Tıp Terimleri

A -

Abakteriyel: Bakteri bulunmayan

Abdomen: Göğüs ile pelvis arasındaki vücut bölümü karın, batın

Abdüksiyon: Orta çizgiden uzaklaşmak ve ya uzaklaştırmak

Abdüktör: Orta çizgiden uzaklaştıran (genelde kas yada sinir bu işi yapar)

Aberasyon: Normalden uzaklaşma

Ablasyo (ablatio): Kesip çıkarma, yerinden ayrılma

Abortus: Düşük olayı ile uterus dışına atılan embriyo yada fetus

Absans: Kısa süreli şuur kaybı

Abse: Çevre dokulardan kapsül tarzında doku ile sınırlı içerisi cerahat ile dolu oluşum

Absorbsiyon: Emilim, örnsindirim, gıdaların barsaklarda absorbsiyonudur denilebilir

Adrenalin: Böbreküstü bezlerinin iç kısımları tarafından salgılanan bir hormondur Hormonun görevi, organizmayı acil harekete hazırlamaktır ve etkisini, nabzın atışı, kanın iç organlar ve deriden kaslara sevk edilmesi, karaciğerdeki glikojenin glikoza değişmesi ve böylelikle acil bir enerji kaynağı sağlanması şeklinde gösterir

Afaki: Gözde, lensin olmaması

Afazi: Beyindeki ilgili alanların tahribi sonucu, konuşma veya konuşulanı anlama yeteneğinin kaybı Disfazi, aynı durumun daha hafif bir formudur

Afrodizyak: Cinsel arzuyu artırıcı maddeler, ilaçlara verilen isim

Afoni: Ses kaybı Kısmi veya tam olabilir Afoni sebepleri, genellikle konuşma kaslarını kontrol eden sinirlerin hastalığı veya zedelenmesi, boğaz, gırtlak hastalıkları veya nörozdur Histerik afoninin nedeni, şuuraltı, hiç konuşamamak veya özel bir durumda konuşmamak arzusudur

Aglütinasyon: Sıvı bir süspansiyonda, ufak cisimciklerin bir araya gelip birbirlerine yapışmasıdır

Agorafobi: Geniş, açık bir sahada yalnız kalınca hissedilen, kontrol edilemeyen bir korkudur

Ajitasyon: Kişinin etrafa saldırganlığı, aşırı aktivitesi ile karakterize durum

Ajite: Rahatsız, huzursuz, taşkınlık yapan

Akne: Yüz, omuzlar, sırt ve göğüsteki yağ bezleriyle ilgili kronik bir deri hastalığıdır En çok 14-20 yaşlar arasında görülür ve bu hastalığın tipik belirtileri olan siyah noktalar, genellikle psikolojik rahatsızlıklara yol açar Yağ bezlerinin kanalında bir tıkaç oluşur ve bu tıkacın başı sertleşip siyahlaşır Bazen, kanal tıkalı olduğu halde, bez yağ salgılamaya devam eder ve böylece içi yağ dolu bir kist oluşur Siyah noktalara tıpta komedon adı verilir

Akondroplazi:Tedavisi olmayan, sebebi bilinmeyen kalıtsal bir cücelik tipidir Gövde normal büyüklüte olup, kol ve bacaklar anormal derecede kısa ve baş normalden büyüktür

Akomodasyon: Gözün optik sisteminin çeşitli uzaklıklara uyum yaparak net görmenin sağlanması

Akromegali: Beyin tabanında bulunan hipofiz bezinin ön bölümünün aşırı çalışmasına bağlı bir durumdur Büyüme tamamlanmadan, kemiklerin uzaması sona ermeden erken çağlarda baş gösterirse gigantism adı verilen dev görünüm oluşur Bozukluk büyüme çağının bitiminden sonra baş gösterirse, el ve ayakların genişlemesi, çene ve burnun büyümesi ve sesin kalınlaştığı görülür

Akustik Sinir: İşitme siniri

Ambliyopi: Gözde belirli bir bozukluk olmaksızın oluşan görme tembelliği

Amnezi: Hafızanın kısmen veya tamamen kaybolması

Analjezik: Ağrı kesici

Anemi: Kısaca, halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi, alyuvarların sayı olarak az olması ve alyuvarların içerisinde bulunan hemoglobin adı verilen maddenin miktarının azlığıdır

