Meyve Fidanlarının Dikimi Nasıl Yapılır Ve Bakım Uygulamaları Nelerdir

meyve fidanlarının dikimi nasıl yapılır ve bakım uygulamaları nelerdir

FİDAN NASIL DİKİLİR?

Fidan, yeni bir yaşamın başlangıcında genç bir bitkisel canlıdır Uygun bir teknikle dikilerek, yaşamını sağlıklı bir şekilde uzun yıllar sürdürmesi sağlanmalıdır Bunun için öncelikle dikilecek bahçe yerine uygun tür ve çeşit seçilmeli, bu tür ve çeşidin adını taşıdığına emin olunan fidan alınmalı, bu fidan ayrıca sağlıklı, kaliteli, özellikle bol saçak köklü olmalıdır Bütün bunlar için fidanın güvenilir yerden alınması zorunludur Ayrıca fidan dikilecek bahçeden toprak örneği alınarak analiz ettirilmeli, dikim sırasında kullanılacak gübrenin cins ve miktarı belirlenmelidir

Bir meyve fidanının dikiminden önce uygun dikim aralıkları ile uygun çukur derinliği ve genişliğine karar verilir Bu ölçüler türlere göre (hatta yer, yöney, iklim, toprak yapısı, dikim amaçları gibi çok çeşitli faktörlere göre) değişmektedir ve fidan alınan yerden sorulmalıdır Genel olarak dikim aralıkları 2-3 m ile 7-8 m dolayındadır Dikim çukurları da 30-70 cm derinlik ve genişlikte olmalıdır

Fidan dikim zamanı, kışın yaprağını döken meyve türlerinde, yaprak dökümünden itibaren başlar ve erken ilkbahara kadar sürer Kış ayları çok sert geçmeyen yerlerde sonbahar dikimi daha yararlıdır Kışın yaprağını dökmeyen (herdemyeşil) meyve türleri de kışları ılık geçen yerlerde sonbaharda dikilmelidir Bu meyvelerin fidanları torbada yetiştirilmişse dikim zamanı geç ilkbahara kadar sürebilir





Fidanların sökümünden itibaren muhafaza, nakliye ve bahçede dikime kadar beklenen sürelerde, kökleri daima nemli kalmalı, kurumamaları sağlanmalıdır Bunun için en iyi yöntem fidanların kök bölgelerinin toprağa gömülmesi ve bolca sulanmasıdır Hendekleme denilen bu işlemde fidanlar 45 derecelik bir açıyla, toprağa eğimli olarak gömülmelidir Dik olarak gömülen fidanlarda üstten kökler hava alarak kuruyabilir veya don zararına uğrayabilir Torbada yetiştirilen fidanları sadece zaman zaman sulama yeterlidir

Dikim günü mümkün olduğu kadar rüzgarsız ve bulutlu olmalıdır Bu durum, dikim sırasında fidan köklerindeki su kaybını en aza indirecektir

Dikilecek fidan, topraktan çıkarılarak kökleri 5-10 cm uzunlukta kalacak şekilde kesilir, gövde kısmında kurumuş ve kırılmış yan dallar varsa bunlar da sağlam kısma kadar kesilir Çok uzun yan dalların uçları alınır Fidanların dikim derinliği, genel olarak fidanlıktaki dikim seviyesinde veya birkaç cm daha derinlikte olacak şekilde tayin edilir Aşılı fidanlarda aşı yerinin toprak üzerinde kalması ayrıca genel bir kuraldır Çelikle çoğaltılmış fidanlarda çelik gövdesinin tamamı toprak içinde kalmalıdır






(1) (2)
Dikimi genellikle 2 kişi yapar Birisi fidanı dikim tahtasını kullanarak yerini ve derinliğini belirleyerek dik olarak tutar Diğeri önce fidanın dikim derinliğine göre çukurdan toprak alarak veya ilave ederek çukuru dikime hazırlar ve tabana ayagı ile bastırarak toprağı sıkıştırır Fidan çukura konulduktan sonra etrafını toprakla doldurur ve ayağı ile fidan çevresindeki toprağı sıkıştırır Fidan çevresinin toprakla doldurulması sırasında, fidanı tutan kişi kökleri çukur tabanına bastırmamalı, köklerin uç kısımları yukarı doğru kıvrılmamalıdır Dikimden sonra fidan çevresinde bir kova suyun etrafa taşmayacak şekilde verilebilmesi için küçük bir havuz yapılır ve mutlaka sulama yapılır Can suyu denilen bu uygulama toprak ıslak olsa da mutlaka uygulanır ve fidan kökleri ile toprak parçacıkları arasında hava boşluklarının kalmamasını sağlar









