Eğitimin Felsefi Temelleri...

EĞİTİMİN FELSEFİ TEMELLERİ

Genel anlamı ile felsefe, inanç ve değer sistemlerinin oluşmasını sağlayarak, bireylerin hayatları süresince aldığı tüm kararları ve yaptıkları tercihleri belirlerİnsanlar felsefe aracılığıyla kendilerini çevreleyen dünyayı ve neyin kendileri için önemli olduğunu anlamaya çalışırlar

Felsefe, eğitim üzerinde de önemli etkileri olan uğraş alanlarından biridirBu bölümde felsefenin niteliği ve eğitim ile felsefe arasındaki ilişkiler üzerinde durulmaktadır

FELSEFE NEDİR?

Grekçe philosophia teriminden kaynaklanan felsefe, iki sözcüğün birleşmesinden oluşmuşturPhillia sevgi; sophia bilgi, bilgelik anlamındadır

MÖ VI yüzyıla gelinceye kadar Yunanlılar da zamanın diğer toplumları gibi, doğa ve insanların aynı güçler tarafından yönetildiğine inanıyor, toplum ve doğal olayların açıklanmasını ise Tanrıların iradesine bağlayarak mitolojik bir şekilde yapıyorlardıMÖ VI ve V yüzyıldan itibaren evreni hangi güçlerin yönettiği değil, olayların nasıl cereyan ettiği üzerinde düşünülmeye başlanınca mitolojiden felsefeye geçişin de temelleri atılmış olduFelsefenin doğuşuyla birlikte, doğa, Tanrıların iradesine bağlı olmaktan çıkmakta, doğa ve toplum olayları farklı dünyalar olarak değil, tek bir dünya olarak ele alınmaya başlanmaktadır

Felsefeyi tanımlamak istediğimizde, her felsefi görüşün, bağlı olduğu değerler ve inanç sistemlerine göre felsefeyi tanımlayışının farklı olduğunu gördükKant?ın tanımı genel bir anlayış ve sınırlı bir tanımdır, ve derki : ?felsefe kendisini akla dayanan nedenlerle meşru kılmak veya haklı çıkarmak iddiasında bir zihinsel etkinlik biçimidir? Burada akla dayanan nedenlerden, insanın her türlü deneyimi, gözlemini, bunlara dayanan her türlü akıl yürütmesini ve sezgisini içine alan geniş bir nedenler grubunu anlamak gerekirHaklı çıkarmak veya meşrulaştırmak iddiasında ise herhangi bir önermeyi, bu önermeyi ileri sürmeyi mümkün kılan kanıtı temel veya gerekçelerle ortaya koymayı anlamak gerekir

Farklı düşünürlerin ortak tanımı felsefenin bilgi sağlayan bir faaliyet olmasıdır şeklindedir

Bazı düşünürlere göre ise, felsefenin tanımı yapılamaz; çünkü o üst bir dildirNasıl tanımlanırsa tanımlansın,felsefe mitos, din ve şiirden doğduZamanla içinde taşıdığı bu öğelerden arındı; bilimsel ve özgür düşünmenin temellerini atarak gelişti ve gerçeği bütünüyle açıklamaya çalıştı

Sonuçta, genel olarak felsefeyi, gerçeği tümüyle ele alıp inceleyen ve bunun sonucunda ulaşılan bilgileri yorumlayan ve sistemleştiren bir uğraş alanı olarak tanımlayabiliriz

İlk zamanlarda tüm bilimleri kapsayan felsefeden zamanla matematik, fizik, antropoloji, biyoloji, kimya, sosyoloji, psikoloji vb ayrıldıÇağımızda bazı düşünürler, felsefenin konusunun yalnız dil ve mantık olduğunu ileri sürüp savunmaktadırlarBöyle olmakla birlikte felsefe ve bilim birbirinden tümüyle kopuk değildirtersine çok sıkı bir ilişki içindedirlerHer bilimsel gelişme buluş, icat, geçerli ve güvenilir bilgi felsefeyi etkiler ve değiştirirFelsefenin ufuklarını açarYeni felsefelerin doğmasına neden olurArtık her bilimin felsefesi olmaya başlamıştırBilim felsefesi denen alan büyük bir önem kazanmaya başlamıştır

Bilim gerçeği parçalara ayırarak incelerÖrneğin fizik maddenin hareketini, enerjiyi, kimya maddenin yapısını, biyoloji canlılar dünyasını,sosyoloji toplum, kurum ve kişiler arasındaki ilişkileri, psikoloji insan davranışlarını, eğitim istendik davranışları ele alırOysa felsefe gerçeği bir bütün olarak ele alıp inceler

Aynı zamanda hem felsefe hem de bilim bir süreçtirBu sürecin sonunda her ikisi de bilgi elde ederler

Hem bilimde, hem de felsefede doğruya, elde edilen ve kullanılan bilgiye sürekli eleştirisel bir gözle bakılırSürekli her yanıttan şüphe ederlerŞüphe soru sormayı gerektirirBöylece hem felsefe hem de bilimde sorular önemli bir hal alır

Bütün bunların yanında, bilimsel önermelerin evrende bir karşılıkları vardırKanıtlanan türdendirlerOysa felsefi önermeler genellikle analitik ve bazen de metafiziktiryani kanıtlanacak türden değildir

Son olarak felsefe ve bilim zihinsel süreçleri kullanırlarBunlar anoloji,tümden gelim,tümevarım, diyalektik, aksiyometik olarak örneklenebilir

Anoloji: örnek alarak mantık yürütmedir

Tümdengelim:bilinen genel bir kuraldan özel durumlara ilişkin sonuçlar çıkartılır;bu yöntem en çok matematikte kullanılır

Tümevarım:farklı nesnelerin gözleminden elde edilen verilere dayanarak genel bir kural oluşturulurUçan şeylerin kanatları olduğu gözlenir ve uçmak için kanat gereklidir denilir

Diyalektik:biri olumlu biri olumsuz iki kavramın çatışmasından olumlu bir kavramın elde edilmesi sürecidirTez-antitez-sentez üçlemesiyle de ifade edilir