Anemik: Kan değerleri düşük olan, yani kan sayımında eritrosit sayıları ve hemoglobin miktarı düşük olan kişi

Anerji: Özel bir antijene cevap verilmemesi hali Organizmanın savunma yeteneğinin kaybolması

Anestezi: Ameliyat sırasında hastanın ağrı duymaması için, ameliyattan önce hastaya değişik ilaçlar verilir Hastanın bilincini yitirerek uykuya geçmesine narkoz, böylece vücudundaki ağrıları duyamayacak duruma gelmesine anestezi, bu duyu yitimine yol açan maddelere de anestezik denir

Anksiete: İç sıkıntısı, iç daralması

Anosmi: Koku alamama, nezle grip gibi enfeksiyonlarda olabildiği gibi koku siniri ile ilgili beyin bölgesindeki patolojilerde de görülebilir

Anoreksi: Anorexia Nervosa, özellikle genç kadınlarda görülebilen, yemek yememek, çok az uyumak, buna rağmen çok aktif olmakla beliren psikolojik bir bozukluktur Bu durum genellikle kişinin çok şişmanladığı kanısı ile mübalağalı bir şekilde rejim uygulaması ile başlar, önceleri kontrol edilebilen iştah bir süre sonra hakikaten yok olur ve zayıflama normal ölçüleri aşar

Ansefalit: Beyin iltihabı

Antienflamatuar: İltihabi reaksiyonu önleyen madde, ilaç

Antiseptik: İnsan, hayvan ve bitkilerin dokularına yerleşerek hastalığa yol açan bakteri, virüs, mantar gibi tek hücreli canlıları yok etmek amacıyla kullanılan maddelerdir Antiseptik, antibiyotik ve dezenfektan gibi değişik adlarla anılan birçok madde bu amaçla geliştirilmiştir Ama genel olarak "patojen" öldürücüler denen bütün bu maddelerin özellikleri ve kullanımları farklıdır

Antispazmodik: Spazm çözücü, daha çok iç organlardaki düz kasların kasılmalarını çözen ilaç grubuna verilen isim

Antistatik: Statik elektrik birikimini önleyen madde

Antitoksik: Toksin giderici

Antitüssif: Öksürük giderici

Antiviral: Virüslara etkili, virusların zararlı etkilerini önleyen

Anüler: Halka şeklinde

Anüri: İdrar çıkaramama

Anüs: Makat, sindirim kanalının bitiş kısmı

Aorta: Kalpten çıkan, vücudun en büyük damarı, kalpten çıktıktan sonraki kavisli bölümüne arcus aorta, göğüs kafesi içersinde seyreden kısmına torasik aorta ve karın içersinde seyreden bölümüne de abdominal aorta denir

Aortik Anevrizma: Aort damarının her hangi bir bölümünde görülen genişleme

Apandisit: Kör barsak (apendiks) iltihabı

Apati: Çevre ile anormal derecede ilgisizlik, duygusuzluk, kayıtsızlık

Apeks: Uç, tepe, zirve

Apirojen: Ateş yükselmesine neden olan herhangi bir madde taşımayan

Apne: Solunumun geçici bir zaman içinde durması

Apopleksi: Felç, inme

Araknoit: Beynin üzerinin örten ince zar

Artrit: Eklem iltihabı

Artroz:Eklem beslenme bozukluğuna bağlı gelişen dejeneratif eklem hastalığı

Artroskopi: Artroskopla eklem içinin görüntülenmesi ve muayenesi

Artralji: Eklem ağrısı

Asetabulum: Uyluk kemiğinin başının, kalça kemiği ile eklem yaptığı çukurluk

Asetilsalisik Asit: Yaygın olarak kullanılan ve bilinen aspirinin kimyasal adı

Asidoz: Organizmanın asit baz dengesinde asit yönünde bozulma sonucu ortaya çıkan intoksikasyon tablosu

