Osmanlının Başarısı

Osmanlıla r üç kıtaya yayılan milletler i asırlarca huzur ve sukun içinde idare ettiler Osmanlıla rın, türlü türlü kanı taşıyan, türlü dil konuşan, başka başka âdet ve ananelere bağlı olan çok kültürlü milyonlar ca insanı, aralarınd aki farkları bıraktıra rak, bir inanç veya fikir etrafında toplayıp, altı asır hüküm süren muazzam bir imparator luk kurduklar ını biliyoruz

Osmanlıla rın bu başarısı zannedild iği gibi yanlızca askerî değildi Yanî kaba kuvvete dayanmıyo rdu Askerî yöntem Osmanlıla rın başvurduk ları en son çâre idi Öyleyse, onları gayelerin e ulaştıran ve uzun ömürlü kılan esas âmiller nelerdi? Bu başarıyı kazanmakt a nasıl ve hangi metodları kullanmış lardı?

Başarılı olmaların ı sağalayan birçok metodları vardı Bu metodlard an biri, belki de en önemlisi örnek bir hayat sunmaları dır Anadolu'da yerli halka, gerek inançları ve töreleri, gerekse daha geniş ifâdesi ile kültürler i üzerinde herhangi bir baskı uygulanma mıştır

Avrupa ortaçağın da görülen engizisyo nlar ve benzeri uygulamal ar, İslâm âleminin hiçbir devrinde görülmedi ği gibi, Osmanlıla rda da ne devlet ve ne de diğer ileri gelenlerc e veya belli bazı teşkilatl arca bilinen ve uygulanan şeyler değildi

Aksine tam bir inanç hürriyeti hâkimdi Çünkü, İslâmiyet in, "Dinde zorlama yoktur" prensibin e Osmanlıla r sâdık kalıyorla rdı Kimse zorla Müslüman olmaya zorlanmıy ordu Yaptıklar ı tek şey; yerli halk arasına Müslüman Türklerin getiriler ek yerleştir ilmesi, kendi inançları nın gereğini en arı ve duru hâliyle yaşamak suretiyle onlara bir alternati f sunmaları idi

Bu şekilde, yerli halk, kendi hayat tarzları ile Müslüman Türklerin hayat tarzların ı görüp, mukayese yapabilme fırsatına sahip kılınmış oluyorlar dı

Bu gâye ile Yıldırım Bayezid, İstanbul'u muhasara ettikten bir müddet sonra Timur Han ile araları açılınca, muhasaray ı kaldırmak için Bizans ile anlaşırke n koydurduğ u anlaşma maddeleri nden birisinin gereği olarak İstanbul'un Sirkeci kesiminde, Taraklı, Göynük ve Karadeniz sahilleri nden 700 hanelik bir Müslüman-Türk mahallesi kurdurmuş tur

Bu tür faaliyetl erin asıl maksadı İslâm ahlâkını gayrı müslimler e tanıtmakt ır Bu tanıtma faaliyetl erine baskı denilemey eceği gibi, propagand a demek bile güçtür Çünkü, hiçbir propogand a ve hiçbir reklam gerçeğin yüzde yüz ifâdesi değildir Bu örnek yaşayış ise gerçeği aynen yansıtmak tır

Osmanlıla rın ilk dönemleri ndeki kültürel tanıtım faaliyetl erinde ve bilhassa iskân edilen nüfus içerisind e gönüllü olarak yer alan, yahut da başka uç bölgeleri ne kendilikl erinden giderek yerleşen, tekke ve tasavvuf mensuplar ının da önemli payları olmuştur

Sadece Anadolu'nun değil, birçok ülkenin fethinde, tasavvufu n güzel ahlâkı ile bezenmiş kimseleri n büyük rolü olmuştur Resûlulla h efendimiz, Hudeybiye anlaşması nı, bütün olumsuz maddeleri ne rağmen, bir maddesi için kabûl etmişti Bu madde, Müslümanl arın müşrikler le rahatça görüşebil melerini sağlamakt aydı Bu görüşmele r ile birçok müşrik Müslüman olmuştu Bir şeye inandırma nın en kolay, en sağlam yolu, görerek yaşıyarak örnek olmaktan geçer

Meselâ eskiden Alperenle r denilen kimseler vardı Bunların her biri, tasavvuf büyükleri nin sohbetler inde, dergâhlar da yetişmiş kimselerd i Dînimizin güzel ahlâkı ile bezenmişl erdi Hâl ile, söz ile, yaşayış ile örnek kimselerd i İslâmiyet i yaymak için kendileri ni adamışlar dı Eshâb-ı kirâm gibi geri dönmemek üzere çeşitli memleketl ere dağılmışl ar, oralarda İslâmiyet i tanıtmakl a ömürlerin i tamamlamı şlardı Tâ Semerkant'tan, Buhara'dan kalkıp Anadolu'ya, Rum diyârına gelmişler di

Tarih boyunca, küfür devam etmiş fakat, zülüm hiçbir devirde payidar olmamıştı r İnsana insan muamelesi yapan, adalet ile hükmeden devletler ayakta kalmış, zulmedenl er yok olup gitmişler, tarihte hep lanetle anılmışla rdır