Torbada yetiştirilmiş fidanlar topraklı dikilir Keskin bir aletle torba kenarından kesilir ve topraklı fidan çıkarılır Yan kısımları parmaklarla aşağı doğru taranarak, içe doğru kıvrılmış kök uçları aşağı doğru yönlendirilir Alt kısmından 5-10 cm'lik toprak dökülerek yana kıvrılmış ana kök ucu kesilir, fazla uzun saçak köklerin uçları kesilerek kısaltılır ve bu şekilde dikim çukuruna oturtulur Bundan sonraki işlemler daha önce belirtildiği gibidir

Fidanın dikimi ve can suyu verilmesinden sonra iki işlem daha yapılır: Destek sistemi (herekleme) ve dikim budaması Yeni dikilen fidan, henüz kök sistemini tam olarak oluşturamadığından rüzgarla eğilebilir Bunun için çeşitli malzemelerin herek olarak kullanıldığı destekleme işlemi yapılır İki herek çapraz durumda toprağa sokularak fidana yaklaştırılır ve sekiz rakamına benzer bir şekilde fidan hereklere bağlanır Bağlar, fidan büyüdüğünde, gövdeyi boğmamalıdır Son olarak dikilen fidanın tepesi kesilir Kesim yüksekliği meyve türüne ve iklim koşullarına göre 50-60 cm'den 70-80 cm'e kadar değişebilir Soğuk yerlerde daha yüksek boy verilir Kesim yerine en yakın olan alttaki gözlerden ana dallar çıkarak, fidanı taçlandıracaklardır

Fidan dikimini tamamlayarak, bir canlıyı yeni bir yaşama başlattınız Bu güzel eylemin başarılı olması, fidanın size ve çocuklarınıza uzun yıllar hizmet etmesi için bahçe yerinin, meyve tür ve çeşidinin doğru seçimi, fidanın sağlıklı, kaliteli ve güvenilir yerden alınmış olması çok çok önemlidir

FİDAN DİKİMİ VE SONRAKİ UYGULAMALAR:

1 Fidanlar dikilmeden önce sulama tertibatının mutlaka çalışır vaziyette bulunması gerekir

2 Fidanları dikmeden önce 2-3 saat kadar köklerini suda bekletiniz

3 Dikim esnasında köklerinin kurumasına izin vermeyiniz

4 Fidanları su dolu bir kapta kök bölgeleri su içinde kalacak şekilde tutunuz

5 50 cm genişlikte x 40 cm derinlikte çukurlar açınız

6 Buradan çıkan toprak ile 1 kg organik gübreyi karıştırınız Kesinlikle hayvan gübresi (ilaçlanmamış) kullanmayınız

7 Fidan köklerini fazla budamayınız Sadece kırık , yaralı ve çukura oturacak şekilde temizleyiniz

8 Dikim çukurlarını ideal derinlik 50 cm ve 50 cm genişlikte olmalıdır

9 Fidanların köklerini CAPTAN + BENOMYL isimli ilaçla hazırladığınız suya daldırınız

a Toprağınızda olabilecek Fungal ve Mantari hastalıklara karşı fidanlarınızı koruyacak

b 150 gr CAPTAN + HUMİK ASİT 100 lt su içerisine karıştırılır ve bu su içerisine fidan kökleri en az 1-2 dakika daldırılır Bekletilmeden yani kökler kurumadan fidanların dikimi yapılır

c 100 lt Karışım ile 1000 fidan ilaçlanabilir

10 ŞUNU UNUTMAYINIZ FİDANINIZIN EN ZAYIF DÖNEMİ DİKİM ANINDADIR KÖKLERİ KESİLMİŞ VE YARALIDIR FİDAN KAYIPLARININ ÇOĞUNUN SEBEBİ DİKİM SIRASINDA BU YARALAR YOLUYLA BİTKİYE GİREN ETMENLERDEN DOLAYIDIR ONU KORUYUNUZ

11 Çukura bir miktar toprak-organik gübre karışımı serildikten sonra aşı noktası toprak yüzeyinden 15 cm yukarıda kalacak şekilde fidan çukura yerleştirilir ÇAMUR TOPRAĞA KESİNLİKLE DİKİM YAPMAYINIZ

12 Hazırlanan toprak-organik gübre karışımı ile kök bölgesi yarıya kadar doldurulur Burada “yavaş salınımlı gübre” den fidan çukuruna 50 gr serpilerek karıştırılır Kalan organik gübre toprak karışımı ile kök bölgesi tamamen kapatılır Köklerin hava almaması için kök yüzeyleri toprakla tamamen temas etmelidir Toprak ile kökler sıkıştırılacak şekilde çiğnenir ve yalak oluşturulur Oluşturulan yalağa 20- 30 lt cansuyu verilir ve köklerin hava ile teması kesilir Klasik vazo sistemi kurulacak ise bahçe fidanlar toprak seviyesinden 55-60 cm yüksekten kesilir

