Kıtalar Ve Okyanuslar

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

Dünyamıza baktığımızda yüzeyinde hem büyük su kütlelerini hem de kara parçalarını görürüz

Bütün dünya yüzeyinin %71 ini denizler, %29 unu karalar oluşturur

Ancak bu oran kuzey ve güney yarımkürede değişir

Çünkü buralarda kara ve denizlerin oranı farklıdır

Kuzey yarımkürede karalar %39, denizler %61 oranında yer tutar

Güney yarımkürede ise karalar %19, denizler %81 yer kaplar

Gördüğünüz gibi karaların kapladığı alan kuzey yarım kürede daha geniştir

Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika'nın büyük bir kısmı kuzey de kalır

Güney Amerika, Afrika'nın güneyi, Okyanusya ve Antartika ise güney de kalır

Bu farklı dağılım bir çok özelliği etkiler

- Öncelikle iklimi etkiler

Kuzey yarımküre daha karasal bir iklime sahiptir

Bu durum kuzey de ortalama sıcaklığın 2 derece kadar fazla olmasını sağlar

- Nüfusun büyük çoğunluğu kuzeydedir

Bu ekonomik gelişimi olumlu yönde etkiler

- Karalar üzerindeki doğal zenginlikler, ormanlar ve yeraltı zenginlikleri kuzey de daha çoktur

- Ulaşım olanakları ve ülkeler arası iletişim kuzey de daha gelişmiştir

Kıtalar

Kendine bağlı olan adalarla ,etrafı denizlerle ve okyanuslarla çevrili olan büyük kara parçalarına kıta denir

Dünya yüzeyinde 7 kıta vardır

Bunlar Asya, Avrupa, Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Okyanusya ve Antartika dır

Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarına 'eski dünya karaları'adı verilir

Eski dünya kıtalarının ve diğer kıtaların en büyüğü Asya dır

Hemen yanında bir uzantısı gibi duran Avrupa bulunur

Bu nedenle bu iki kıtaya "Avrasya" adı verilir

Türkiye bu eski dünya karalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur

Anadolu yarımadası Asya nın Avrupa ya en çok yaklaştığı yerde yer alır

Trakya ise Avrupa topraklarımızı oluşturur

Kıtalar birbirlerinden boğazlar ya da okyanuslarla ayrılmışlardır

Asya kıtası, Kuzey Amerika'ya Bering boğazı ile, Kuzey Amerika-Güney Amerika'ya Panama kanalı ile,Avrupa kıtası Afrika ya Cebelitarık boğazı ile,Afrika kıtası Asya ya Süveyş kanalı ile bağlanır

Asya yı Avrupa dan ayıran sınır ise Ural dağlarının batısı, Kafkasların kuzeyi ve İstanbul-Çanakkale boğazlarının kuzeyinden geçer

Okyanuslar

Kıtalar arasındaki büyük çukurlarda kalan geniş ve derin su kütlelerine okyanus denir

Deniz ise karalar arasına veya kenarına sokulmuş kollardır

İç deniz karaların çok fazla içlerine sokulmuş kollardır

Kıtaların kenarında bulunan, okyanuslarla çok daha geniş alanlarda bağlanan denizlere kenar deniz adı verilir

Okyanuslar denizlere göre çok daha geniş ve derindir

Dünya üzerinde üç büyük okyanus vardır

Bunlar Amerika kıtaları ile Asya ve Okyanusya arasında bulunan Büyük okyanus,Amerika kıtaları ile Avrupa ve Afrika arasında bulunan Atlas okyanusu, Asya nın güneyi, Afrika ve Okyanusya arasında ise Hint okyanusu yer alır

Bu okyanuslar güney yarım kürede Antartika çevresinde birleşerek tek bir su kütlesi oluştururlar

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kıtalar Ve Okyanuslar Dünyamıza baktığımızda yüzeyinde hem büyük su kütlelerini hem de kara parçalarını görürüz Bütün dünya yüzeyinin %71 ini denizler, %29 unu karalar oluşturur Ancak bu oran kuzey ve güney yarımkürede değişir Çünkü buralarda kara ve denizlerin oranı farklıdır Kuzey yarımkürede karalar %39, denizler %61 oranında yer tutar Güney yarımkürede ise karalar %19, denizler %81 yer kaplar Gördüğünüz gibi karaların kapladığı alan kuzey yarım kürede daha geniştir Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika'nın büyük bir kısmı kuzey de kalır Güney Amerika, Afrika'nın güneyi, Okyanusya ve Antartika ise güney de kalır Bu farklı dağılım bir çok özelliği etkiler - Öncelikle iklimi etkiler Kuzey yarımküre daha karasal bir iklime sahiptir Bu durum kuzey de ortalama sıcaklığın 2 derece kadar fazla olmasını sağlar - Nüfusun büyük çoğunluğu kuzeydedir Bu ekonomik gelişimi olumlu yönde etkiler - Karalar üzerindeki doğal zenginlikler, ormanlar ve yeraltı zenginlikleri kuzey de daha çoktur - Ulaşım olanakları ve ülkeler arası iletişim kuzey de daha gelişmiştir Kıtalar Kendine bağlı olan adalarla ,etrafı denizlerle ve okyanuslarla çevrili olan büyük kara parçalarına kıta denir Dünya yüzeyinde 7 kıta vardır Bunlar Asya, Avrupa, Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Okyanusya ve Antartika dırAsya, Avrupa ve Afrika kıtalarına 'eski dünya karaları'adı verilir Eski dünya kıtalarının ve diğer kıtaların en büyüğü Asya dır Hemen yanında bir uzantısı gibi duran Avrupa bulunur Bu nedenle bu iki kıtaya "Avrasya" adı verilir Türkiye bu eski dünya karalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur Anadolu yarımadası Asya nın Avrupa ya en çok yaklaştığı yerde yer alır Trakya ise Avrupa topraklarımızı oluşturur Kıtalar birbirlerinden boğazlar ya da okyanuslarla ayrılmışlardır Asya kıtası, Kuzey Amerika'ya Bering boğazı ile, Kuzey Amerika-Güney Amerika'ya Panama kanalı ile,Avrupa kıtası Afrika ya Cebelitarık boğazı ile,Afrika kıtası Asya ya Süveyş kanalı ile bağlanır Asya yı Avrupa dan ayıran sınır ise Ural dağlarının batısı, Kafkasların kuzeyi ve İstanbul-Çanakkale boğazlarının kuzeyinden geçer Okyanuslar Kıtalar arasındaki büyük çukurlarda kalan geniş ve derin su kütlelerine okyanus denir Deniz ise karalar arasına veya kenarına sokulmuş kollardır İç deniz karaların çok fazla içlerine sokulmuş kollardır Kıtaların kenarında bulunan, okyanuslarla çok daha geniş alanlarda bağlanan denizlere kenar deniz adı verilir Okyanuslar denizlere göre çok daha geniş ve derindir Dünya üzerinde üç büyük okyanus vardır Bunlar Amerika kıtaları ile Asya ve Okyanusya arasında bulunan Büyük okyanus,Amerika kıtaları ile Avrupa ve Afrika arasında bulunan Atlas okyanusu, Asya nın güneyi, Afrika ve Okyanusya arasında ise Hint okyanusu yer alır Bu okyanuslar güney yarım kürede Antartika çevresinde birleşerek tek bir su kütlesi oluştururlar