Hitit Mitolojisi / İlluyanka Efsanesi

Hatti kökenli en önemli mitoslardan biri de Fırtına tanrısı ile yılan arasındaki savaştır Bu mitosun izleri daha sonra kendini Apollon ya da Saint George mitoslarında da gösterir Belki de izleri daha da derindir Bu konuda İsmet Zeki Eyüboğlu şöyle yazmaktadır

" Bugün Anadolu halk masalları içinde, İlluyanka ile devlerin savaşını işleyen bir çok öyküler, gerçeküstü olaylar vardır Yılanlarla kartalların savaşını içeren bütün masalların kaynağı budur Kimine göre çok büyük bir devdir İlluyanka Yalnız adı değişmiş, Anadolu türkçesinde ejder olmuştur Halk ona ejderha diyor [] İlluyanka başka başka ülkelerin halk anlayışlarına, dini inanışlarına göre nitelikler kazanmış Anadolu´da büyük bir yılan olarak nitelendirilen Şahmeran, onunla ilgili olalar, boğuşmalar bu eskiçağ Anadolu masalının değişikliğe uğramış kalıntılarıdır "

Bazı yorumcular bu efsanede sözü geçen yılanın öldürülmesi motifinin baharın, kışı yenmesi şeklinde yorumlanması gerektiğini belirtmişlerdir Bütün kültürlerde hemen hemen tanrının yılanı öldürmesi motifi olması bize bu sembolün ezoterik bir açıklaması da olabileceğini düşündürtmektedir

Bu efsane, bahar bayramı olan Purulliyaş törenleri sırasında da anlatılıyordu Ele geçen tabletlerde efsane şöyle başlar :

" Nerik şehri Fırtına Tanrısı [Merhemli rahibi] Kella´ya göre (bu) göğün Fırtına Tanrısı´nın [] için Purulli (festivali) metnidir (sözleridir) Onlar şöyle konuştuklarında : "Ülkede büyüme (bolluk) ve gelişme (bereket) olsun Ve eğer (gerçekten ülkede) büyüme ve gelişme olursa, onlar Purulli festivalini kutlar "

Efsane bu sözlerden sonra dev yılan İlluianka/İlluyanka ile Fırtına tanrısının savaşı ile başlar ve Fırtına tanrısı yenilir Bunun üzerine Fırtına tanrısı bütün tanrıları toplar ve yardım ister

Tanrıça İnara buna bir çözüm düşünür ve bir festival düzenler Daha sonra tanrıça Ziggarata şehrine giderek burada Hupašiia adında bir ölümlü ile anlaşır ve planın anlatır Hupašiia, karşılığında tanrıça ile yatmak koşulu ile bunu kabul eder

İnara daha sonra süslenerek yılan İlluianka´nın deliğine gider ve onu festivale çağırır Deliğinden çocukları ile çıkan İlluianka oradaki içkilerin çoğunu içer ve sarhoş olur, hatta deliğine de geri dönmek istemez Hupašiia yılanı bir ip ile bağlar Fırtına tanrısı da İlluianka´yı öldürür Böylece Fırtına tanrısının sorunu çözüme bağlanır

İnara ise Hupašiia için Tarukka şehrinde kaya üzerine bir ev inşa eder ve onu oraya yerleştirir Ancak karısını ve çocuklarını görmemesi için Hupašiia´nın pencereden bakmasını yasaklar Ancak yirmi gün geçince Hupašiia pencereden bakarak karısını ve çocuklarını görür ve İnara´ya eve dönmek istediğini söyler İnara da Hupašiia´ı öldürür

Bu efsanenin ele geçen bir versiyonu daha vardır