthane’deki kağıt fabrikasında imal edilen, İstanbuli adlı olanlar da tercih edilenler arasındadır Kullanılacak olan kağıtlar, daimaaharlı ve mührelidirler Genellikle şeker beyazı,açık krem, toz pembe ve süt mavisi renklerinde olanlar benimsenerek kullanılmıştır Nispetendaha koyu tonlarda olan kağıtların, minyatürü çevreleyen pervaz süslemelerinde bulunduğu, bir genelleme olmasa dahi dikkati çeker Aslında beyaz renkte olan kağıtlar, cinsleri ne olursa olsun, bitkisel veya madeni boyalarla boyanmaktadır Boyama işlemi üstten sürerekolduğu gibi, banyo usulü ile de yapılır Bunadaldırma denir Kağıtlar ne şekilde boyanırsaboyansın, ilk önce, kağıdı şaplı bir suya daldırıp, kurutmakta fayda vardır Sürme usulü ile kağıt boyamasında, toz boya, mermer üzerinde, bir miktar sirke ile ve destezenk yardımı ile ezilir Buna nişasta muhallebisiyapılarak karıþtırılır El ile veya bir sünger ilekağıdın üzerine yedire yedire iyice sürülür Gölgede kurumaya bırakılır Suyunu iyice çekipkurumaya başladığında, bir ağırlık altına konarak kağıdın kırışmaması sağlanır Ancak kağıtboyamada en güzel tarz banyo usulü olanıdır Burada ton farkı olmaz Yapımına başlarken,ilk önce, renk veren bitkiler zevke göre seçilir Ihlamur, çay, safran, kına ve gelincik gibi bitkiler suda iyice kaynatılır Rengi iyice çıktıktan sonra,bu suya bir miktar şap ilave edilerek tekrar kaynatılır Kenarlı bir tepsiye alınan bu renklisuyun içine kağıtlar daldırılarak banyo yaptırılır Suyun süzülmesi için kağıdın bir köşesinden asılarak kuruması beklenir Boyama işlemiözellikle aharlanmamış olan kağıtlar kullanarak yapılmalıdır Zira aharlı kağıt boya tutmazKağıt boyamasının değişik bir tarzı da, genellikle eski eserlerde kullanılan Akkâse’dir Burada,kağıdın metin kısmı ile kenarda kalan bölümü farklı renklerdedir Bu işlemde ilk önce, kağıtistenilen renkte tümü ile boyanır Sonra, metinkısmı sıvı arap zamkı ile kapatılır ve daha farklı bir renkte daldırma usulü ile ikinci defa boyanır Arap zamkı sürülen yer boya tutmayacağı için, bir sayfada iki değişik rengin yer alması sağlanmış olur Boyalı bir kağıdın orta kısmını şaplı susürerek de açabiliriz Ancak şap kıvamını çokiyi ayarlamak ve sürerken aynı homojenlikte olmasına dikkat etmek gerekir Aksi haldedalgalı olur ve istenilen neticeyi vermez Gülzar-ıSavab adlı eserden alınan bilgilere göre renkler şöyle elde edilir Badem yaprağı : Altın sarısı Susam çiçeği : Çimen yeşil Nohut unu : Nohudi Susam çiçeği : Güneşte kurutulursa mavi Gelincik çiçeği : içine bir miktar şap konursa mavi Cehri : Sarı Soğan kabuğu : Samani Asfur : Bir beze çıkınlayıp su içinde iken sıkılırsa, önce sarı, devam edildiğinde kırmızı renk çıkar Mürver yemişi : Mor Ceviz yaprağı : Kahverengi Bakkamağacı odunu : Kaynatılıp içine meşe külünün süzülmüş olan suyu ilave edildiğinde, kırmızı renk elde edilir Menekşe yaprağı ve Mürver çiçeği tohumu : Açık mavi TERİMLER; Âbâdî : Eskiden kullanılan bir kağıt
