Ticari Fatura

TİCARİ FATURA

(The Commercial Invoice)

Ticari fatura, uluslararası ticarette kullanılan en temel belgelerden birisi olup ihracatçı tarafından düzenlenmektedir Fatura, ülkemiz mevzuatı açısından Türk Ticaret Kanunun 23 maddesi ile Vergi Usul Kanunun 230 maddelerinde düzenlenmiş olup, satılan, üretilen mal veya yapılan bir hizmet karşılığı verilen bir belgedir Satılan bir malın niteliği, ölçüsü ile birim satış fiyatını ve toplam bedeli gösteren bir belge olan faturaların; mümkün olduğunca kapsamlı olmasına, bilgilerin açıkça belirtilmesine ve kısıtlı düzeyde yabancı dil bilgisi olan birisinin dahi anlayabileceği düzeyde anlaşılır ve basit olmasına dikkat edilmelidir

Dış ticarette kullanılan faturalar; Yerli Fatura (Domestic Invoice, Internal Invoice),Proforma Fatura (Proforma Invoice), Orijinal (Ticari) Fatura (Original Invoice, Commercial Invoice, Sales Invoice), Navlun Faturası (Freight Invoice), Konsolosluk Faturası (Consular Invoice), Tasdikli Fatura (Legalized Invoice)’dır

Yerli Fatura; İhracatçı tarafından, yüklemesini yaptığı malın veya gerçekleştirdiği hizmetin bedelini, KDV iadesi veya mahsubu için ayrıca gümrük çıkış işlemleri sırasında Gümrük Beyannamesine eklemek için düzenler

Yerli Faturada:

ihracatçının ünvanı veadresi, yükleme yeri, boşaltma yeri, malın menşei, brüt ağırlığı fatura tarih ve nosu, muhabir ve aracı banka, toplam miktar ve mal bedeli toplamı ile teslim şekli-yeri-para birimi yazılacaktır Yerli Fatura Fiili İhracatı müteakip ayın 15-20 si arasında ihracatçının bağlı bulunduğu Vergi Dairesine Gümrük Beyannamesinin KDV Nüshası ile birlikte verilerek mahsup veya iade talebinde bulunulur

Proforma Fatura; ihracatçı tarafından, ithalatçıya verilen teklif veya ihracatçı ile ithalatçının anlaşması sonucunda açılacak bir Akreditife esas teşkil etmesi için sevk/yükleme öncesi hazırlanan faturadır İthalatçı , ihracatçının teklifini kabul eder ve bu kabule dayalı olarak bir sipariş geçmesi gerekirse, Proforma Faturanın Ticari Faturaya dönüşmesi gerekecektir İşte bu durumda ; İthalatçının Proforma Fatura koşullarını kabul ettiğini Proforma Faturada belirtilen (Proformadaki teslim tarih-miktar-fiyat opsiyonu) süre içinde beyan etmesi zorunludur Bu durumda Proforma Fatura bilgilerinin aynen Ticari Faturaya aktarılması zorunludur

Proforma Fatura ile Akreditişi işlemler, ve ayrıca Uluslararası kurallara göre düzenlenmiş sözleşmeler birbirinden ayrı, farklı ve bağımsız işlemlerdir ICC nin UCP-500 kitabının 3 maddesinde de değinildiği üzere; Akreditişer doğaları itibariyle, dayandırılabilecekleri satış sözleşmelerinden veya diğer sözleşmelerden ayrı işlemlerdir ve akreditifte her ne şekilde olursa olsun bu sözleşmelere değinilmiş olsa dahi bu sözleşmeler bankaları ilgilendirmez ve bağlamaz Dolayısıyla, bir bankanın akreditife ilişkin ödeme ve yükümlülüğü, amirin (ithalatçının), amir banka (ithalatçının bankası) veya lehdar (ihracatçı) ile olan ilişkisinden kaynaklanan hak taleplerine ve savunmalarına tabi değildir Ayrıca “bir lehdar (ihracatçı), hiçbir zaman bankalar arasında ve akreditif amiri ile amir banka arasında mevcut sözleşme ilişkilerinden yarar sağlayamaz” denilmektedir Bu nedenle; Akreditifde, Proforma Faturaya yapılan bir atıf “şart” olarak değil, sadece “bilgi” olarak kabul edilmelidir