Aso: "Antistreptolizin O" için kullanılan kısaltma Streptolizin, "Hemolitik Streptokok" adı verilen bakterilerin salgıladığı toksinin adıdır Bu toksinin varlığını tespit için yapılan tetkike de kısaca ASO adı verilir ASO, romatizma gibi bazı Hemolitik Streptokok enfeksiyonlarında yükselir bu açıdan teşhis te ASO değerleri önem taşır

Asthma: Astım Bkz Detaylı Bilgi

ASYE: Alt solunum yolları enfeksiyonunun kısaltılmış şekli

Aşil Tendonu: Baldır arka kısmındaki kas grubunun, topuk kemiğine birleşmesini ve ayağın aşağı yukarı hareketini sağlayan yapı (kiriş)

Atropin: Belladonna (Güzel Avrat Otu) adlı bitkiden elde edilen bir alkaloiddir Tıpta çok değişik kullanım alanları vardır Örneğin, göz dibinin muayenesinde, göz bebeğinin genişletilmesi için, ayrıca anesteziden önce üst solunum yollarında salgıların azaltılması için kullanılır

B -

Backache: sırt ve bel bölgesinde hissedilen ağrı

Backbone: Omurların oluşturduğu bel kemiği Columna vertebralis

Balneoterapi: Banyo kürü ile tedavi

Bağışıklık (immünite): Belirli bir mikroorganizmaya karşı vücudun direncidir Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır Aktif immünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonları uyandırırlar ve bu reaksiyonlar, bazı vakalarda, hayat boyu devam eder Pasif immünite ise, antikor reaksiyonu uyandırıcak nitelikte, fakat kuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikroorganizmaların vücuda aşılanmasıyla oluşur

Bakteri: Tek hücreli mikroorganizmalardır Bunlar, mantarlardan küçük, fakat virüslerden büyüktürler Bazıları hastalık yapıcı, bazıları zararsızdır; bazı bakteriler ise, faydalıdırlar: Örneğin, toprağın nitrojen yapıcı bakterileri Bakteriler, şekillerine göre sınıflandırılabilirler: Coccus'lar yuvarlak, bacillus'lar çubuksu, vibrio'lar virgül şeklinde, spirillum'lar dalgalıdır

Balanitis: Penis başı iltihabı

Balsam: Çeşitli bitkilerden elde edilen sakız kıvamında hoş kokulu sıvı, reçine

Bakteriemi: Bakterilerin veya bakteri toksinlerinin kana geçmesiyle oluşan ateş, titreme ile seyreden klinik tablonun adıdır

Ballismus: Kol ve bacakların, istemsiz, şiddetli, atıcı hareketleridir Bu durum, gövdenin yarısında görüldüğü takdirde, "hemiballismus" adını alır

Bandaj: Yara sarmaya veya yaraları kapatan gazları ve tespit edici tahtaları yerinde tutmaya yarayan kumaş parçasıdır

Barbitüratlar: Sinir sistemini uyuşturucu etkileri olan maddelerdir

Basil: Çomak şeklindeki mikroorganizmalardır Örneğin Tüberküloz'un etkeni Koch adı verilen basildir

Bazal Metabolizma: Vücut yüzeyi birimine göre hesap edilen, istirahat anında kullanılan enerji miktarıdırVücut yüzeyi kişinin, boyu ve kilosundan hesap edilirTroid bezinin fazla çalışmasında, bazal metabolizma yükselir

Batın: Gövdenin, göğüs ve pelvis bölgeleri arasındaki kısmıdır Göğüsten, bir kas bölme teşkil eden diafragma ile ayrılmış olan batının, alt kısmında pelvis boşluğu ile devamlılığı vardır

Bell Paralizi: Yüz siniri felci

Bence-Jones Proteini: Myelomatosis gibi kemik iliğini ilgilendiren hastalıklarda, idrarla çıkartılan bir çeşit protein

