İnsanı Zaman Yolculuğuna Çıkaran Bir Kent...Kahire

Mısır, sadece piramitleriyle değil; geleneksel kıyafetlerini kuşanan halkı, tarihi ev ve yapılarıyla da insanı zaman yolculuğuna çıkaran bir kent

İstanbul'dan Kahire'ye uçuş, iki saat Birçok Avrupa kentine kıyasla çok daha yakın bir mesafe; ama bu iki saatlik uçuş sürecinin ötesinde, uzak gibi görünen, gizemli bir ülkenin muhteşem, derin tarihi içinde buluyor insan kendisini Tıpkı, hayallerdeki bir zaman tünelinin içindeymiş gibi

Dünyanın en büyük beş kenti arasında yer alan, 17 milyon nüfuslu Kahire, zengin ve çok renkli geçmişiyle medeniyetler tarihinin altın sayfalarını içeren eski Mısır'a iki başkent armağan etmiş bir yerleşim Kahire'nin başkentlik serüveni, günümüzden 4900 yıl kadar önce, Firavunlar Mısırı'nın ilk merkezi kenti olan Heliopolis'le başlamış; ardından da Memphis'le devam etmiş Güneşi simgeleyen tanrı Ra'nın kült kenti Heliopolis'in yerinde bugün Kahire’nin en şık semtlerinden biri yer alıyor

Kahire'nin geçmişindeki üçüncü başkentliği ise, MS 7 yüzyılda gelip yerleşen ve Mısır'ı Müslümanlaştıran Araplarla olmuş Hz Muhammed'in komutanlarından Amr İbn El As, Bizans'ın yönetimindeki kenti fethettiğinde, çadırını kurmuş olduğu yerde bir kent oluşturulmasını ve yeni başkentin çadır anlamına gelen 'Fustat' adıyla anılmasını emretmiş Kendisinden sonra sanat ve bilim açısından gelişip büyüyen bu kültür kentine, 'muzaffer' anlamına gelen El Kahira denmiş

"NİL OLMASA MISIR DA OLMAZMIŞ"

Kahire trafik keşmekeşliğindeki kimi süper lüks, kimi kırık dökük arabaları; gene kimi yerde yüzyıllar öncesini çağrıştıran türbanlı, uzun entarili insanlarıyla renklerin kokulara, eskilerin yenilere, tarihin geleneklere karıştığı büyülü, gürültülü, kontrastlarla dolu bir kent
Ramses Tren Garı'na bitişik Ramses Meydanı, kent merkezine geldiğimizin işaretini veriyor

Adını bu meydana veren, tarihin gelmiş geçmiş en büyük devlet adamlarından II Ramses'in devasa granit heykeli karşılıyor bizleri Sanki bir heybet ve gurur yansıtan bu heykel, bizlere Mısır'a 'Hoş gelmişliğimizi' haykırıyor Bir zamanlar, ünü Batı kentlerine kadar uzanmış, Hıdiv İsmail Paşa'nın Süveyş Kanalı'nın açılışı için özel olarak yaptırdığı, ünlü İtalyan besteci Verdi'nin Aida'sının ilk kez sahneye konulduğu, ancak 1971'de bir elektrik kontağı yüzünden yanıp kül olan meşhur Kahire Opera binasının adını verdiği El Op'ra Meydanı'nı arkamızda bıraktıktan sonra; kenti ikiye ayıran ulu Nil nehrinin kıyısında boylu boyunca uzanıp giden büyük caddede buluyoruz kendimizi Güneşin batımına az bir zaman kala portakal sarısına bürünmeye başlayan kent, binlerce yıldan bu yana durmadan akıp giden Nil nehrinin bereketiyle sulanıp yaşam bulmuş Tarihin babası ve ilk raportörü, büyük gezgin Herodot’un da yazmış olduğu gibi, "Nil olmasaymış, Mısır da olmazmış"
Akşam saatinde, Kahire'nin bol ışıklı sokaklarında kaybolmak heyecan ve keyif verici

Her bir adımda, her bir köşede farklı bir görüntü çıkıyor karşımıza Galabiya adı verilen uzun entari biçimindeki geleneksel kıyafetleri içindeki insan kalabalığı arasında ilerliyor, kendimizi yavaş yavaş Kahire’nin gizemli havasına alıştırmaya başlıyoruz
Şimdi, müşterilerin adeta kuyruk oluşturdukları bir dükkânın önündeyiz Burası bir baklacı Sandviç arasında baharat, limon ve zeytinyağıyla karıştırılmış bakla ezmesi ve 'taamiya' adı verilen bakla köftesi satıyor Yediden yetmişe, zengininden fakirine, Firavunlar döneminden beri afiyetle yenen bakla, Mısırlıların en çok tükettikleri gözde besinlerden biri Ekonomik durumları iyi olmayan genç aileler, bebeklerine piyasadaki pahalı mamalar yerine bakla püresi yediriyorlar Kuyruktaki sıra bize geldiğinde sandviç arasındaki taamiyamızı alıyoruz Mükemmel, enfes, aşina olmadığımız değişik bir tat

