Zeka

ZEKA :

Latince’de zeka sözcüğünün karşılığı olan “intellectus” sözcüğü; algılama, bilme, anlayış, tanıma anlamlarına gelir Algı, bellek, öğrenme, düşünme, soyutlama, yeni durumlara uyma gibi birçok zihinsel işlevin bileşimidir

Zekanın tanımlanması değişik zamanlarda, değişik araştırıcılar tarafından, değişik biçimlerde yapılmıştır Ancak son zamanlarda yapılan, niteliksel anlamın vurgulandığı tanımlamalar, zekayı; “kişinin bulunduğu çevreye, o an için gerekli uyumunu sağlayan bir yetenek” olarak kabul etmiştir

Kişinin bu yetenekten yararlanması, en basit algıdan en karmaşık düşünceye kadar varan zihinsel işlevlerin kullanılmasına bağlıdır Bütün tanımlamaların ortak yanı göz önünde tutularak denilebilir ki zeka; kişinin yeni durum, engel ve sorunlar karşısında deneyimlerinden ve öğrendiklerinden yararlanarak o an için gerekeni yapması, uyumunu sağlayabilmesi, yeni çözümler bulabilmesi yeteneğidir Uyumlu, düzenli, sağlıklı kişilik yapısı ve davranışlar için gerekli olan temel zihinsel işlevdir Zekanın kişilik gelişmesinde önemli rolü vardır

Özellikle çocukluk ve gençlik çağlarında kişiliğin gelişmesi, sağlıklı ilişkiler kurulması ve sürdürülmesi, kişinin zeka düzeyiyle yakından ilgilidir Zeka, birçok zihinsel işlevi içerdiğinden, aynı zeka düzeyinde olan kişilerde bu işlevlerin değişik olması sonucu, değişik kişilik yapıları, davranış biçimleri, uyum ve çözümler görülebilir: Kimi insanda el becerileri daha iyi gelişir Kimisi de, soyut konularda daha başarılı olur Zekanın günlük yaşama yansıyan, bu yaşamı etkileyen ilişkilerin, kurulup sürdürülmesinde önemli rol oynayan özellikleri de vardır:

Sözlü ve yazılı anlatımı kolayca kavrama, sözcükleri ve bunların oluşturduğu kavramları tanıma ve anlama, basit hesap işlemlerini kolayca ve çabuk yapabilme gibi Bireyler, bu özelliklerden birisinde, birkaçında ya da hepsinde üstünlük gösterebilirler Bu özellikler arasında anlamlı bağlantılar vardır Yani, birinde ya da birkaçında görülen üstünlük genel olarak diğerlerini olumlu biçimde etkiler Bu özelliklerin gelişmesi, insanın içinde yaşadığı çevrenin toplumsal yapısı ve koşulları ile yakından ilgilidir (Zekanın gelişmesinde kalıtımla gelen gizilgücün de etkisi vardır Gizilgüç, zekanın gelişmesinde ya da geri kalmasında önemli rolü olan değişik etkenlerin, rastlantı sonucu oluşturduğu bir bileşimdir)