Tavukçuluk

Tavukçuluk

Üretim

Ülkemiz tavukçuluğu hayvancılığımız içerisinde en hızlı gelişen bir sektördür Modern teknolojiyi uygulamada ileri ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir 1950?den itibaren gelişmeye başlayan,1970?li yıllardan sonra ticari mahiyette işletmelere dönüşen tavukçuluk sektörü, 1980?den sonra damızlıkçı işletmelerin kurulmaya başlaması ve 1987?de Bakanlığımızca Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile bugün ülke ihtiyacının dışında oldukça büyük bir ihracat kapasitesine ulaşmış durumdadır

2007 yılı başı itibarı ile Bakanlığımızca işletme-kümes numarası ve çalışma izni verilen 1304 adet yumurtacı işletmesinde 3284 adet kümes, 8899 adet etçi işletmesinde 11020 adet kümes, 259 adet Damızlık işletmesi ve kuluçkahanede 1445 adet üretim birimi bulunmaktadır

Bakanlığımız, ucuz ve sağlıklı protein kaynağı olan beyaz et ile yumurtanın halkımız tarafından kolay ve en uygun fiyatla temin edilebilmesi için, kanatlı üretiminin yönlendirilmesi ile ortaya çıkan ve çıkabilecek aksaklıkların önlenmesi faaliyetlerinde bulunmaktadır

Bunun için gerektiğinde Dünyada belirli ülkelerin geliştirdiği verimi çok yüksek damızlık ebeveyn ve büyük ebeveyn kanatlıların ülkemize ithalatının gerçekleştirmesinde seçici ve yönlendirici rol oynayarak Kanatlı Entegre Şirketlerine ithalat izni vermektedir İthal edilen bu ebeveyn civcivlerinden üretim yapılmaktadır

Etlik piliç üretimi, Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinde yoğunlaşmış durumdadır Bunun nedenleri; bu bölgelerin, büyük yerleşim merkezlerine yakınlığı nedeniyle tüketimin fazla oluşu, enerji temininin daha kolay olması, iklim, coğrafi yapı uygunluğu ve ulaşım imkanlarının kolaylığı olduğu söylenebilir

Yumurta üretimi de yine aynı bölgelerde yoğunluk arz etmektedir Özellikle, İç Anadolu?da Çorum, Kayseri, Afyon ile Bolu İllerimizde üreticiler kooperatif ve şirketleşme yoluyla güçlü birlikler oluşturmuşlardır Yumurta üretiminde genellikle kapalı alandan daha çok yararlanmayı sağlayan kafes sistemi uygulanmaktadır

Problemler

Tavuk eti üretiminde ve yumurta üretiminde sektörün karşı karşıya bulunduğu sorunlar hemen hemen aynıdır Her iki üretimde de karşılaşılan sorunları aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür

1-Tüketimin Yetersizliği;

Ülkemizde, tavuk eti ve yumurta tüketimi, Avrupa ülkelerinden çok düşüktür Gelişmiş ülkelerde kişi başına tavuk eti tüketimi 15 ile 27 kg iken ülkemizde 2002 yılında 10 Kg iken 2007 yılında 15 Kg olabilmiştir

Yumurtada da durum aynıdır Ülkemizde kişi başına yumurta tüketimi 2002 yılında 113 adet iken, 2007 yılında bu rakam 148 adete çıkmıştır Ancak Avrupa ülkelerinde bu rakam 200 ile 250 adet arasında değişmektedir

Tüketimi etkileyen faktörler;

-Hastalıklar (Avian Influenza gibi),

- Nüfus artışı,

- Şehirleşme hızı

- Milli gelirdeki artış,

- Ambalaj ve Üründeki çeşitlilik,

- Talep elastikiyeti

-Girdi maliyetlerinin yüksek oluşu,

- Maliyet ve üretim miktarlarındaki değişmeler,

- Bayram ve tatil dönemleri gibi etkenlerdir

2-Üretim Maliyetlerinin Yüksekliği;