Ticari Faturalar: Proforma faturaya, siparişe, kontrat veya sözleşmeye istinaden satıcı tarafından düzenlenen mal veya hizmetin satışını gösteren belgelerdir Ticari fatura, gümrük işlemlerine, döviz transfer ve taahhütlerine esas olarak alınan kesin faturadır Proforma faturada belirtilen satış koşullarının alıcı tarafından uygun bulunması durumunda alıcının verdiği sipariş üzerine proforma fatura kesin satış faturasına dönüştürülür Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen faturaya orijinal fatura da denir

Ticari faturalar, UCP-500'ün 37Maddesi ile düzenlenmiştir Ticari faturada bulunması gereken şartlar aşağıda açıklanmıştır

• Faturanın tarihi,

• Mal / hizmet cinsi,

• Satıcının ve alıcının isim/unvan adresleri,

• Ödeme şekli,

• Malların menşei,

• Teslim şekli,

• Mal veya hizmetin birim fiyatı/miktarı/tutarı,

• Malların ağırlığı, ebatları, miktarı,

• Sevkiyatın şekli,

• Mallara ilişkin ambalaj özellikleri, numara vbdetay açıklamalar,

• Düzenleyenin imzası bulunması gerekir UCP- 500'ün 37maddesi gereğince faturaların imza zorunluluğu olmamakla birlikte, ülkemiz yasaları gereği söz konusu belgelerin orijinal imzalı (Elle atılmış/Islak imzalı) olması zorunludur

• Navlun ve sigorta prim tutarları,

• Yükleme ve boşaltma yerleri, ticari faturalarda yer alması gereken önemli noktalardır

Alıcı ve satıcının ülkesinde zorunlu görünen özel bilgiler, fatura toplamının yazı ile yazılması, ihracatçının bankası ve bu bankanın SWIFT Nosu, FAS Fatura'da (satış fiyatına satış fiyatı ve mallar gemi doğrultusuna yerleştirilinceye kadarki masraşar dahildir)-FOB Fatura'da (satış fiyatına mallar gemiye yükleninceye kadarki masraşar dahildir)-gibi bilgiler yazılmalıdır Ayrıca varsa Sipariş no’su ve Akreditif no'su da Orijinal Faturanın üzerine yazılmalıdır

Navlun Faturası: İhracatçının navlun ödemesini üstlendiği durumlarda (CFR-CIF teslimler), düzenlenen konşimentoya 'navlun ödenmiştir'- 'freight prepaid' yazılması için veya konşimentoya bu şerhin yazılması için kesilen ve konşimentoya eklenmesi zorunlu olan faturadır Bu fatura ithalatçının bankası tarafından talep edildiği için bu teslim şekilleri için düzenlenmesi zorunlu bir belge olmaktadır Ayrıca ihracat faturası gibi alıcıya konşimento ekinde gönderilmek zorundadır

Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde “navlunu ödenmiştir /freight prepaid” kaydının bulunması gerekmektedir

Taşıma esnasında değişikliğe uğrayacak nitelikteki mallar için teslim anındaki kesin durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya “geçici” veya “muvakkat” fatura denilmektedir

Onaylı Fatura (Certified Invoice)/ Konsolosluk Faturası:

İhracatçının, ithalatçı ülke konsolosluğundan alıp düzenlediği ve ithalatçı ülke konsolosluğuna onaylatarak fiili ihracatını gerçekleştirdiği faturadır Söz konusu onay, ticari fatura orijinallerin, özellikle malların menşe ülkesi için yapılır Fatura tasdiki isteyen ülkeler: Cezayir, Fas, İran, Mısır,Suriye, Tunus, Ürdün, Lübnan’dır