13 Bazı durumlarda işçilik hatası sebebiyle kökler hava aldığında bitki yeşerecektir ancak 1 – 10 cm kadar sürgün verdikten sonra tamamen kuruyacaktır Bu şekilde oluşan kurumalarda fidan köklerinin hava aldığını gösterir Erken müdahele ile bu durum düzeltilebilir ama sonuç garanti değildir Bolca su verilip toprak daha iyi bir şekilde tekrar sıkıştırılmalıdır Bu durumu engellemek için fidan dikilecek çukurun içerisine tümsek şeklinde yumşak bir miktar toprak yığılmalı ve fidanın alt kısmı bu toprağa iyice yaslandıktan sonra üzerine toprak atılarak iyice sıkıştırılmalıdır

14 Birinci cansuyundan 3 gün sonra ikinci cansuyu (20-30 lt) verilir

15 Taç vermesi için kesilen kısım kirazlarda 60 – 70 cm den kesilir

16 Elmalar telli terbiye sistemine göre kurulacak ise tepe kesmesi yapılmaz

17 Dikkat edilmesi gereken aşı noktası en az 10 – 15 cm toprak yüzeyinden yukarıda olmalıdır

18 Fidanların rüzgardan veya başka sebeplerden dolayı oynamasını engellemek için yanına 1 metre uzunluğunda çubuklar dikilmelidir Ve fidanlar bu çubuklara bağlanarak sabitlenmelidir

19 İlerleyen günlerde toprak nemi sürekli kontrol edilmeli toprak sürekli nemli kalacak şekilde sulama aralıkları ayarlanmalıdır Toprağın çamur vaziyette olması köklerin çürümesine neden olur bu nedenle aşırı sulamadan kaçınılmalıdır(Toprak kökenli hastalık bulaşmaması için sulama suyuna koruma amaçlı ilaçlar ilave edilebilir

20 Aşısı tutmuş aşılı bitkilerin aşı bantları hemen kesilerek çıkarılmalıdır

21 Aşısı tutmuş aşılı bitkilerde üstteki aşı gözünden 10 cm yukarıdan anaç kesilir

22 Eğer bitkiler toprağa değil de tüplere (torbaya) alınacak ise torbanın ağız genişliği en az 50 cm olmalı yüksekliği ise en az 30 cm olmalı torbaların alt kısımlarına su çıkışı için delikler açılmalı yarım kilo organik gübre ve toprak karıştırılmalı ve fidan bu karışımı ile torbaya dikilmeli Ardından bolca cansuyu verilmeli ve toprak iyice sıkıştırılmalı Bu aşamadan sonra fidanlar bırakıldıkları yerden çok gerekmedikçe oynatılmamalı eğer oynatılacak olur ise köklerin oynaması sonucu bitki köklerden hava alacaktır ve yaklaşık her oynatmada %10 fidan kaybı oluşacaktır

23 3-3,5 m uzunluğunda (baş parmak kalınlığında) kalın kargılar (KAMIŞ) alınır Vazo sisteminde Fidan başına en az 4 adet olacak şekilde V sisteminde her fidan için 2 adet ayrıca telli terbiye sistemi de acilen kurulmalıdır(çam sistemi için 1 adet) Y sisteminde en az 2 adet

24 Her bitki için bir adette rüzgardan etkilenmesini önleyici 1 m boyunda kalın kargı yada destek çubukları hazırlanmalı ve fidana yakın bir noktaya dikilerek fidan bu çubuğa bağlanarak sabitlenmelidir

a Sürgünleri kargılara bağlamak için özel bağlama ipleri yada kalın pamuk penye bezi temin edilmelidir Küçük bez parçaları da bu işi görebilir Ancak ileride bir problemle karşılaşmamak için özel bağlama ipi kullanılması önerilir Bunlar fidanı boğmayacak şekilde özel bir yapıdadır Bağlama 8 şeklinde yapılmalıdır Naylon ipler gibi iplerin kullanılması çok tehlikeli olur Bu ipler genişlemediği(esneklik) için gövdeye oturur ve bitkilerimizin zarar görmesine neden olur