Etlik piliç ve yumurta üretiminde karşılaşılan en büyük sorun, ürün maliyetlerinin yüksekliğidir Üretim maliyetlerinin % 70?ini yem bedeli oluşturmaktadır Özellikle kanatlı yemlerinin ana hammaddeleri olan, mısır, soya küspesi, balık unu ve vitamin premiksleri büyük oranda ithalat yoluyla temin edilmektedir Bu hammaddelerin yemlerdeki oranı, etlik yemlerinde % 85?lere, yumurtacı yemlerinde ise % 50?lere ulaşmaktadır Ülkemizde yem hammaddelerinin yüksek fiyatlarla üretilmesi nedeniyle kanatlı beslenmesinde kullanılan fabrika yemleri fiyatlarıda yüksek olmakta, bunun sonucu olarak kanatlı ürün maliyetleri yükselmektedir Tavuk eti ve yumurta ihracatında da bu yüksek maliyetler, sektörün önündeki en büyük engeli teşkil etmektedir Bunun yanı sıra en büyük girdi olan karma yem ile bu ürünlerin, temel gıda maddeleri dışında tutularak KDV oranlarının % 8 gibi yüksek tutulması da iç pazarda, vergilerini ödeyen üretici için maliyeti artıran bir unsur oluşturmaktadır Önlem olarak;

-Yem hammaddelerinin yurt içinde üretilen miktarının arttırılması,

-Yem ve kanatlı ürünlerindeki KDV oranlarının makul seviyelere düşürülmesi, gibi uygulamalarla sektörün, üretim maliyetlerinin iç ve dış piyasalarda ürününü pazarlayabilir duruma getirilmesi gerekmektedir,

3-Tavukçuluk ürünlerini işleyen sanayi tesislerinin yetersiz olması;

Yumurta sarısını sıvı veya kurutarak pasta sektörünün talebine uygun hale getirilmesi tavuk etindeki pazarlama sıkıntılarına sosis salam gibi et mamulleri üretim tesislerinin yaygınlaştırılması,

4-Tavuk ürünlerine verilen ihracat iadelerinin artırılması;

Ülkemizde üretim maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle üretilen ürünlerin fiyatlarının yüksek oluşması, iç pazarda olduğu gibi dış pazarlarda büyük bir engel teşkil etmektedir Bu nedenle, tavuk ürünlerine dış pazarlardaki fiyatlarla rekabet edebilir seviye ye gelebilmesi için, GATT anlaşmaları dikkate alınarak ihracat desteği sağlanmıştır Bu ihracat destek miktarı piliç etinde 186 $/ton olarak uygulanmaktadır Yumurtada ise 6$/ 1000 adet iken 2007 yılında bu destek miktarı 15$/ 1000 adete yükseltilmiştir 2008 yılında da bu ihracat iade miktarları devam etmektedir İhracat destek miktarının yükseltilmesiyle yumurta üreticilerinin ihracat imkanları artmıştır Bu ihracat iadeleri daha da artırılmalıdır

5- Hijyen yönünden korunma sağlanması;

Birinci derecede korunma gerektiren, büyük yatırımlarla kurulan, grand parent veya parent stock ile kuluçka işletmelerinin çevrelerinde belli bir tampon bölge oluşturulması, bu bölgeye hijyenik hassasiyet derecesi düşük, kesimhaneler, broiler ve yumurta üretim kümesleri kurulmasına izin verilmemesi gerekmektedir İşletmelerde biogüvenlik önlemlerine azami önem verilmelidir

6- Damızlık Üretimi;

Tavukçuluk sektöründeki tüm gelişmelere rağmen damızlık konusundaki dışa bağımlılık halen devam etmektedir Her yıl damızlık civciv ve yumurta ithal edilerek üretim yapılmaktadır Olası bir ambargo veya karantina uygulamasının uzun sürmesi halinde, ülkemizde üretim miktarlarında büyük düşüşler yaşanabilecektir

Sektörün dışa bağımlılıktan kurtarılabilmesi için, damızlık üretimini Pure Line?den başlayarak kesintisiz üretim zincirinin tüm aşamalarını elinde tutacak kamu veya özel sektör kuruluşları oluşturulmalı ve bu kuruluşlar hibe, düşük faizli kredi, vergi muafiyeti gibi teşviklerle desteklenmeli, bu konudaki yatırımlar özendirilmelidir

