Egrissi |
10-07-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
EgrissiLaziǩa - Egrissi (Lazca: Laziǩa (Lazik?a), Gürcüce: ლაზიკა, İtalyanca: Egrisi, Yunanca: Lazikē, Katalanca: Egrissi, Farsça: Lazistan, İspanyolca: Lázica, İngilizce: Egrisi, Almanca: Lasika) Karadeniz?in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge Latince?de 'Laziǩa'; Lazların ülkesi anlamına gelir Aynı dönem devleti Perslerin resmî literatüründe ise Lazistan olarak yer almıştı Bugün Türkiye ile Gürcistan sınırları içinde yer alır Bu bölgeden ?Laziǩa? adıyla ilk kez 7 yüzyılda yazarı bilinmeyen ?Ermenice Coğrafya? adlı kitapta bahsedilmiştir MS 1 yüzyıldan itibaren Kolhisliler yerine "Laz" veya "Megrel" olarak anılan Megrel - Lazlar, önce Pontus Krallığına ve daha sonra da Roma İmparatorluğuna karşı bağımsızlık savaşı başlattı 69-79 yıllarında Lazların başında bulunan Anicetus, halkını Romalılara karşı ayaklandırdı Romalılar stratejik bir bölge olan Laziǩa?yı bırakmak istemiyordu Ancak Lazların Özgürlük mücadelesi karşısında Laziǩa?yı terk etmek zorunda kaldılar Laziǩa giderek güçlendi ve bugün Batı Gürcüstan olarak bilinen bölgede hakim oldu Laziǩa?nın güçlenmesi, Laz akınlarının Çoruh?u aşarak Güneydoğu Karadeniz Bölgesi'ne de yönelmesi ve Lazların bu bölgeye kitlesel göçleri, Pontus Kralı 2 Polemon'u tedirgin etti Krallığını Lazlardan koruyabilmek amacıyla hükümetini Romalılara teslim etti Roma İmparatorluğunun bir eyaleti hâline geldi Bu eyalete "Pontus Polemonyakos" adı verildi Trabzon'un doğusundan Çoruh yatağına kadar olan bölge Lazların eskiden beri yoğun olarak yaşadığı bir bölge olmasına rağmen, Laziǩa Krallığının yönetimi dışında kaldı 2 yüzyıldan başlamak üzere, ?Laziǩa Krallığı? güçlendi ve 4 yüzyılda yönetim alanını Trabzon?a kadar genişletemediyse de etki alanı içine aldı 395'te Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılması, Laziǩa Krallığı?nın güçlenip genişlemesine imkân sağladı ?Laziǩa Krallığı?, bugün Batı Gürcistan olarak bilinen Kolhis?i iktisâdî, siyâsî ve askerî açılardan birleştirdi ?Laziǩa Krallığı?, bir Bizans vasalı olmasına rağmen, kendisine bağlı vasalları da vardı Laziǩa?nın, Rioni havzasının güney kesimi 5 ve 6 yüzyıllardaki Bizans-Pers savaşları nedeniyle Laz - Megrel nüfusunun tamamına yakınını yitirmişti Bu yüzden Arap istilalarından etkilenen Gürcüler Kartli?den kitlesel olarak göç ederek süreç içinde bu bölgeye yerleştiler Böylece günümüzde Müslümanları Laz, Hıristiyanları Megrel olarak adlandırılan Laz - Megreller arasında, Gürcülerden oluşan ve Guria / Acara olarak bilinen tampon bölge oluştu 8 yüzyıla gelindiğinde, Laziǩa Krallığı?nın yönetim alanında nüfusunu Abhaz - Abazalar, Svanlar, Megrel - Lazlar ve bölgeye Kartli'den göç eden Gürcülerin oluşturduğu Abhazya Krallığı sahneye çıktı 780'lerde Abhazya Krallığı'nın sınırları Kuzeybatıda Nikopsia (Tuapse), güneyde ise Çoruh yatağına kadar uzanıyordu Bizanslı yazarlar Batı Gürcistan?a ?Laziǩa Krallığı? diyorlardı Bizanslı tarih yazarı Prokopios?a (6 yy) göre bu bölgede yerleşim yoktu Bizanslı şair ve tarihçi Agathias (6 yy) ise, Laziǩa?da Telepis kalesinden söz eder Samtredia ilçesinde Tolebi köyündeki yıkıntıların bu kalenin kalıntıları olduğu sanılır Kilden kap kacak ticareti yeri Kitropolia burada bulunuyormuş 6 yüzyılın ikinci yarısında Laziǩa?da kale kenti ve piskoposluk merkezi Petra (Çürüksu (Kobuleti)) ilçesindeki bugünkü Tsihisz'iri köyü) kuruldu |
|