Beriberi: B vitamini noksanlığında meydana gelen ağır bir polinevrit

Bikonkav: Her iki yüzeyide konkav, iç bükey veya oyuk olan

Bifid: İki bölüme ayrılmış durumda olan, çatallı, yarık

Bifurkasyon: İki dala ayrılma yeri

Bilateral: Her iki tarafa ait olan, iki taraflı

Bilürubin: Hemoglobinin yıkılmasından açığa çıkan kırmızı boya

Bilürubinemi: Kanda bilüribinin artması

Biopsi: Canlı bir dokudan muayene edilmek üzere küçük bir parça alınması

Bilefarit: Göz kapaklarının, özellikle kenar bölümlerinin iltihabı

Bone: Kemik

Botilismus: Basillus Botulismus toksinleri ile meydana gelen zehirlenme

Brakiyalji: Kol ağrısı

Bradikardi: Kalbin dakikadaki atım sayısının azalması

Bronchiolitis: Solunum sisteminin en küçük fonksiyonel üniteleri olan bronşiollerin iltihabına denir

Bül: Ciltte içi sıvı dolu kabarık oluşumlar Çapları 05 cm'den büyüktür Küçük olanlarına vezikül denir

Büllöz: Büllerden oluşan lezyon

C -Ç

Cachexia (kaşeksi): Genel vücut zafiyeti

Caduceus: Mitolojide Tanrı'nın habercisi olan Merkür'ün asasıdır ABD ordusu tıp mensuplarının sembolü olup, tıp biliminin sembolü olan Eskülap asasından farklıdır Merkür asasının çevresinde iki yılan vardır, Eskülap'ta ise, bir yılan bulunur

Caisson Hastalığı: Vurgun Dalgıçlarda ve çok yükselen havacılarda atmosfer basıncının ani değişimlerine bağlı olarak meydana gelir

Calcaneus: Topuk kemiği

Calcinosis (kalsinosis): Vücudun yumuşak dokularında kalsiyum ve kalsiyum tuzlarının toplanması ile belirgin durum

Calcipenia (Kalsipeni): Vücutta kalsiyum eksikliği

Candida: Bir mantar çeşidi

Cerahat: Alyuvarlar (lökositler), bakteri ve yıkılmış doku kalıntıları gibi iltihap ürünlerini kapsayan doku sıvısıdır

Cerrahi: Tıbbın en eski dallarından biridir İlaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır

Cerumen: Kulak kiri İnsan kulağında normal olarak bulunan balmumu kıvamındaki salgıdır Bu salgının fazlalığı, kulak tıkanması ve geçici sağırlığa yol açar

Cestodiasis: Yassı solucan enfeksiyonudur

Clavicula: Köprücük kemiği

Cor: Kalp

Caoxae: Kalça kemiği

Çekum (Caecum): İncebarsakla kalınbarsağın birleştiği yerdeki kesedir Bu bölgede, iltihaplanma, ülserasyon veya kanser görülebilir

Çıban : Çıbanlar, derideki ter bezleri veya kıl keselerinin (foliküllerinin) enfeksiyonlarıdır

Çiçek: Akut, enfeksiyöz bir hastalıktır Her yaşta ve her cinsten kişiler bu hastalığa yakalanabilir İki tipi vardır: Variola major ve variola minor

Çil (Efelit): Deride, güneşe maruz kalma sonucu beliren, ufak lekelerdir Bunlar, daha fazla, lokalize güneş yanıklarına benzetilebilir ve ekseriyetle sarışın veya kızıl saçlılarda görülen melanin pigmenti birikimidir

D -

Dahiliye: İç hastalıkları ile ilgilenen bilim dalı

Daknomania: Öldürme dürtüsü

Dakriyoadenit: Gözyaşı bezi iltihabı

Dakriyosistit: Gözyaşı kesesi iltihabı

Dakriyosistektomi: Gözyaşı kesesinin ameliyatla çıkartılması

Dakriyosistografi: Kontrast madde verilerek gözyaşı kesesi ve kanalının radyolojik olarak incelenmesi

Dakriyosistorinostomi: Gözyaşı kanalının tıkalı olduğu durumlarda uygulanan, kesenin burun boşluğuna direnajını sağlayan ameliyat

Dakriyolit: Gözyaşı taşı

Daktilit: El veya ayak parmağı iltihabı

Daltonizm: Renk körlüğü

Debilite: Zeka geriliği

Defekasyon: Dışkının dışarı atılması

Defekt: Eksiklik, kusur

Defibrilatör: Kalbin normal dışı hızlı atımını durdurarak tekrar normal kalp ritmine dönmesini sağlayan araç

Deflorasyon: Kızlık zarının yırtılması

Deformite: Şekil bozukluğu

Deformasyon: Şeklini bozma

Dekübitis: Uzun süreli yatan hastalarda hareketsizlik sonucu sırtta ve kalçalarda açılan yaralar

Dekompresyon: Baskı yapan gücün veya baskının kaldırılması

Dekonjestan: Konjesyonu (şişme) azaltan, dekonjessif

Delirium: Zehirlenmeler, ateşli hastalıklar, epilepsi, histeri ve akıl hastalıklarında görülebilen, titreme, hallüsinasyonlar ve saldırganlıkla birlikte bilincin kaybolması tablosuna verilen isim

Demans: Bunama, muhtelif formları vardırSenil Demans, Presenil Demans, Toxic Demans

Demonstrasyon: Göstererek öğretme

Dejenerasyon: Dokuların normal yapılarının bozulup normal fonksiyonlarını yapamıyacak hale gelmeleri

Demoralizasyon: Moral çöküntü

Demiyelinizasyon: Sinir liflerinin etrafını saran myelin tabakasının kaybı

Dansitometre: Yoğunluk ölçen cihaz

Deontoloji: Aynı meslek grubunda olan insanların birbirleri ile olan ilişkilerinde uyulması öngörülen ahlaki, moral değerler

Depilasyon: Kılların çıkartılması işlemi

Depresyon: Ruhsal ve bedensel çöküntü, isteksizlik

Dermabrazyon: Deri üzerindeki benler veya yara izlerini ortadan kaldırma amacı ile yapılan kazıma işlemi

Dermatit: Cildin iltihabi durumu

Dermatoloji: Cildiye, cilt hastalıklarını inceleyen bilim dalı

Dermis: Ciltte en üst tabaka olan Epidermis'in altındaki tabakaya dermis adı verilir

Düşük: Fetusun, gebeliğin 28 haftasından önce ölümü, ve rahmin (uterusun) dışına atılmasıdır

E -

Eccrinology (ekrinoloji): Dış salgı bezlerini konu alan bilim dalı

Ecto (ekto): Dış

Edema (ödem): Vücudun her hangi bir yerinde hücre dışında anormal su birikmesi

EEG: Elektroansefalografi kelimesi için kullanılan kısaltma

Effekt: Tesir, etki

Effektif: Etkili, tesirli

Efervesan: Suya atıldığı zaman küçük gaz kabarcıkları çıkartarak köpüren, eriyen

Effüzyon: Vücut boşluklarında veya doku içerisinde sıvı birikmesi "Plevral effüzyon" iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesidir

Ejekulasyon (ejeculation): Meninin penisden dışarı atılması

EKG: Elektrokardiogram kelimesi için kullanılan kısaltma

Ekinokok: Köpek ve kurtlar, nadiren kedilerde bulunan bir parazit olup larvaları memeli canlılarda büyüyerek hidatik kistleri yaparlar

Eklampsi: İlerlemiş gebeliklerde veya doğumdan hemen sonra yüksek kan basıncı, ödem ve idrarda protein yükselmesi ile karekterize nöbetler ve önlem alınmazsa bilincin kaybolması hali

Eko: Yankı

Ekokardiyografi: Kalp, damar sisteminin teşhisinde kullanılan ultrasonik bir yöntem

Ekokardiyogram: Ekokardiyografi yoluyla elde edilen çizelge

Ekoensefalogram: Beynin ekoensefalografi ile elde edilen çizelgesi

Ekolali: Hastanın kendisine söylenilen sözleri anlamsız şekilde aynen tekrarlaması

Eklampsi: Gebelerde plasentadan gelen toksinlerle oluşan bilinç kaybı ve konvulsiyonlarla birlikte seyreden tablo

Eksizyon: Bir dokunun çıkartılıp atılması

Ektazi: Genişleme Örn Bronşektazi

Ektoderm: Gastrulasyon safhasındaki embriyoda oluşan üç tabakadan dışdaki; dış hücre tabakası

Ektopi: Her hangi bir organın normal bulunması gereken yerde değilde, vücudun başka bir yerinde olması hali

Ektropion: Göz kapaklarının serbest kenarlarının dış tarafa kıvrılmaları

Ekzema: Deride kızarıklık, şişme, veziküller, kaşıntı gibi belirtilerle görülen cilt rahatsızlığı Akut ve Kronik diye ayrıldığı gibi Yaş ve Kuru ekzema cinsleri de vardır

Elektroansefalografi: Beynin elektriki faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi

Elektrokardiografi: Kalp adelesinin faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi

Emolient: Yumuşatıcı

Endokrinoloji: İç salgı bezlerinin fonksiyonlarını, normal dışı çalışma sonucu oluşan hastalıklarını ve bunların tedavilerini inceleyen tıp dalıdır

Endokrinolog: Endokrin sistemin yapı, patolojileri ve tedavisi konusunda uzman kişi

Ensefalon: Beyin

Envazyon (invasion): Yayılma, örneğin kafatasındaki bir tümörün beyin dokusuna envazyonu denince tümörün beyine yayılması kastedilir

Epispadias: Uretranın ön duvarının yokluğu sonucu uretranın penisin üst yüzeyine açılmasıyla belirgin doğuştan anomali

Epitel: Organ ve vücut yüzeylerini örten hücre tabakası

Erozyon: Deri veya mukozada görülen, sınırlı bir bölgede epitel kaybı, yüzeyel yaralar Örneğin; Cervical erozyon, halk arasında rahim ağzında yara olarak bilinir

F -

Fabism: Bkz Favism

Fabulist: Asılsız şeyler anlatan kişi

Fab Fragmanı: Immünglobulin molekülünde bulunan, antijen bağlayan fragman

Fab sınıflaması: FAB terimi French-American-British sözcüklerinin baş harflerinden oluşur Akut lenfoblastik lösemi (ALL) ve akut myeloblastik lösemide (AML) neoplastik hücrelerin morfolojik özelliklerine göre yapılan bir sınıflama sistemidir FAB sınıflaması için wright boyaması, sitokimyasal boyalar ve bazı durumlarda (ör: AML - M7) elektron mikroskopla platelet peroksidaz pozitifliğinin gösterilmesinden de yararlanılır FAB'a göre ALL olguları 3, AML olguları 7 kategoriye ayrılır Hücre morfolojisine göre yapılmış bir sınıflama olmakla birlikte her grubun klinik davranışı, hatta tedaviye yanıtları farklıdır Bu sınıflamanın doğru yapılabilmesi için periferik kan örnekleri ile karar verilmesi yeterli değildir, mutlaka kemik iliği yayması incelenmelidir

Facet: Küçük düz yüzey

Fagositoz: Yabancı bir partikülün nötrofil tarafından etkisi hale getirilmesindeki en önemli aşamadır Sırasıyla partikülün nötrofile tutunması, hücre içine alınması, fagositik vakuol (fagozom) oluşması ve degranülasyon kademelerinden oluşur

Falciform: Orak şeklinde

Fallop Tüpleri: Her biri yaklaşık 10 ar cm uzunluğunda, uterusun üst köşelerinden yumurtalıklara kadar uzanan iki borudur Tuba uterina veya uterus tüpleri de denir

Fallot's Tetralogy: Kalbin doğumsal bir anomalisine verilen isim

Falks Serebri: Beynin sağ ve sol yarı kürelerini birbirinden ayıran, orağa benzediği için bu isim verilen kalın zar

Familyal: Irsi, kalıtsal, herediter

Farinks: Yutak

Fascia: Kasların üzerini örten zar

Fasial Sinir: Yüz siniri, yedinci kafa çifti

Fasial Paralizi: Yüz siniri felci, bu sinirin felcinde yüzün yarısı kısmen hareketsiz ve ifadesiz kalır Santral ve Periferik olmak üzere iki türlü olur

Fat: Yağ

Fatal: Öldürücü, ölümle sonuçlanan

Favizm: G-6PD (glukoz-6-fosfat dehidrogenaz) eksikliği olan bazı kişilerde bakla yenildiğinde ağır seyirli bir hemolitik kriz oluşur Sadece bir kısım hastada oluşması nedeniyle bakla ile oluşan hemolizin tek nedeninin enzim eksikliği olmadığı, genetik veya immünolojik başka faktörlerin de rolü olduğu düşünülmekte ise de kesin mekanizma açıklanamamıştır Favizm oluşumu G-6PD Akdeniz tipinde sık görülür

