İletkenlik

İletkenlik

Ateşin içinde duran bir maşanın sapı ısınır Çünkü, çok sıcak olan ateşten maşanın ucundaki moleküllere aktarılan ısı enerjisi bu moleküllerin daha hızlı titreşmesine yol açar; bunların titreşimi de komşu moleküllerin hareketini hızlandırır Böylece ateşin ısısı maşa boyunca ilerleyerek sapa kadar ulaşır Bu enerji aktarımı iletim yoluyla gerçekleşir ve sapın çok ya da az ısınması, maşanın yapıldığı metalin iyi ya da kötü bir iletken olduğunu gösterir Metallerin ısı iletkenliği yüksek, ametallerin, sıvıların ve gazlarınki zayıftır İletken olmayan maddelere de yalıtkan denir


Tencerelerin ve tavaların ısıyı iyi ileten maddelerden yapılması gerekir Ama saplarının rahatça tutulabilmesi için, bunların yapımında plastik ya da tahta gibi en kötü iletkenler seçilir Gene kötü bir iletken olan camyünü de evlerin çatı boşluklarına döşendiğinde ısının dışarıya kaçmasını önler Yünlü giysiler de hem yünün kötü bir ısı iletkeni olması, hem de dokumanın arasındaki boşluklarda yalıtkan birer engel gibi hava kalması nedeniyle vücudu sıcak tutar

Elektrik akımının geçişini engellemeyen maddelere de iletken denir; ama ELEKTRON maddesinde açıklandığı gibi, elektrik iletimi ıs ı iletiminden farklı bir süreçtir Gene de, elektriği iyi ileten maddelerin çoğu, örneğin bakır aynı zamanda iyi bir ısı iletkeni gibi davranır

Çok düşük sıcaklıklarda bazı metallerin ve alaşımların elektrik akımına karşı bütün direnci yok olur ve elektrik iletkenliği olağanüstü artar {bak DÜŞÜK SICAKLIKLAR FİZİĞİ)
Üstüniletken denen bu maddelerin bilgisayarlarda, güdümlü roketlerde ve telekomünikasyon sistemlerinde çok önemli uygulamaları vardır
İyi birer yalıtkan olan kauçuk ve plastikler de elektrik tellerinin yalıtılmasında kullanılır
Bazı maddeler yarıiletkendir; ne tümüyle yalıtkan, ne de tam iletken olan bu maddeler elektronların ancak bir bölümünün geçmesine izin verir Yarıiletkenlerin elektrik iletkenliği sıcaklık yükseldikçe artar; oysa bakır gibi sıradan bir iletkende durum tam tersi olur

Günümüzdeki bütün elektronik aygıtların temel öğes i olan yarıiletkenlerin en iyi bilinen örnekleri silisyum ile germanyumdur Bu maddelere çok az miktarda bazı katışkı maddeleri, örneğin arsenik eklendiğinde bu nitelikleri daha da belirginleşir Nitekim transistörler arsenikle güçlendirilmiş yarıiletkenlerden yapılır