Sinop Erfelek

Erfelek

İlçemiz, Ülkemizin Batı Karadeniz Bölgesinde yer almakta olup, doğuda Sinop İl Merkezi, Güneyde Boyabat İlçesi, Batıda Ayancık İlçesi, Kuzeyde Karadeniz ile çevrilmiştir Etrafı ormanlarla kaplı, denize de kıyısı bulunan, eşsiz tabiat güzellikleriyle eşine ender rastlanan bir İlçedir

Kaymakam Gökay ÖZKAN

Erfelek’in Tarihi

Eskiden halk arasında Cumayanı olarak bilinen İlçe Merkezi’nin kuruluşu 1750’li yıllara dayanmaktadır 1876’da fahri bucaklık verilmesiyle ismi Karasu olarak değişmiştir Karasu Bucağı 1911 yılında resmi bucak merkezi olarak teşkilatlanmış, 01041960 tarihinde ise ilçe statüsüne kavuşmuştur Yeni teşkilatlanan İlçenin ismi ise etrafındaki Erfelek ormanlarından esinlenerek Erfelek olmuştur Erfelek il merkezine 28 km uzaklıkta küçük ve şirin bir ilçe merkezidir

Tarihi seramik eserler, yer altı tünelleri, mağaralar ve savaş aletleri ilçenin toprakları üzerinde çeşitli uygarlıkların yaşadığını gösterir Himmetoğlu Köyünün bulunduğu yerde Rumlar zamanından kalma harabeler mevcut olup burada bir kasaba kurulmuş olduğu sanılmaktadır Sarıboğa Köyünde çok eskiye ait mağaralar mevcuttur Kaldırayak Köyünün Gerdankıran Tepesinde tarihi bir mağara ve devamında tünel mevcuttur Bu tünel yaklaşık 2 km uzunluğunda olup Erfelek ilçesi Okçul Mahallesine açılmaktadır, İlçe merkezinde 1931-1932 yıllarında Ali KARASU adlı şahıs bahçesindeki toprağı kazarken bir tarihi eser kalıntısına rastlamıştır Bu eserin etrafı temizlendiğinde bir hamam kubbesi meydana çıkmıştır Bütün bunlar gösteriyor ki ilçe merkezi ve köylerinde daha öncede çeşitli yerleşim birimlerinin kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır Horzum Köyünde tesadüfen yapılan kazılarda çeşitli tarihi eserler çıkmış olup bu eserler Sinop Müzesinde sergilenmektedir Hemen hemen tüm köylerimizde Rum mezarlıklarına rastlamak mümkündür

İlçe sınırları dahilindeki kırsal kesimde tarih öncesi ( prehistarik ) yerleşimlere rastlanmıştır Bu yerleşim yerleri (höyükler) Koruma Kurulu’nca tescil edilerek koruma altına alınmıştır Bu höyüklerden anlaşılacağı üzere Erfelek kırsal kesimi ilk Tunç Çağı’nda (MÖ 3000) yoğun iskan görmüştür Bizans ve Roma yerleşimine rastlanmaktadır

Bunları şöyle sıralayabiliriz;

YAMA TEPE HÖYÜK - ( Karacaköy hudutları içinde ) ilk Tunç Çağı

HARMAN TEPE HÖYÜK - ( Bıyıklı Mahallesi hudutları içinde ) Genç Kalkolitik Çağ

ÇİLTEPESİ - ( Başaran Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ

KUM TEPESİ - ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ

KAHKÜLTEPE - ( Hamidiye Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ

HALİL USTA TEPESİ - ( Hasandere Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ

ÜVEZ YANI - ( Kirenpara Mahallesi Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ

ÖREN TEPE - ( Mescit Düzü Köyü Hudutları içinde ) İlk Tunç Çağ-Roma

GAVUR TEPESİ - ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ- Genç Frig

SARI MUSTAFA TEPESİ - ( Kazmasökü Meydan Mahallesi) İlk Tunç Çağ

TEPECİK ÜSTÜ - ( Sorkun Köyü ) İlk Tunç Çağ- Genç Dönem

KIRAN TEPE - ( Çakırköy ) İlk Tunç Çağ

MS 110 yıllarında zamanın Sinop Valisi PLYNİ tarafından Sinop’a 16 mil mesafeden muntazam su yolları yapılarak su getirildiği, bu su yolunun da ilçenin Hasandere Köyünden geçtiği kalıntılardan anlaşılmaktadır İlçe merkezine 2 km uzaklıkta Kaldırayak Kuz Mahallesinde Rumlara ait bir kilise kalıntısı bulunmaktadır