Apostil Tasdiği: Yabancı resmi belgeler için diplomatik veya konsolosluk tasdik koşulunu ortadan kaldırmak amacıyla 5 Ekim 1961 tarihli Lahey Anlaşması ile, anlaşmaya taraf ülkeler* arasındaki resmi belge dolaşımı Apostil tasdiğini gerektirmektedir Doğrudan ticari veya gümrük işlemleriyle ilgili belgeler bu konvansiyonun dışındadır Türkiye’den, Lahey Anlaşmasına imza atmış ülkelere gidecek belgelerin Apostil tasdiklerinin yaptırılması zorunludur Örneğin Meksika’ya yapılan ihracatta; Menşe fiahadetnamesi bağlı bulunulan sanayi ticaret odasından alındıktan sonra illerde valiliklere, ilçelerde kaymakamlığa apostil tasdiği için başvurulması gerekmektedir Türkiye’de Apostil tasdiği konusunda Yetkili Merci: 1 İdari belgelerde : a İllerde: Vali, Vali Yardımcısı, Hukuk İşleri Müdürü, b İlçelerde: Kaymakam, 2 Adli belgelerde: Ağır ceza mahkemeleri bulunan Adli Kurul Başkanlıkları’dır

(*Lahey Konferansı’nın Tam Üyesi Ülkeler: Andora, Arjantin, Ermenistan, Avustralya, Belize, Brunei, Bulgaristan, Kolombiya, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, El Salvador, Estonya, Macaristan, İsrail, Kazakistan, Letonya, Liberya, Litvanya, Malavi, Malta, Marshall Adaları, Meksika, Monako, Namibya, Yeni Zelanda, Niue, Panama, Romanya, Rusya Federasyonu, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Samoa, San Marino, Seyşeller, Slovakya, Güney Afrika, Trinidad Tobago, Ukrayna, ABD, Venezuella’dır *Lahey Konferansı’nın tam üyesi olmamakla birlikte anlaşmaya taraf ülkeler: Avusturya, Bahamalar, Barbados, Belçika, Bosna Hersek, Botswana, Çin -Hong Kong, Çin-Makau, Hırvatistan, Dominik, Fiji, Finlandiya, Makedonya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Granada, İngiltere, İrlanda, İtalya, Japonya, Lesoto, Liechtenstein, Lüksemburg, Mauritus, Hollanda, Norveç, Portekiz, Saint Vincent ve Grenadines, Sırbistan Karadağ, Slovenya, İspanya, Surinam, Swaziland, İsveç, İsviçre, Tonga, Türkiye’dir)

Özetleyecek olursak, Ticari fatura;

• Mübadele konusu malları tanımlar,

• Taraşar arasında anlaşmaya varılan fiyatı, toplam mübadele değerini ve ihracatın hangi para cinsinden ve hangi ödeme koşulları ile yapılacağını belirtirBunun yanı sıra, ticari fatura; gümrükte gönderilen malların kontrolünde, ithalatçı ülkenin gümrüğündeki kontrolde, ithalatçı tarafından teslim alınan malların kontrolünde ve ithalatçı tarafından yapılacak ödemede kullanılan önemli ve zorunlu bir belgedir

Genellikle ticari faturaların İngilizce olarak düzenlenmesi benimsenmiştir Ancak bazı ülkeler ithalatlarında, faturaların kendi dillerinde düzenlenmesinde ısrarlı olmaktadırlar Ülkemizde genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen ticari faturaların nüsha adedi taraşar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir

Firmaların kendi fatura örnekleri vardır Ticari fatura ihracatçı tarafından hazırlanır Üzerinde maliye kaşesi veya noter tasdiki ile düzenlenir İthalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak ticaret odasınca onaylanır Onay işleminde, malın Türk menşeli olup olmaması ve fiyatın piyasa fiyatlarına göre durumu göz önünde bulundurulmaktadır İthalatçı isterse İngilizce tercümesi yapılır, notere tasdik ettirilirTaraşar arasında şayet ayrı bir satış sözleşmesi yoksa fatura, bir sözleşme yerine geçmemekle birlikte, taraşar arasındaki alış verişin koşullarını teyit eden bir belge olarak daha da fazla önem taşımaktadır

Belgeler konusunda verilen örneklerde uluslararası kabul gören formatlar kullanılarak boş form ve örnek formlarla dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanmaya çalışılmıştır Formlarda verilen rakamlar [ ] örneklerin devamında yer alan bölümlerde açıklanmıştır

Ticari Fatura Hangi Bilgileri içerir?

[1] İhracatçının adresi tam olarak belirtilmelidir

[2] İhracatçı ile temasa geçilmesinde faydalı olacak her türlü bilgi mümkün olduğunca detaylı verilmelidir (ihracatçının telefon, faks, teleks numaraları, e-mail adresi gibi)

[3] İhracatçı açısından kimlik referansı olabilecek bilgiler yer almalıdır (vergi numarası gibi)

[4] Faturanın gönderileceği alıcı adresi açıkça belirtilmelidir Burada ithalatçının verdiği talimatlara dikkatli bir şekilde uyulması gerekmektedir Bazen malların ve faturanın gönderilmesi istenen adresler farklı olabilmektedir

[5] Malların gönderileceği adres yazılmalıdır

[6] Alıcının vergi numarası gibi referans olarak gösterilecek bir bilginin belirtilmesine ihtiyaç olup olmadığı, alıcıya sorulmak suretiyle kontrol edilmelidir

[7] Alıcıdan ihracatçıya ulaşan siparişin referans numarası tam olarak belirtilmelidir

[8] Fatura kapsamında yer alan malların miktarı açıkça belirtilmelidir

[9] Her bir miktara karşılık gelen malların tanımı, kolayca ayırdedilebilecek şekilde belirtilmeli ve bu malların ithalatçı ülkenin gümrük tarifesine uygun şekilde tarife numarası da bu bölümde yer almalıdır

[10] Her bir malın birim fiyatı, taraşar arasında kabul edilen para birimi cinsinden belirtilmelidir

[11] Birim fiyat üzerinden malın miktarına göre toplam değer yer almalıdır

[12] İthalat vergi ve harçlarının hesaplanmasında kullanılmak üzere faturanın toplam değeri FOB (Free on board) olarak gösterilmelidir

[13] Şayet taşıma giderleri ihracatçı tarafından karşılanıyorsa, nakliye şeklinin ayrıca gösterilmesi gerekmektedir

[14] İhracatçı sigorta giderlerini de karşılamakla yükümlü ise, bu da ayrıca gösterilmelidir

[15] Malın ulaşımını ihracatçı organize ediyorsa, malların ne şekilde teslim yerine ulaştırılacağı belirtilmelidir

[16] Faturanın orijinal ve kopyaları tek tek imzalanmalıdır

Karşılaşılan Temel Sorunlar ve Dikkat Edilmesinde Fayda Görülen Hususlar

[2] Eğer ihracatçı ile bağlantı kurmaya ilişkin bilgiler tam değilse, gereksiz gecikmeler olabilir Firmanın fatura formu üzerinde, haberleşme ile ilgili bilgiler bulunuyorsa bu bilgiler (tel, faks, teleks, vb) daktilo edilmek veya bir etiket yapıştırmak suretiyle ilave edilmelidir Firmanın vergi numarası gibi bilgilerinin de fatura üzerinde bulunmasına dikkat edilmelidir

[4] Adresin eksik belirtilmesi halinde belgelerin yerine ulaşması gecikebilir Aksi belirtilmedikçe fatura, müşterinin malların gönderildiği adresine yollanmalıdır