DUVARLARDAN İZLENEN YAŞAM

Ertesi gün erkenden yola koyularak, Kahire'nin merkezine 18 kilometre uzaklıktaki dünya tarihinin yedi harikasından birini, Giza piramitlerini görmeye gidiyoruz

Giza'ya gelmeden birkaç kilometre önce, yan yana üç küçük birer dağ şeklinde karşımıza çıkan piramitler, onları ilk kez gören her insanı şaşırttığı gibi, bizlerin de aklını başından alıyor! Sanki bunları Mısırlılar değil de, buralara çok uzaklardan gelen başka birileri yapmış Keops, Kefren, Mikerinos Günümüzden 4500 yıl kadar önce birbiri ardına hüküm süren üç büyük firavunun mumyalarını korumuş, tonlarca ağırlığındaki bu anıt mezarlar bile, hazine avcılarının elinden kurtulamamış Bunların en büyüğü 136 metre yüksekliğindeki Keops’la başlanmış işe Harun El Raşid döneminin soyguncuları, barutla zar zor patlattıkları taş blokların arasında bir gedik açarak, piramidin içindeki koridora, oradan da firavunun mezar odasına ulaşıvermişler

Eski Mısır'ın, hatta dünya tarihinin bilinen en eski piramidi, Giza'nın 30 kilometre güneyinde yer alan Sakkara nekropolündeki 'Dereceli Piramit' MÖ 2800'lü yılarda firavun Joser tarafından yaptırılmış Ama Sakkara’nın en çok ilgi çeken yanı, 'mastaba' adı verilen mezar odaları

Bu mezarlardaki duvar yontuları ve freskler akıl almaz bir güzellik, incelik sergiliyorlar Balıkçılardan şarap yapımcılarına, av sahnelerinden sünnet operasyonuna, kurbağa tasvirinden kuş türlerine kadar 4000 yıl öncesinin gündelik hayatından her bir ayrıntıyı görmek mümkün bu kompozisyonlarda

TUTANKHAMON'UN HAZİNESİ

Tüm bu şaşırtıcı görüntülerin ötesinde asıl sentez ve odak noktası oluşturan bir yer var ki, o da dünyaca ünlü Kahire Müzesi Son Mısır Hıdivi, bizlerin de İstanbul'dan hemşehrisi II Abbas Hilmi zamanında yaptırılan üç katlı, görkemli binanın içinde Firavunlar Mısırı'na ait binlerce obje sergileniyor Bunların içinde de en ünlüleri, dünya arkeoloji tarihinin en önemli buluntularından olan ve müzenin beşte birini oluşturan kral Tutankhamon’un mezarından çıkarılmış hazine ve eşyalar Eski Mısır inancında tanrıların kanını simgeleyen altın, genç yaşta katledilmiş genç kral Tutankhamon'un mezarına bir hayli fazla bırakılmış

Kralın mumyasındaki ölü maskından takılara kadar üstleri kıymetli taşlarla süslü altın eşya, göz kamaştırıyor Sadece mumyanın içine yerleştirildiği som altın lahit, 110,4 kg ağırlığında Mumyalar odasında II Ramses'in ve öteki firavunların mumyaları, birbirinden farklı ahşap ve taş lahitler, değişik dönemlere ait hazine eşyası, 5000 yıllık peruklar, eski Mısırlı cerrahların aletleri, farklı dönemlere ait heykel, fresk ve yontular var Ve tüm bu sergilenen eşyalar arasında, alımlılık ve zarafetiyle efsaneleşip, dillere destan olmuş güzeller güzeli Kraliçe Nefertiti'nin pek fazla bilinmeyen kırmızı kuvars taşından yapılmış bir büstü yer alıyor

OSMANLI MİMARİSİNDEN ÖRNEKLER

Bir sonraki durağımız, kentin doğusundaki tepe üzerinde konuşlanmış kalenin içinden bir taç gibi yükselen ve bizlere pek yabancı olmayan Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın camisi Son dönem Osmanlı cami mimarisinin en güzel örneklerinden olan yapının bir farklı yanı da, albatr mermerden yapılmış olması

Caminin terasından Kahire'yi seyretmekse bir başka güzel Eski mahalleler, Abbasi ve Memlûk dönemlerinde inşa edilmiş cami, hamam, çeşme, sebil ve hanlarla dolu Eski kentin her bir tarafından tarih fışkırıyor Tam karşıda, Memlûkların taç yapısı Sultan Hasan Camii ve onun biraz ilerisinde Tolunoğlu Camii İkisi de İslam mimarisinin önemli ve seçkin yapıları arasında 70 milyonluk Mısır nüfusunun yüzde 10'unu oluşturan Kıptilerin mahalleleri de, gelenekleri, kiliseleri, manastırları ve insanlarıyla yüzyıllardan bu yana bu Müslüman yerleşimleriyle kucaklaşıyor Abu Sarga ve El Moallaka, Kıpti mahallelerinin en tanınmış kiliselerinden Kahire'yi gezip görmek öyle iki gün içine sığdırılabilecek bir iş değil Bu 'muzaffer' kentte daha görüp anlatılacak o kadar çok şey var ki, kağıtlara sığmaz Gidip görmek gerek