Türkiye'deki Arnavutlar

Anadoluya bilinen ilk Arnavut göçleri Arnavutluğun ve Arnavut'ların yaşadıkları diğer bölgelerin (eski Yugoslavya ve Makedonya) Osmanlı idaresine geçmesiyle başlamıştır Bu bölgelerdeki Arnavutların 15 yy dan itibaren edebiyat ve askeri açıdan eğitim ve ekonomik yönlerden ve İslamın kalası olan anadolu topraklarına göçlerini başlatmıştır 15 yy dan öncede devşirme amaçlı Arnavut prensleri anadoluya getirilmiştirDaha evvelde bizans içinde görev yapan paralı arnavut askerler vardı fakat bunlar çok küçük bir kitleydi esas büyük göçler osmanlının balkanları idaresi altına almasından sonra başlamaktaydıTürkiyeye ilk göç eden ve gelen Arnavut'lar Osmanlı saraylarına gelen ve paşalıktan saray muhafızlığına kadar bir çok görevde bulunan Arnavutlardır bunlar aileleriyle gelmişlerdirVe ilk olarak Fatih sultan Mehmet döneminde getirilen Arnavutların büyük bir kısımı İstanbul'un Arnavutköy adıyla bilinen semtine yerleştirilmiştir yine aynı dönemde Karadenizde rize samsun ve trabzon gibi şehirlerede birçok Arnavut iskan ettirilmiştir Osmanlı bünyesinde görev alan ve İstanbulda iskanlı 60000 Arnavut vardı ve bilindiği gibi en çok devlet adamı (paşa ve vezir ) çıkaran etnik grup %60 ile Arnavut'lardırOsmanlı’da sadrazamlık makamına 215 kişi geldi Bunlardan 35’i Arnavut’tu Bir baktığımız zaman, Türk dilinin en büyük üstadı Şemsettin Sami'nin Arnavut asıllı olduğunu görüyoruz Türkiye'de büyük yankıları, etkileri olan Jöntürk Hareketinin ideologları arasında, Arnavut asıllı Osmanlı aydını İbrahim Temo'yu görüyoruz Ulusal Kurtuluş Savaşımızı simgeleştiren, İstiklal Marşımızın ozanı olarak Arnavut asıllı Mehmet Akif Ersoy'u görüyoruz Yine Osmanlı tarihinde baktığımız zaman, en uç noktada, Budin Kalesini, Budin Vilayetini koruyan, 70 yaşın üzerinde, elinde kılıçla düşmana teslim olmadan şehit olan son Budin Valimiz Arnavut asıllı Abdurrahman Abdi Paşayı görüyoruz Hatta, Balkan Harbinin sonlarında Selanik'i savunan son vali olarak da, yine, Arnavut asıllı Tahsin Paşayı görüyoruz Evet Arnavutların Osmanlı idari kadrolarının içinde bulunmalarının haricinde ekonomik nedenlerle(Arnavutluğun dağlık oluşu ve tarıma elverişli olmamasından) veyahut tahsil amacıylada Anadoluya bu dönemlerde bir çok Arnavut gelmiştir Bu göçler balkan savaşı ve 1 dünya harbinden sonra Arnavutluk dışında sırbistan ve makedonya bölgelerinde yaşayan arnavutların anadoluya göç etmeleriyle ve 2 dünya savaşından sonra sosyalist slavların zulmünden kaçmak için Türkiye'ye göç etmeleriyle devam etmiştir Yugoslavya'da Türkçe konuşan azınlığın %70 ini Arnavutlar oluşturmaktadırArnavutların büyük bir kısmına Türkiye'ye zorunlu göç yaptırılmasının en büyük sebebi de Balkanlarda kendilerini müslümanlıkla eş gördükleri ve Sosyal konumlarını düzeltmek için Türkçe'yi benimsiyen Arnavutların kendilerini Türk olarak sunmalarıdır Fakat bu,beklediklerinin tersine Türkiye'ye göçe zorlanmalarına neden olmuştur Son yapılan göçler dayanarak 1965 te yapılan bir araştırmada Türkiye'de 535520 Arnavut tespit edilmiştir Son gelen Arnavutların dağılım ve yerleştirilmesi ise batı ve orta anadolu ağırlıklı Türkiye'nin çeşitli İllerini kapsamaktadır Samsun, Tokat ,Yozgat ,İstanbul,Bursa,İzmir,Ankara,Sakarya gibi illere yerleştirilmişlerdirbu yerler arasında Arnavutça konuşanların büyük bir çoğunluğunu İstanbuldakiler oluşturmaktadır Ve ayrıca Adana, Amasya,Kayseri,Elazığ ve Kahramanmaraş gibi illerde de geneli 100000 nin altındaki köylük bölgelerde yaşamaktaymışlar Yozgat'ta yaşayan toplulukların genel nüfus sayımında kayıtlara geçmediği de bu dönemlerde gözlenmiştirTürkiyeye son göçlerde gelen arnavutların bu kadar farklı bölgelere dağıtılmaları ve yerleştirilmelerindeki en büyük nedenlerden biride Arnavutlar'da klanlara dayalı geniş sülalelerin birbirleriyle 700 seneyi aşan kan davalarının bulunması ve bunun Türkiyede devam etmesini önlemek amaçı ve boşalan ermeni ve rum köylerinin boş kalmasını önlemek olarak sayabiliriz Türkiyedeki Arnavutların sayısını kesin olarak tahmin etmek çok güçtür çoğunluk olarakta zaten bu ayrımın yapılamsını istemezler ama tahmini olan 5 milyon civarında Arnavutun halen dillerini unutsalar bile varlığını sürdürdüğüdürSadece Türkiye'de değil Osmanlı İmparatorluğu döneminde, hemen hemen, imparatorluğun her bölgesinde, çeşitli kademelerde asker olarak, mülkî idare amiri olarak, hukuk adamı olarak görev almışlardır Onların, bugün, bütün Ortadoğu ülkelerinde, Afrika ülkelerinde kalıntıları olan Arnavut kolonilerini görüyoruz; onlarla, sık sık, Libya'nın, Mısır'ın Arnavut kökenli bir diplomatı olarak, Suriye'nin Arnavut kökenli bakanı, başbakanı olarak, Suudî Arabistan'ın Arnavut kökenli işadamı olarak karşılaşıyoruz Bu Arnavut kolonilerinin, hemen hemen hepsi Türkiye'ye bağlıdır, Türkiye'ye sevgiyle bakar, hemen hemen hepsinin Türkiye'de akrabaları vardır

Eggeling wj 1973s23(küçük menderes bölümü)
İnalcık h 1960 EI2(genel Arnavutluk başlığı altında)
Magnarella 1974 s37
j Nemeth 1961 (Arnavutluğa geri göç)
Peter Alfrod Andrews (Türkiyedeki etnik gruplar)
KARAL, Enver Ziya: Osmanlı Tarihi, CVI, 4B, Ankara, 1988
KOLOĞLU, Orhan: “Osmanlı Döneminde Balkanlar”,
Balkanlar, İstanbul, 1993