[5] Teslim yerine ilişkin adres belirtilmez veya yanlış yazılırsa, mal tesliminde gecikme olabilir Aksi belirtilmedikçe mallar, aynı adrese gönderilmektedir Sipariş mektubundaki müşteri talimatları bu açıdan dikkatle incelenmelidir

[6] Müşteri tarafından belirtilmesi istenen vergi numarası veya benzeri bilgi faturada yer almamışsa, gecikmeler ve maddi kayıplar doğabilmektedirMüşterinin fatura üzerinde özellikle belirtilmesini istediği bilgilerin olup olmadığı kontrol edilmelidir Bazı ülkelerin, ithalatta alınan vergilerle ilgili düzenlemeleri gereği; ithalatçının vergi numarasının veya başka bir bilginin fatura üzerinde gösterilmesi istenebilmektedir

[7] Müşterinin satın alma referansı (sipariş numarası-order number) gösterilmediği zaman, ödeme çoğunlukla gecikmektedir

[8] Malların miktarı faturada açık bir şekilde belirtilmemişse, ithalatçı ülkede gümrük memurlarınca veya alıcı tarafından malların kontrolü zor olabilir Miktarı belirtirken, fatura neye karşılık geliyorsa ona uygun birimler kullanılmalıdır

Örneğin: 4 düzine yerine 4 kutu yazılmamalıdır

[9] Malların tanımı eksik yapılmışsa, ürünleri birbirinden ayırdetmek zor olabilirİthalatçı ülkenin gümrük tarife numaralarına uygun şekilde malların pozisyon numaraları belirtilmelidir Bu, gümrük vergilerinin doğru hesaplanmasında gerekli bir bilgidir

Mal tanımı tam yapılmalıdır: Örneğin pil ihrac edilecekse, tanımlayıcı özellikler detaylarıyla belirtilmelidir

"5 volt dry cell batteries type PP7" yerine "PP7 batteries" veya daha da kötüsü "PP7" yazılmamalıdır

[10] Faturada kullanılan para birimi belirtilmemişse, yanlış anlamalar olabilir ve bu da ihracatçı için ekstra maliyetle sonuçlanabilir

Ayrıca para biriminin açık bir şekilde, hiçbir şüpheye meydan vermeyecek biçimde ifade edilmiş olması da önemlidir Örneğin sadece "Dolar", "Pound", “Frank" olarak belirtilmemeli, "Avusturalya Doları" veya "Amerikan Doları" gibi açık ifadeler olmalıdır

[11] Faturada kapsanan ürünlerin ayrı ayrı değerleri gösterilmemişse, faturanın kontrolü zor olabilir

Bu, aynı zamanda, ithalatçı ülkenin gümrüğünde vergilerin doğru hesaplanmasında ve müşterinin faturayı kontrolünde ve ürünün satış fiyatının belirlenmesinde kolaylık sağlayacak bir bilgidir

[12] FOB değer ayrı olarak gösterilmemişse, ithalatçı ödemesi gerekenden daha fazla ithalat vergisi ödeyebilir

[13] Navlun giderinin neleri kapsadığı belirtilmezse, yanlış anlamalar doğabilir ve bu da ithalatçı için ekstra maliyetlere neden olabilir

[15] Eğer taşıyıcı ve yükleme tarihi belirtilmemişse, teslim alma işlemini takip çok güçtür

[16] Eğer her bir orjinal fatura ve nüshası ayrı ayrı imzalanmamışsa ithalatçı ülkenin gümrüğünde fatura, yetkililerce kabul edilmeyebilir Fatura orijinalinin ve kopyesinin ayrı ayrı imzalanmış olduğu kontrol edilmelidir

Ticari Fatura Hazırlarken İhracatçının Kontrol Etmesi Gereken Hususlar

(Kontrol Listesi)