İlçenin Abdurrahmanpaşa Köyünde UZUNTÜRBE, Tekke Köyünde SARITEKKE, Balıfakı Köyünde FAKI TÜRBESÎ, Sarıkum Köyünde HALİL TÜRBESÎ, Akçaçam Köyünde AŞIK HASAN TÜRBESÎ, Kızılcaelma Köyünde ÇİLE TÜRBESİ, Yeniköyde ise AKPINAR ve KANLI TÜRBE’ler mevcut olup bunlardan UZUN TÜRBE ve SARI TEKKE’de yılın belli günlerinde pazarlar kurulur, dualar okunur Akçaçarn’da bulunan AŞIK HASAN TÜRBESÎ’nde yatanın ise SEYYÎD BİLAL Hazretlerinin kardeşi olduğu rivayet edilmektedir

Erfelek’in Coğrafi Yapısı

İlçenin yeryüzü şekilleri Karadeniz Bölgesinin yüzey şekillerine uygun bir özellik gösterir Ancak denize kıyısı olan bölgelerinde yalıyar tipi kıyı özelliği görülmez Dağlar denize paraleldir Kıyıdan uzaklaştıkça yumuşak bir yükseltiyle tepe özelliği gösteren yapıdan sonra kıyıya paralel dağlar yükselir Domuz dağı, Büyük Dağ ve Hacıbey ormanları en yüksek noktalardır

Arazi; güneyde dağlık, kuzey ve doğuda engebeli ve düz yapıdadır Dağlık arazinin tamamı ormanlarla kaplıdır İlçenin ortasından geçen Karasu Çayı düz ve verimli bir ova şeridi oluşturarak kuzey doğudan Karadeniz’e dökülür Karasu Çayı 45 km uzunluğunda olup, 1175 m kod farkı vardır

İlçenin yüzölçümü 410 km2’dir Bunun % 685’i orman, %294’ü tarım arazisi ve %21’i meradır

İlçemizin sahil kısımlarında kışlar ılık, yazlar sıcak ve her mevsim yağışlı olup, yağış miktarı 600-1000 mm’dir Güneydeki dağlık bölgelerde ise geçit iklimi hakimdirYazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır Yağış ortalaması 400-500 mm’dir

İlçemizin denizden uzaklığı ortalama 17 km, denizden yüksekliği ise ortalama 200 metre civarındadır

Erfelek’in Nüfus Durumu


İlçe nüfusu köken olarak, % 42,5 Türkmen, % 40 Gürcü, % 7 Çerkez, % 3 Abaza ve % 3 Laz’lardan oluşmaktadır 1854 yılında doğudan gelen aşiretlerin ağırlıklı olarak İncirpınarı Köyü olmak üzere Tekke, Yeniçam ve Dağyeri Köylerine yerleştikleri, yine aynı tarihlerde Kafkaslardan gelen Abaza’ların; Tekke, Yeniköy ve İnesökü Köylerine yerleştikleri bilinmektedir Ayrıca 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Batum ve Artvin civarından çok sayıda Gürcü ailesi gelerek, Hasandere, Abdurrahmanpaşa, Veysel, Değirmencili ve Hamidiye Köylerini kurmuşlardır Diğer köylerde de yoğun bir şekilde Gürcü nüfusuna rastlanılmaktadır

2000 Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre toplam İlçemiz nüfusu 13812 kişi olup, 3659 kişi İlçe merkezinde, geri kalan 10153 kişi ise köylerde ikamet etmektedir

Köylerdeki ortalama nüfus 220 kişi olup, en az köy nüfusu 59 (Dağyeri Köyü) en fazla köy nüfusu ise 525 (Balıfakı Köyü)’dür Köylerde yaşayanların yaş ortalaması 50’nin üzerindedir

Nüfus Bilgileri

KÖY SAYISI 46

İLÇE MERKEZ NÜFUSU 3659

KÖYLER NÜFUSU 10153

1990 TOPLAM NÜFUSU 19288

1997 TOPLAM NÜFUSU 13816

2000 TOPLAM NÜFUSU 13812

SON ON YILDA GÖÇ SAYISI 5476

Bi Teşekkür Yeterli