Adenozin Tri Fosfat (Atp)

ATP Üretim Yolları
1-Fotosentez: Işık enerjisi kullanılarak ATP üretir(Fotofosforilasyon)
2-Kemosentez: İnorganik maddeleri yakarak ATP üretir(Kemofosforilasyon)
3-Solunum: Organik maddeleri parçalayarak ATP üretir(Oksidatiffosforilasyon)
4-Fermantasyon: Substrat düzeyinde fosforilasyon

Yukarıda ATP yi ve nasıl üretildiğini öğrendik Şimdi canlılar için gerekli enerjiyi sağlayacak kimyasal tepkimeleri göreceğiz

SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
A-Hücre dışı solunum
B-Hücre içi solunum
a-Oksijenli solunum
b-Oksijensiz solunum

OKSİJENLİ SOLUNUM
OKSİJENLİ SOLUNUM:

Solunum;enerji verici besinlerin kimyasal bağlarında depolanmış enerjiden yararlanarak ATP sentezlenmesine denir Eğer organik madde oksijen kullanılarak CO2 ve H2O’ya kadar parçalanırsa bu olaya oksijenli solunum denir
Kimyasal bağlardaki bu enerji, bağların açılmasıyla ortaya çıkarılır Oksijenli solunum sonucunda 38 ATP’lik enerji üretilir
Mitekondrisi olan bütün hücreler oksijenli solunum yapar İnsanın alyuvarları hariç bütün hücrelerinde mitekondri olduğuna göre, bütün hücrelerimizde oksijenli solunum yapılır diyebiliriz Her canlı, her hücresinde, her an oksijenli solunum yapar(Bakteri ve mavi – yeşil algler dışında ) Bitkiler de öteki canlılar gibi hücrelerinde her an oksijenli solunum yapar Yani gündüz fotosentez, gece solunum yaptığı düşüncesi yanlıştır Çünkü solunum hem gece, hem gündüz yapılır
Tüm bunlardan da anlayacağımız gibi fotosentez sonucu oluşan besin ve oksijen solunumda kullanılarak karbon dioksit ve suya dönüştürülürBunlarda tekrar fotosentezde kullanılır

BESİN + OKSİJEN mitekondri + SU + KARBONDİOKSİT + ENERJİ
Enzim

Kireç suyu kullanılarak ortamda karbondioksit olup olmadığı, solunum yapılıp yapılmadığı, oksijen kullanılıp kullanılmadığı anlaşılabilir

OKSİJENSİZ SOLUNUM (FERMANTASYON)

Karbonhidratlardan, oksijen kullanılmadan ATP sentezlenmesidir
Fermantasyonda, karbonhidratlardan glikoz kullanılır Eğer kullanılacak madde sakkaroz gibi bir disakkarit ise veya nişasta gibi bir polisakkarit ise, önce sindirilerek yapı taşı olan momosakkaritlere parçalanır Oluşan fruktoz yady galaktoz gibi momosakkarit ise glikoza dönüştşrülüp kullanılır
Fermantasyon tüm canlılar tarafından kullanılırÜstelik büyük bir bölümü, bütün canlılarda aynı biçimde yapılırAncak daha sonraki evreler farklı olduğundan farklı son ürünler oluşur

İNSAN VE HAYVANLARIN ÇİZGİLİ KASLARINDA YAPILAN FERMANTASYONUN SAN ÜRÜNÜ ‘LAKTİK ASİT’TİR

C6H1206------------------->2 C3H6O3 (LAKTİK ASİT) + 2ATP

SİRKE BAKTERİSİNİN FERMANTASYONUNUN SONUCU ‘SİRKE ASİDİ’

C6H12062 -------------------> CH3 –COOH+2CO2 +2ATP

BİRA MAYASININ FERMANTASYON ÜRÜNÜ İSE ‘ETİL ALKOL’DÜR

C6H1206 ------------------->2C2H5 –OH + 2CO2 +2ATP

FOTOSENTEZ

Bitkiler besin yaparken havadan karbon dioksit alırlar ve oksijen verirlerYapraklara yeşil rengi veren klorofil maddesi güneş enerjisini kullanarak karbon dioksit ve suyu oksijen ve basit şekerler dönüştürür Basit şekerler bitki için gerekli besinlere değişirler,açığa çıkan oksijen ise havaya verilirBu besin yapımı işi fotosentez adını alır
Bitkiler, hayvanların tersine,besin aramaya gerek duymaz,besinlerini kendilerini üretirlerBeslenmenin yolu,bitkiye özgün yeşil rengi veren “klorofil” denilen yeşil boyarmaddeden geçerBitki,klorofil aracılığıyla,güneş enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür:bu kimyasal enerji de genellikle nişasta biçiminde saklanır ve gelişmek, büyümek için yakıt olarak kullanılırIşık enerjisiyle,karbon dioksit ve su,zengin enerjili bir besin olan glikoza dönüşürYani fotosentez (ışılbireşim),ısı ve ışıkla gerçekleşir
Bitki yapraklarını oluşturan hücrelerin içinde,kloroplast” denilen,çok küçük yapılar vardırHer hücrede kloroplast sayısı yüzden fazladırKloroplastların içindeki yeşil renkli boyarmadde klorofil , ışık yakalarKloroplastlar,güneş ışınlarını panel gibi toplayıp,kolektör gibi enerjiye dönüştürerek,besin üretirler
Bitkiler de insanlar ve hayvanlar gibi yaşamak ve büyümek için havadan gazları,topraktan su ve tuzları,ve güneş ışığının enerjisini kullanırlar
Bazı bitkiler besinlerini yapamazlar,başka bitki ya da hayvanlardan elde ederlerDiğer canlıların besinlerini alan bu bitkilere asalak denirBazı bitkiler de ölü hayvan ve bitkilerin üzerinde yaşarlar,bunlar çürükçül bitkilerdirBazen iki cins bitki birbirlerine zarar vermeden bir arada yaşarlarBu birliğe,ortakyaşama denir
Bitkilerin bir grubunun beslenmesi çok ilginçtirEtçil bitkiler de besin yapmak için gerekli bütün hammaddeler bulunmazBunlar,böcekleri yakalayıp sindirerek kendilerinde eksik olan azotu sağlarlar
Yapraklar bitkinin besin oluşturan organlardırÇeşitli hammaddeler burada besinlere dönüştürülürler
Yaprak damarları iletim borularıdırYaprakta oluşan besinleri götürür ve yaprağa bol su getirirlerBu suyun bir kısmı besin yapımında (fotosentez) kullanılır,çoğu da terlemeyle havaya verilir
Yaprakların birçok yararları vardırBirçok hayvanlar,yaprakları yerİnsanlar da yapraklardan çeşitli şekillerde yararlanırlar

Fotosentez kısaca yeşil bitkilerin besinlerini yapma işlemidir
6H2O +6CO2 +IŞIK ------------------->C6H12O6 + 6O2