7- Yeni Üretim Tesisleri kurulmasının kontrol altına alınması;

Ülkemizdeki tavukçuluk tesisleri, iç pazar talebinin ihtiyacının üzerinde üretim yapabilecek ve üretim fazlasınıda ihraç edilecek kapasiteye sahiptir İhracat imkanları kısıtlandığı durumlarda iç pazar, üretilen ürünü tüketememekte ve bu da krize yol açmaktadır

Yapılan Çalışmalar ve Gelişmeler

Bakanlığımız tavukçuluk sektörünün her kademesinde görev yapan elemanların eğitimini sağlayarak hastalık, teşhis, tedavi konusunda yetişmiş elemanları ile hizmet etmeyi sürdürmektedir

1986 yılında yürürlüğe giren Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile sektörde, büyük kapasiteli kümesler yapılmasına, bunun neticesi güçlü entegrasyonların ve ileri teknolojilerin kullanıldığı modern tesislerin kurulmasının önü açılmıştır

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nezdindeki girişimleri ile elektrik tarifeleri yönetmeliğinde değişiklik yapılarak kümes hayvancılığında indirimli elektrik aboneliği imkanı sağlanmıştır

Hayvancılık sektörünün temel girdisi olan yem hammaddesi arpa, mısır gibi tahıllar, TMO stoklarından uygun koşullarla temin edilmektedir

İthal yem hammaddelerinde, gümrük vergileri mevsime göre düzenlenerek, çiftçilerimiz mağdur edilmeden sektörün yem ihtiyacı karşılanmaktadır

Ülkemiz tavukçuluğunun geliştirilmesi ve sorunlarına çözüm bulunması amacıyla 15 Haziran 1996 tarihinde Bakanlığımızca Tavukçuluk Danışma Kurulu teşkil edilmiştir Yılda en az bir kez toplanan bu kurul, sektörün içinde bulunduğu sorunlar ve bunların aşılması hususlarında çalışmalar yapmaktadır Bakanlığımız, Danışma Kurulunun aldığı kararların ilgili kurumlarca uygulamaya konulmasını sağlamaya çalışmaktadır Ayrıca 5488 Sayılı Tarım Kanunu?nun 11 Maddesine dayanılarak ?Kanatlı ve Ürünleri Ulusal Konseyi? çalışmaları devam etmektedir

Sektörün ithal ettiği canlı materyalin THY ile taşınmasındaki sorunları, ilgili kurumun Genel Müdürlüğü ile yazılı temasları neticesi sektörün talebi doğrultusunda çözümlenmiştir

Tavukçuluk sektörünün haksız rekabete neden olan, karma yemlerde ve ürünlerdeki KDV?nin % 8?den %1?e indirilmesi için, Maliye Bakanlığı nezdinde girimlerde bulunmuş ancak olumlu bir netice alınamamıştır

2007 yılında Bakanlığımız girişimleriyle % 8?e indirilen kanatlı ürünlerindeki KDV oranının, kırmızı ette olduğu gibi % 1?e indirilmesi içinde girişimlerimiz devam etmektedir

Son yıllarda yumurta üreticilerinin pazarlamada karşılaştıkları engellerin aşılması için sektör temsilcilerinin de katıldığı toplantılar yapılarak çözüm yolları aranmıştır yumurta üreticilerinin ihracat imkanları artmıştır

Uygulanan Politikalar ve Hedefler

Bugün için bu sektörde, kurulu üretim tesisleri itibariyle, ülkemizin mevcut tüketim miktarlarının üzerinde bir kapasite bulunmaktadır

Bu sektörde hedef, tüketimi özendirecek eğitim ve reklam çalışmaları ile kişi başına tavuk eti ve yumurta tüketimini Avrupa ülkeleri seviyesine çıkararak, kurulu tesisleri tam kapasite ile çalışır duruma getirip, daha sonra da ihraç kapılarını açmaktır

Kaynak: TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı