Hücre Ve Hücre Bölünmeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-09-2012

Hücre:Canlıların en küçük yapı birimidir

Hücre zarı, çekirdek ve sitoplazma olarak üç kısımdan oluşur

Şekil 1
1

HÜCRE ZARI:Akıcı-mozaik zar modeline göre iki sıra yağ tabakası arasında protein-glikolipitlerden oluşur

En önemli özelliği seçici geçirgen(selektif permeabl) olmasıdır

Hücre zarından;
·Küçük moleküller büyük moleküllere göre
·Yağ çözücüler (alkol,aseton

) ve yağda çözünen maddeler (A,D,E,K vitaminleri) suda çözünenelere göre,
·Nötr atomlar iyonlara göre daha kolay geçer

A-Pasif taşıma:Hücrelerin enerji kullanmadan yaptıkları taşıma işlemidir

Difüzyon:Moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru geçişleridir

Ozmoz:Su moleküllerinin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru seçici geçirgen bir zardan geçişleridir

1

Plazmoliz:Hücrenin, su konsantrasyonu az olan bir ortamda dışarıya su vererek büzüşmesidir

2

Deplazmoliz:Plazmolize uğramış hücrenin saf suya konulduğunda su alarak tekrar eski durumuna geçmesidir

3

Turgor:Hücrenin su alarak şişmesidir

Tek yıllık bitkilerin dik ve sert kalmasını sağlar

İzotonik ortam:Hücre ve dış ortam yoğunluğunun aynı olduğu ortamdır

Hipertonik ortamış ortamdaki madde yoğunluğunun hücreden fazla olduğu ortam

Hipotonik ortamış ortamdaki su yoğunluğunun hücreden fazla olduğu ortam

4

Osmotik basınç:Hücre sitoplazmasındaki çözülmüş maddeler fazla ise, su oranı düşük olur

Dış ortamdan su almak ister

İşte hücrenin su ihtiyacına osmotik basınç denir

Turgor basıncı:Bitki hücrelerinde hücre içindeki suyun çepere uyguladığı basınçtır

Turgor basıncı ile osmotik basınç ters orantılıdır

Hemoliz:Hücreni çok fazla su alıp parçalanmasıdır

Diyaliz:Çözünmüş maddelerin yarı geçirgen bir zardan az yoğun ortama doğru hareketidir

B-Aktif taşıma:Moleküllerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru enerji harcayarak geçmesidir

Yalnızca canlı hücrelerde görülür

Eksositoz:Hücre içindeki maddelerin dışarı çıkarılmasıdır

Endositoz:Hücre içine katı ve sıvı parçacıkların alınmasıdır

İkiye ayrılır:
a)Fagositoz:Zardan geçemeyecek kadar büyük katı moleküllerin hücre içine alınmasıdır

b)Pinositoz:Sıvı maddelerin hücre içine alınmasıdır

Hücre Çeperi (Hücre duvarı):Sadece bitkisel hücrelerde hücre zarı üzerinde yer alan ölü yapıdır

Koruma ve desteklik sağlar

Esas yapısı selülozdur

10-09-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hücre Ve Hücre Bölünmeleri Hücre:Canlıların en küçük yapı birimidir Hücre zarı, çekirdek ve sitoplazma olarak üç kısımdan oluşur Şekil 1 1HÜCRE ZARI:Akıcı-mozaik zar modeline göre iki sıra yağ tabakası arasında protein-glikolipitlerden oluşur En önemli özelliği seçici geçirgen(selektif permeabl) olmasıdır Hücre zarından; ·Küçük moleküller büyük moleküllere göre ·Yağ çözücüler (alkol,aseton) ve yağda çözünen maddeler (A,D,E,K vitaminleri) suda çözünenelere göre, ·Nötr atomlar iyonlara göre daha kolay geçer A-Pasif taşıma:Hücrelerin enerji kullanmadan yaptıkları taşıma işlemidir Difüzyon:Moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru geçişleridir Ozmoz:Su moleküllerinin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru seçici geçirgen bir zardan geçişleridir 1Plazmoliz:Hücrenin, su konsantrasyonu az olan bir ortamda dışarıya su vererek büzüşmesidir 2Deplazmoliz:Plazmolize uğramış hücrenin saf suya konulduğunda su alarak tekrar eski durumuna geçmesidir 3Turgor:Hücrenin su alarak şişmesidir Tek yıllık bitkilerin dik ve sert kalmasını sağlar İzotonik ortam:Hücre ve dış ortam yoğunluğunun aynı olduğu ortamdır Hipertonik ortamış ortamdaki madde yoğunluğunun hücreden fazla olduğu ortam Hipotonik ortamış ortamdaki su yoğunluğunun hücreden fazla olduğu ortam 4Osmotik basınç:Hücre sitoplazmasındaki çözülmüş maddeler fazla ise, su oranı düşük olur Dış ortamdan su almak ister İşte hücrenin su ihtiyacına osmotik basınç denir Turgor basıncı:Bitki hücrelerinde hücre içindeki suyun çepere uyguladığı basınçtır Turgor basıncı ile osmotik basınç ters orantılıdır Hemoliz:Hücreni çok fazla su alıp parçalanmasıdır Diyaliz:Çözünmüş maddelerin yarı geçirgen bir zardan az yoğun ortama doğru hareketidir B-Aktif taşıma:Moleküllerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru enerji harcayarak geçmesidir Yalnızca canlı hücrelerde görülür Eksositoz:Hücre içindeki maddelerin dışarı çıkarılmasıdır Endositoz:Hücre içine katı ve sıvı parçacıkların alınmasıdır İkiye ayrılır: a)Fagositoz:Zardan geçemeyecek kadar büyük katı moleküllerin hücre içine alınmasıdır b)Pinositoz:Sıvı maddelerin hücre içine alınmasıdır Hücre Çeperi (Hücre duvarı):Sadece bitkisel hücrelerde hücre zarı üzerinde yer alan ölü yapıdır Koruma ve desteklik sağlar Esas yapısı selülozdur