Halat Ve Halat Yapımı

Halat Ve Halat Yapımı



Halat yapımında metal teller, doğal ya da yapay lifler kullanılabilir Başlangıcı 5000 yıldan daha eskiye giden halat yapımını insanlar ilk kez ormanlarda birbirine sarılmış sarmaşıkları görünce düşünmüş olmalılar Eski Mısır mezarlarında ot, saz ve devetüyü liflerinden yapılmış halatlar bulunmuştur Eski Buda tapınaklarının yapımında bazen kadın saçından yapılmış halatlar kullanılmıştır Günümüzde halat yapımında kullanılan başlıca bitkisel lifler sisal, abaka (Manila keneviri), kenevir ve hindistancevizi lifidir

Sisal lifleri kaktüse benzer bir bitkinin alt yapraklarından elde edilir Eskiden yalnızca Orta Amerika'da elde edilen ve gemilerle dünyanın başka yerlerine gönderilen sisal liflerinin günümüzdeki en önemli üreticisi Kenya ve Tanzanya'dır Soluk saman renginde, tüylü bir lif olan sisal neme karşı direnç kazanması için eritilmiş katrana batırılır

Abaka ya da Manila keneviri adı verilen bir tür yabani muz bitkisinin yaprak saplarından elde edilen abaka lifi, tuzlu suya dayanıklı sarımsı kahverengi bir liftir En çok Filipinler Cumhuriyeti'nin başkenti Manila'da üretildiği için Manila lifi olarak da anılır
En çok İtalya, SSCB, Hindistan, Kuzey ve Güney Amerika'da yetişen kenevirin soluk saman rengindeki lifleri sisal liflerinden daha sert ve daha düzgündür (bak KENEVİR) Bu lifler denizcilikte kullanılacağı zaman genellikle katranlanır

Hindistancevizi lifi, hindistancevizinin kabuklarından elde edilen kısa bir liftir Bu liften yapılan oldukça tüylü kahverengi halatlar çok sağlam değildir; ama hem ucuzdur, hem de suda batmamak gibi bir üstünlüğü vardır Bu halatlar esnek oldukları için römorkörlerde çekme halatı olarak kullanılır

19 yüzyıl sonlarına kadar halatlar elle yapılırdı Bir işçi halat yapılacak lifleri beline dolar, sonra bunları bıraka bıraka geriye doğru yürürken bir çocuk işçi de liflerin öbür ucunun bağlı olduğu çıkrığı döndürürdü Halat yapımında makinelerin kullanılmaya başlamasıyla yapım yöntemleri değişti Günümüzde halat yapımında kullanılan liflerin boyu 1,55 metre arasındadır Lif demeti önce taranarak düzgün bir şerit haline getirilir, sonra bükülerek iplik yapılır Belirli sayıda ipliğin ters yönde bükülmesiyle de katlı iplik ya da halat kolu elde edilir Üç ya da daha çok katlı iplik kendi bükümlerine ters yönde bükülerek halat yapılır Böylece bu ters yönlü bükümler birbirini dengeler ve halatın bükümleri sonradan açılmaz

Birkaç halatın, üç ya da daha çok kablonun bir arada bükülmesiyle de palamarlar elde edilir
1940'lardan bu yana, kimyasal yöntemlerle üretilen yapay lifler de halat yapımında kullanılmaktadır Bunlardan en bilineni naylondur (bak Naylon) Bitkisel liflerden farklı olarak, naylon lifler kesintisizdir Naylon ya da öbür yapay liflerden yapılan halatlar ister kuru, ister ıslak olsun kolay kullanılır ve bitkisel liflerden yapılmış aynı kalınlıktaki halatlardan çok daha sağlamdır Şaşırtıcı derecede esnek olduğu için ani çekmelere karşı dayanıklı olan bu halatlar esnekliğini soğukta da korur Halat yapımında naylonun yanı sıra cam lifi, polyester ve polipropilen gibi yapay lifler de kullanılabilir