1 Faturadaki basılı bilgilerin doğruluğunu kontrol ediniz

2 Alıcı (ithalatçı)nın adresinin doğruluğundan emin olunuz

3 Teslim adresi ile fatura adresinin aynı veya ayrı olup olmadığını kontrol ediniz

4 Faturadaki mal miktarının şüpheye yer bırakmayacak şekilde açık bir biçimde belirtildiğinden emin olunuz

5 Ürünlere ilişkin açıklamaların, ithalatçı ülkenin kullandığı gümrük tarifesi numarası belirtilerek, ürüne yabancı olan kişiler için bile yeterince anlaşılır biçimde yazılıp yazılmadığını kontrol ediniz

6 Faturada her bir kalem ürünün fiyatı, hangi ülkenin para biriminin kullanıldığı belirtilmiş mi? Kontrol ediniz

7 Her bir kalem maldaki toplam değer belirtilmiş mi? Kontrol ediniz

8 Malların toplam FOB( Güvertede Teslim- Free On Board) fiyatı ve nereden teslim alınacağının belirtilip belirtilmediğini kontrol ediniz

9 Navlun masraşarı fatura fiyatına dahil ise ayrıca gösterilmelidir

10 Sigorta bedelini fatura üzerinde gösterdiniz mi? Kontrol ediniz

11 Malların ne şekilde yüklendiğini ve ne zaman yükleneceğini belirttiniz mi?Kontrol ediniz

12 Firmayı temsile yetkili kişi tarafından, fatura aslı ve kopyaları teker teker imzalandı mı? Kontrol ediniz

13 Yazım hataları olabileceğini düşünerek son kez gözden geçiriniz

14 Nakliyeye ilişkin belgelerle birlikte bir adet fatura örneğini de gerekebileceği acil durumlar için saklayınız

Fatura Düzenlenirken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Fatura,
- Türk Ticaret Yasası’nın 23 Maddesi’nde ve

- Vergi Usul Yasası’nın 229-232 Maddeleri’nde konu edilen, müşteri ile satıcı arasında meydana gelen ticari ilişkiyi belgelendirmeye yarayan bir araçtır Türk Ticaret Yasası’ndaki ve Vergi Usul Yasası’ndaki fatura ile ilgili hükümleri bir arada düşünmemiz ve buna göre Mali ve Hukuki açıdan faturayı tanımlamamız yerinde olacaktır

24122003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazetede yayınlan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel kurulu’nun E: 2001/1, K: 2003/1 Sayılı kararında fatura “ Ticari satışlarda satıcı tarafından alıcıya verilen ve satılan malın miktarını, vasıflarını, ölçüsünü, fiyatını ve sair hususları veya ifa edilmiş hizmetleri gösteren hesap pusulası olup, ticari belge niteliğindedir “ şeklinde tarif edilmiştir

- Her şeyden önce şunu söylememiz gerekmektedir; bir alış-veriş sonucunda oluşan ticari münasebet neticesinde faturanın malı veren veya hizmeti sunan tarafından düzenlenmesi, bunun karşılığında malı alan veya kendisine hizmet sunulan tarafında faturayı istemesi zorunluluğu bulunmaktadır

Yasalarımız açısından faturanın verilmemesi yanında faturanın alınmaması da suçtur Ayrıca faturada gerçek alış-verişi göstermeyecek bilgilerin yazılı bulunması da suç oluşturmaktadır

Yukarıdaki her iki durumda da faturayı alan ve veren taraf Vergi Usul Yasası’nın 353 Maddesi’ndeki özel usulsüzlük cezası ile cezalandırılmak durumunda kalacaklardır Bunlardan ayrı olarak fatura vermeyen veya eksik tutarda veren taraf olan satıcı için gelirini eksik gösterdiği ve Katma Değer Vergisi’ni eksik tahakkuk ettirdiği için matrah farkı doğacaktır Bütün bunlardan ayrı olarak, vergi ziyaı oluşacağından, Vergi Usul Yasası’nın 341 ve 344 Maddeleri’ndeki vergi zıyaı cezası ile de karşılaşılabilecektir

- Bir faturanın düzenlenebilmesi için satıcı tarafından, müşteriye bir emtianın satılmış olması veya bir hizmetin verilmiş olması gerekmektedir

- Fatura, alınan emtia veya yaptırılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı gösterir Fatura tutarı müşteri tarafından ödenmiş ise müşteri bu durumun faturada gösterilmesini isteyebilir (Türk Ticaret Yasası Md 23) Diğer bir anlatımla fatura tutarı ödenmiş ise müşteri bu faturanın piyasa koşulları çerçevesinde kapalı olarak kesilmesini yani bedelinin ödenmiş olduğunun üzerine yazılmasını isteyebilir

- Fatura emtiayı satan veya hizmeti sunan tüccar hüviyetindeki hakiki veya hükmi kişi tarafından düzenlenebilecek bir vesikadır Diğer bir anlatımla, (Vergi Usul Yasasının 232 Maddesi’nde sözü edildiği şekilde) fatura, vergi mükellefi olan, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler tarafından düzenlenmektedir

- Faturanın belli bir şekli (Vergi Usul Yasası Md 230) bulunmaktadır

- Faturada düzenlenme tarihi ile seri ve sıra numarası bulunmalıdır

- Faturanın üzerinde, bunu düzenleyen yani satıcının, adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi sicil numarası bulunmalıdır

- Faturanın üzerine müşterinin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi sicil numarası yazılmalıdır

- Faturanın açıklaması olmalı, satılan malın veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı yazılmalıdır

- Faturanın üstüne satılan malın teslim tarihi ile irsaliye numarası yazılmalıdır

- Faturanın düzenlenmesinde belli kaidelere uyulması zorunlu bulunmaktadır (Vergi Usul Yasası Md 231)

- Faturaların sıra numarası takip etmesi gerekmektedir Diğer bir anlatımla 12 nolu faturayı 24052007 tarihinde düzenlemiş iseniz 13 nolu faturaya 23052007 tarihini yazamazsınız

- Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında fatura düzenlemesi yapılıyor ise ve her şube veya kısımda düzenlenen faturaların her biri aynı numara ile başlamak üzere kullanılıyor ise bu faturaların üzerine kullanıldıkları şube veya kısımları gösterici yazı veya işaretlerin konulması gerekmektedir

- Faturalar mürekkeple, makine ile veya kopya kurşun kalem ile doldurulmalıdır Bundan amaç; faturanın üzerine yazılan yazıların silinmemesini temindir

- Faturanın en az bir asıl bir örnek olarak düzenlenmesi gerekmektedir İrsaliyeli faturalar ise en az üç nüsha olarak düzenlenmektedir Bu faturanın ilk iki nüshası müşteriye verilir Tavsiyemiz: faturanın bastırılırken bir nüsha fazla bastırılması yönündedir Bastırılan fazla nüsha muhasebe fişinin altına konulmalı, diğer nüsha ise sıra numarası halinde ayrıca muhafaza edilmelidir Faturanın birden fazla olarak düzenlenmesi halinde her bir örneğe kaçıncı örnek olduğu yazılmalıdır

- Faturanın baş tarafına iş sahibi veya iş sahibi adına hareket etmeye yetkili kişi tarafından imza atılmalıdır

- Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren en çok yedi gün içinde düzenlenmelidir Burada, muhasebedeki dönemsellik ilkesi dolayısıyla malın teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile faturanın düzenlenme tarihi arasındaki ilişki çok önemlidir

Örneğin, 27052007 tarihinde teslim edilen bir malın faturasını dönemsellik ilkesi gereği 02062007 tarihinde düzenleyemezsiniz Bu malın faturasını en geç 31052007 tarihinde düzenlemeniz gerekmektedir Ancak düzenlenme tarihi, 27052007 tarihini taşıyan bir irsaliye muhteviyatı malın teslim tarihi 01062007 tarihi ise ve irsaliyenin üzerinde teslim tarihi olarak bu tarih bulunuyor ise bu mal ile ilgili faturayı 08062007 tarihinde düzenleyebilirsiniz Çünkü satıcı tarafından düzenlenen irsaliye her ne kadar 27052007 tarihini taşıyorsa da mal satıcı tarafından müşteriye 01062007 tarihinde teslim edilmiştir Yani, 31052007 tarihinde yapılan sayımda müşteriye teslim edilmediği için bu mal satıcının envanterinde kayıtlı bulunmaktadır

- Faturayı düzenlemek zorunda olanlar yani satıcılar müşterinin adı ve soyadı ile bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi sicil numarasının doğruluğundan sorumlu bulunmaktadırlar Bu sebeple faturayı düzenlemek durumunda olan, malı teslim eden veya hizmeti yapan satıcının, müşterinin kimliğini ve bağlı bulunduğu vergi dairesi ile vergi sicil numarasını gösteren bir belgeyi müşteriden istemesi halinde müşterinin böyle bir belgeyi ibraz etme mecburiyeti bulunmaktadır

- Faturayı alan müşteri, bu faturanın münderecatı (içeriği) hakkında sekiz gün içinde satıcıya itirazda bulunmamış ise faturanın münderecatını kabul etmiş sayılmaktadır (Türk Ticaret Yasası Md 23) Bu sebeple, düzenlenen faturanın alınan mal veya hizmet ile karşılaştırılması, faturada yazılı olan tutarların satıcı ile anlaşılan tutar olup olmadığına bakılması, bir tutarsızlık var ise faturanın alındığı tarihten itibaren sekiz gün içinde yazılı olarak satıcı nezdinde itirazda bulunulması gerekmektedir

- Ticari ilişkinin kurulması sırasında var olmayan ve sonradan sözleşmeyi değiştiren ve diğer tarafın durumunu ağırlaştıran hükümlerin faturanın mutad münderecatından kabul edilmesine olanak bulunmamaktadır

- Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, serbest meslek erbabı, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlar, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler ile vergiden muaf esnaf dışında kalanların birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin (2007 yılı için) 560,00 YTL’yi geçmesi veya bedeli 560,00 YTL’den az olsa dahi istemeleri halinde fatura verilmesi mecburidir ( Bu tutar her yıl Bakanlar Kurulu kararı ile veya yeniden değerleme oranında artmaktadır )

- Düzenlenen faturanın muhteviyatı olan malın, satıcının envanterinde bulunması zorunludur Diğer bir anlatımla düzenlenen fatura muhteviyatı olan malın satıcının stoklarında bulunmaması halinde, satıcı kendisi tarafından alınmamış olan bir malın satışını yapmış olacaktır ki; böyle bir durumun olanaksızlığı sebebiyle, düzenlenen fatura gerçeği yansıtmayacağından vergi yasalarındaki ceza gerektiren durumlarla karşı karşıya kalınacaktır

- Faturanın üzerine matbu olarak veya sonradan ilave edilen “Fatura bedeli’nin belli bir sürede ödenmemesi halinde vade farkı ödenir” anlamında bir ifade ile ilgili olarak 24122003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazetede yayınlan Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel kurulu’nun E: 2001/1, K: 2003/1 Sayılı kararının özeti şu şekildedir : “Taraflar arasında yazılı şekilde yapılmamış olmakla birlikte geçerli sözleşme ilişkisinden doğan uyuşmazlıklarda faturalara (bedelin belli bir sürede ödenmemesi halinde vade farkı ödenir) ibaresinin yazılarak karşı tarafa tebliği ve karşı tarafça TTKnun 23/2 Maddesi uyarınca sekiz gün içinde itiraz edilmemesi halinde bu durum sadece fatura münderecatının kesinleşmesi sonucunu doğurup vade farkının davalı yanca kabul edildiği ve istenebileceği anlamına gelmeyeceğine"