adı Buna Hind âbâdîsi de denirHindistan’da Devlet-âbâd şehrinde yapıldığı için bu ad verilmiştir Çok kaliteli güzelve parlak bir kağıttır Âhar : Nişasta, yumurta akı, nişadır, kitre, arap zamkı, şap, pirinç gibi maddelerden yapılan bir sıvı Ham kağıtların terbiyesindekullanılır Kağıdınemiciliğini alır ve ona parlak bir görünüm verir Akkâse : Bir kağıdın orta ve kenar kısımlarının değişik renkte boyanması Altın cetvel : Yazma eserlerin metinlerinin çevresine çekilen altın cetvel Altın tabağı : Altın varakların ezildiği büyük boy tabak Bunlara Mertabanîtabak da denir Ayrıca altınınkullanıldığı ateşe dayanıklı küçük tabaklara da bu ad verilir Altın tozu : Altın tozundan yapılmış rıh Çoğunlukla fermanlarda yazı altı süslemesi olarak da kullanılır Altın varak : Altın levhaların çekiçle dövülerek çok ince bir hale getirilmiş şekli Bunlar ezilerekkullanıldığı gibi, yapıştırılarak ve eleklerden serpilerek de kullanılır Battal : Bir kağıt cinsi Bezeme : Süsleme Billûr mühre : Camdan yapılan mühre Genellikle kağıtların cilalanmasında kullanılır Cetvel : Yazma kitaplarda ve levhalarda orta bölümle kenarı ayırmak için kullanılan çizgiler Bunlar altın olduğu gibi değişik renklerden de olabilmektedir Cetvelkeş : Cetvel çeken sanatçı BunlaraKalemkeş de denir Cilbend : Yazma eserlerin korunması için kullanılan kutu Cild : Yazma eserlerin korunması için dış kısımlarına yapılan kaplar Cönk : Dikdörtgen şeklinde uzunlamasına açılan genellikle şiir mecmualarına verilen ad Çakmak mühre : Her iki tarafından tutularak kullanılan agaçtan yapılmış merdane biçiminde mühre Ellerin arasında kalan kısma sert bir taş yerleştirilmiştir Çekmek : Âharlanacak kağıdı şaplı suyabatırıp çıkarma işlemi Çift âharlı : Üzerine birkaç kat âhar sürülmüş kağıt Defe : Yüz adetlik altın varak paketi Destezenk : Boya ezmek için kullanılan alet Devlet âbadi : İpekten yapılan kağıtların bir çeşidi Dip taşı : Altın varak yapanların üstünde altın dövdükleri mermer taş Ebrû : Su yüzeyine serpilen boyaların, kağıda alınarak boyama şekli El yazması : Elle yazılan kitaplara verilen ad Filigran : Eski kağıtların dokusunda bulunan ancak ışığa tutulduğu zaman görülen yazı veya şekiller Frenk kağıdı : Avrupadan gelen kağıtlara verilen ad Gümüş : Altın gibi varak haline getirilir Özellikle minyatürler de nehir veya denizlerin boyanmasında kullanılır Halkâr : Yalnız altınla yapılan bir süsleme tarzı Hattat : Hat yazan sanatçı Hurde nakış : Minyatür İbda : Yaratma Çığır açma O zamanakadar yapılmamış olan bir şeyi yapma İcâzetnâme : İlimde ve yazıda öğrenimini bitirenlere verilen belge Kalem fırça : Müzehhiplerin kullandığı tek tüylü ince fırça Kıl kalem : Minyatür sanatkarlarının ince çizgiler çizmek için kullandıkları fırça Kontür : Bir rengin etrafına çekilen çizgi Buna tahrir de denirKuzu : Ana cetvelin kenarına çekilen ince çizgi Kuzulu cetvel : Kalın cetvelin kenarlarına çekilen ince çizgi Bu iç vedıþ kenarlarına çekilirse çift kuzulu cetvel denir Lâl : Kırmızı mürekkep Minyatür : El yazmasý kitaplarý süslemek için metindeki olaylarý anlatan bir tür resimlere verilen ad Motif : Bir tablonun, bir figürün veyahut herhangi bir resmin esasýný teþkil eden þekil ve unsur Murakka : Birçok kaðýt tabakalarýný üst üste yapýþtýrarak elde edilen mukavva Mühre : Kaðýtlar aherlendikten sonra cilalamak amacý ile kullanýlan veya ezilerek sürülen altýný parlatmaya yarayan taþ Müzehhib : Tezhip yapan sanatçý Kadýnolursa müzehhibe denir Nakýþ : Eskiden boyalý resimlere verilen isim Nakýþhâne : Nakýþ yapýlan yer Resim atölyesiNakkaþ : Yazmalara nakýþ ve resim yapan sanatkar Nigâr : Eskiden insan resmi yerine kullanýlan Farsçca bir kelime Nigârhane : Resim yapanlarýn çalýþtýklarý yer Nakýþ resim : MinyatürRessam : Resim yapan sanatkar Sývama altýn : Kat kat sürülen altýn Silkme : Bir yazý veya resmi kaðýda çizdikten sonra bunu iðneleyerek kalýbýný çýkarýp üzerinden kömür tozu ile geçmek Silkme kalýbý : Ýðne ile delinerek