25 Gübreleme ve ilaçlamalarda dikkat edilmesi gereken hususlar:

a İlk 2 yıl kesinlikle yabancı ot ilacı kullanmayınız

b Thrips zararlısı için haftada 1 kez ilaçlama yapılması gereklidir

c Külleme, monilya, yaprak lekesi, yaprak delen gibi hastalıklarla mutlaka mücadele edilmelidir

d Sulama sistemi kurulmalıdır(Damla sulama sistemi)

e Dikimden sonraki ilk 6 aylık süre çok önemlidir Düzenli yapraktan ve damlamadan besleme yapılması gereklidir

f Ziraat Mühendislerine mutlaka danışınız Küçük bir hata fidanımızı zor durumda bırakabilir

g İlk 6 ay verdiğiniz emeğin karşılığını mutlaka alacaksınız unutmayın İlk yıl vereceğimiz emek ilerleyen yıllar için çok önemlidir

26 Bitkilerini örtü altına (cam yada plastik sera) almış olan çiftçilerimiz Uzman Ziraat Mühendisleri ile koordineli çalışmalıdır

2YIL VE DİĞER YILLAR İÇİN UYGULAMALAR

27 Kış budamalarının yapılması

28 Sera kuracak çiftçilerimiz soğuklamayı giderici ürünler (sadece kayısılara) ve havalandırmayı iyi sağlamalıdırlar soğuklamayı giderici ürünler uyguladıktan ve soğuklanması sağlandıktan sonra hemen sonra seralarını kapatabilirler Çiçekler açtığında da tozlaşmayı sağlamak için Bombus arıları kullanmak gerekmektedir Bombus kullanırken dikkat edilecek en önemli nokta sera içerisinde çiçek açmış başka bir bitki bulunmaması gerekiyor Örneğin serada ekili fasulye varsa bombus fasulye çiçeklerine uğrar ve bizim çiçeklerimizi döllemez

29 Açık alanda ise gözler patlamadan 1-2 hafta önceden bordobulamacı uygulaması yapılır

30 Çiçek açımından sonraki İlerleyen günlerde toprak nemi sürekli kontrol edilmeli toprak sürekli nemli kalacak şekilde sulama aralıkları ayarlanmalıdır Toprağın çamur vaziyette olması köklerin çürümesine neden olur bu nedenle aşırı sulamadan kaçınılmalıdır

31 Serada üretim yapacak çifçiler için uyarı Meyveler büyümeye başladığında çiçekler sera içerisindeki nemden dolayı dökülmeyebilir ve buralarda hastalıklar oluşabilir Bu çiçek kalıntılarını elle toplamak durumunda kalabilirsiniz Bu yaprakları mutlaka ellede olsa temizleyiniz

32 Serada çiçeklenme ile beraber sıcak günlerde öğle vakti çiçek tozlaşması için yan perdelerin açılarak rüzgar sirkülasyonunun sağlanması gereklidir

33 Sera içi Sıcaklığın 30 dereceyi geçmemesi sağlanmalıdır Sıcaklık aşırı yükseldiğinde seranızı havalandırınız

34 Önceki yıldan hazırlanan kargılar kontrol edilir Problemli olanlar düzenlenir İpler yüzünden dallarda yada gövdede boğma meydana gelmemesine dikkat edilir

35 Sürgünleri kargılara bağlamak için özel bağlama ipleri ya da kalın pamuk iplik temin edilmelidir Küçük bez parçaları da bu işi görebilir Ancak ileride bir problemle karşılaşmamak için özel bağlama ipi kullanılması önerilir Bunlar fidanı boğmayacak şekilde bir yapıdadır

36 Gübreleme ve ilaçlamalarda dikkat edilmesi gereken hususlar:

a Kesinlikle yabancı ot ilacı kullanmayınız

b Thrips zararlısı için haftada 1 kez ilaçlama yapılması gereklidir

c Külleme, monilya, yaprak lekesi, yaprak delen gibi hastalıklarla mutlaka mücadele edilmelidir

d Kurulmuş olan damla sulama sistemi bitki ihtiyacına göre 2 ye çıkarılabilir bu sayede damlama boruları fidanlardan biraz uzağa çekilebilir ve böylece kök dağılım yüzeyi arttırılabilir

37 Bundan sonraki dönem çok önemlidir, bu yıl fidanımız şekline oturacak hem de meyve verecektir bu nedenle düzenli yapraktan ve damlamadan besleme yapılması gereklidir

Tavsiyeler mutlaka uyunuz Meyve alacağımız bu yıl fidanımızın şeklinin netleşmesi açısından da önemli olduğu için vereceğimiz emek ilerleyen yıllar için çok önemlidir Teknik tavsiyelere ilaçlamalara ve gübrelemelere ayrıca yaz budamalarına özen gösteriniz

38 SONRAKİ YILLARDA 2 YIL YAPILANLARI TEKRARLAYABİLİRSİNİZ