Johann Gregor Mendel (1822-1884)

kalıtım biliminin babası olarak anılan Avusturyalı [2]bilim adamı ve rahip

Kalıtım biliminin öncüsü botanikçi, bitkiler üzerine yaptığı çalışmalarda, bir türün özelliklerinin kalıtım yoluyla sonraki kuşaklara aktarıldığını bulmuştur Mendel'in öne sürdüğü ilkeler, 20 yüzyılın başlarında yapılan deneylerle doğrulandıktan sonra, kalıtım kuramının bütün canlılar için geçerliliği saptanarak, biyolojinin temel ilkelerinden biri haline gelmiştir

Yaşamı

Annesinin adı Rosine, babasının adı Anton olan Mendel Alman asıllı bir ailenin çocuğu olarak hayata gözlerini açtı Doğduktan iki gün sonra 22 Temmuz 1822'de vaftiz edildi Veronica adında bir ablası ve Theresia adında bir kız kardeşi vardı Mendel ailesi 130 yıldır ailelerine ait olan çiftlikte yaşayıp çalışıyorlardı[3] Çocukluğu boyunca Mendel bir bahçıvan olarak çalıştı

Küçük yaşlarda bahçe işleriyle uğraşmaya başlayan Mendel, üniversite öğreniminden sonra bir din adamı olarak Moravya'da yaşamını sürdürdü[4] Bu arada bitkiler üzerinde pek başarıya ulaşamayan Mendel bazı incelemelerde bulundu

1854'te Brünn'e dönerek bir teknik lisede öğretmenlik yapmaya başladı Daha önce de öğretmenlik sınavlarına girmiş ancak başarılı olamamıştı 19 yy ortalarında Darwin'in doğal ayıklanma kuramının yayıldığı sıralarda canlı bir türün özelliklerinin kendisini izleyen döllere nasıl aktarabildiği sorunu yeni bir yoğunlukla ortaya çıkmıştı

Biyoloji bilginleri özellikle bitkibilimciler harcadıkları çabalara karşın bu sorunu aydınlatamıyorlardı Daha sonraları genetiğin babası olarak kabul edilecek Mendel, aynı sorunla ilgili deneylere 1858?de başladı ve araştırmalarının ancak 8 yıl sonra sonuca ulaştırabildi

Başarısı, incelediği konuya elverişli olan yönteminden kaynaklandı Mendel bir yandan farkların az ve son derece belirgin olduğu bitki çeşitlerini (dev ya da cüce, düz ya da kırışık bezelyeler) ayırmayı öte yandan aktarılan özelliklere göre sayısal ilişkileri araştırmada istatistiğin henüz yerleşmiş bir bilim dalı olmadığı bir dönemde istatistik yöntemini benimsemeyi bildi

Hızlı büyüme kaydettikleri için deneylerinde çoğunlukla bezelyelerden yararlandı[kaynak belirtilmeli] Bezelyelerle yaptığı deneylerde bitkinin uzun boylu ya da cüce, çiçeklerin ve yaprak koltuklarının renkli ya da renksiz, tohumlarının sarı ya da yeşil, düzgün ya da buruşuk olması gibi karşıt özelliklerden birini kuşaklar boyu taşıyan saf soylar elde etmeyi başardı Ardından bunları kendi aralarında çaprazladı Sonuçta gözle görülür ölçüde belirgin olan bu iki seçenekli özelliklerin saf soylar ile melez döllerde temel kalıtım birimleri aracılığıyla ortaya çıktığını ve her özellik için bir çift genin bulunduğunu öne sürdü

Mendel tüm bunları basit istatistiklerle değerlendirdi Bu Mendel yasalarının temel ilkesi melez döllerin üreme hücrelerinde yarısı anneden yarısı babadan alınmış kalıtım birimlerinin bulunmasıdır