hazýrlanmýþ desen kaðýdý Silkme tozu : Silkme iþinde kullanýlan söðüt kömürünün tozu Saz yolu : Fýrça maharetini gösteren bir betimleme tarzý Sultanî kaðýt : Eskiden ipekten yapýlan çok iyi bir cins kaðýt Þebih : Ýnsan resmi Þebih yazmak : Ýnsan resmi yapmak Þükûfe : Farsça çiçek demektir Þikâf : Altýn boya ile birlikte kullanýlarak yapýlan bir süsleme Tahrir : Bir motifin veya objenin kenarýna çekilen çizgi Tasvir : Resim Temellük kaydý : Bir yazma eserin kime ait olduðunu veya kitaplýðý bildiren yazý Tezhib : Yazma eserlerin süsleme iþi Tezyinat : Süsleme, bezeme Týrnak mühre : Sivri uçlu kalem þeklindeki mühreye verilen ad BunaDamar mühresi de denilmektedir Toz varak : Altýn tozundan yapýlma varak Uhra : Minyatürde desen çizerken kullanýlan kiremit rengi boya Varak : Yaprak, tabaka Varak altın : Altın varak Varakçı : Altın varak hazırlayan usta Vassal : Dağılmış el yazması kitapları tamir eden usta Yastık : Yaprak halindeki altının bıçakla üstünde kesildiği altlık Yeşil altın : Altının gümüşle karışımından oluşan şekli Zerdûzan : Altın işleyenler Zerefşan : Altın serpme ile yapılan süsleme Zerender-zer : Sarı altın üzerine yeşil altın ile yapılan süsleme tarzı Zerendûd : Sıvama altın sürülmesine verilen ad Zernişan : irili ufaklı altın parçacıklarıyla süslenmiş kağıt Zernüvis : Altın ile nakış yapan usta Zervarak : Âharlı kağıtların üzerine serpme altın yapılmış olanlar Zırnık : Sarı mürekkep SEÇME KAYNAKÇAALİ, GELİBOLULU, Menakib-i Hünerverân, İstanbul 1926 AND, METİN, OsmanlI Tasvir Sanatları IMinyatür, İstanbul 2002 AND, METİN, Osmanlı şenliklerinde Türk Sanatları, Ankara 1982 AND, METİN, Minyatürlerle Osmanlı-İslâm Mitologyası, İstanbul 1998 ARSEVEN, CELAL ESAD, Sanat Ansiklopedisi I-5, İstanbul 1943-1952 ATASOY, NURHAN - ÇAÐMAN, FİLİZ, Turkish Miniature Painting, İstanbul 1974 ATASOY, NURHAN, 1582 Surname-i Hümayun - Düğün Kitabı, İstanbul 1997 ATASOY, NURHAN, Otağı-Hümayun, Osmanlı Çadırları, İstanbul 2000 ATIL, ESİN, Levni ve Surnamesi, Bir Osmanlı şenliğinin Öyküsü, Koçbank, İstanbul 1999 ÇAÐMAN, FİLİZ - TANINDI, ZEREN, Topkapı Saray Museum - Islamic miniature Painting, İstanbul 1979 IREPOÐLU, GÜL, LEVNİ: Nakış-Þiir-Renk, İstanbul 1999 NEFES-ZADE, SEYYİD İBRAHİM, Gülzâr-ı Savab, İstanbul 1939 ÖZEN, MİNE ESİNER, Yazma Kitap Sanatları Sözlüğü, Ýstanbul 1985 PAKALIN, M ZEKİ, Osmanlı Tarih DeyimleriSözlüğü, 1-3 Ýstanbul 1946-1955 RENDA, GÜNSEL, Osmanlı Minyatür Sanatı, Promete Kültür Dizisi, İstanbul 2001 RENDA, GÜNSEL, Batılılaşma Dönemi Türk Resim Sanatı (1700-1859) Ankara 1977 ÜNVER, SÜHEYL, Ressam Levnî: Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1940 ÜNVER, SÜHEYL, Ressam Nigâri: Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1946 ÜNVER, SÜHEYL, Ressam Nakşî: Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1949 ÜNVER, SÜHEYL, Geçmiş Yüzyıllarda Kıyafet Resimlerimiz, Ankara 1958 YAZR, MAHMUD BEDREDDİN, Medeniyet Aleminde YazI ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli, Ankara 2981
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır |
|
 |
|
Cevap : Minyatür Sanatında Doğa Çizim Ve Boyama Teknikleri |
|
|
07-17-2009
|
#2 |
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Minyatür Sanatında Doğa Çizim Ve Boyama Teknikleri         
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz
En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır |
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.