Faz Spesifik İlaçlar: G1 spesifik: L-Asparaginaze S spesifik: Antimetabolitler, hidroxyurea, procarbazine G2 spesifik: Bleomycine, bitki alkaloidleri M spesifik: Bitki alkaloidleri

Febril: Ateşli, hummalı

Fekalit: Barsakta bir kısım dışkının sertleşmesi sonucu oluşan dışkı taşı

Feçes: Dışkı

Femur: Uyluk kemiği

Ferment: Bazı organların salgılarında bulunup kimyasal değişikliklere etki eden maddeler

Fermentasyon: Mayalanma

Ferritin: Demir elementinin vücutta depo edilen şekli

Fertil: Gelişme yeteneği olan, doğurabilen

Fertilite: Doğurma yeteneği, verimlilik

Fetus: Üçüncü gebelik ayı başından doğuma kadarki devre içinde ana rahmindeki canlıya verilen isim

Fetal: Fetus'a ait

Fibrin: Kanın pıhtılaşmasına yarayan albumin cinsinden bir madde

Fibrinemi: Kanda fibrin bulunması

Fibninüri: İdrarda fidrin çıkması

Fibrom: İyi huylu bağ dokusu tümörü

Fibro-Sarkom: Bağ dokusunun kötü huylu tümörü

Fibröz: Lif dokusu

Fibula: Bacaktaki iki kemikten dış kısımda olanıdır Üstte Tibia ile eklem yapar diz eklemi yapısına girmez, altta ise ayak bileği eklemine iştirak eder

Filaria: Omurgalı canlıların kanında ve dokularında yaşayan kıl kurdu cinsi parazit Elefantiazis denilen rahatsızlığa neden olur

Frenik Sinir: Nervus Frenicus Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diafragmanın sinirine verilen addır

G -

Gag: Ameliyetlarda kullanılan ağız ekartörü

Gain: Kazanç

Galaktemi: Kanda süt bulunması

Galaktosel: Memede, içi süt dolu kist

Galaktore: Memeden kendiliğinden süt gelmesi

Galaktoz: Süt şekeri

Galaktozüri: İdrarla galaktoz çıkması

Galaktüri: İdrarın süt görünümünde çıkması

Gall: Safra

Gallstone: Safra taşı

Ganglion: Lenf yollarının yada sinirlerin oluşturduğu nodül şekilde oluşum

Gangren: Dokunun ölmesidir, ancak halk arasında daha çok bir uzvun vücuda bağlıyken ölmesi anlaşılır

Gastrit: Mide iltihabı

Gastroduodenit: Mide ve onikiparmak barsağının iltihabı

Gastroenterit: İshalle seyreden mide barsak iltihabı

Gastroenteroloji: Mide, barsak hastalıkları bilgisi

Gastroenterelog: Mide, barsak hastalıkları uzmanı

Gastroskopi: Hastaya yutturulan bir kamera ile midenin görerek muayene edilmesi

Gastrointestinal: Mide - barsak

Gastrolit: Mide taşı

Gastromegali: Midenin genişlemesi

Gastronomi: İyi yemek yeme bilimi

Gastroptozis: Mide düşüklüğü

Giardia: Tek hücreli organizmalardandır Esas adı Giardia Lamblialis olup, sindirim sisteminde yerleşir

Giardiasis: Giardia İntestinalis adlı mikroorgnizmanın sebep olduğu hastalık

H -

Habenula: Epifiz sapı

Habitüel: İtiyadi, alışkanlığa bağlı

Hair: Kıl, saç

Hallüsinasyon: Gerçekte olmayan şeyleri algılamak

Halluks: Ayak başparmağı

Halotan: Anestezik bir madde

Hamartom: Yeni oluşmuş kan damarlarında meydana gelen tümör

Hamartroz: Eklem boşluğuna kan dolması

Haşiş: Esrar, haşhaş

Hematom: Organ içerisinde veya aralarında kan birikmesi

Hemoraji: Kanama

Hemaglütinasyon: Kan yuvarlarının aglütinasyonu

Hemanjiektazi: Kan damarlarının genişlemesi

Hemanjiom: Kan damarlarından dogan tümörler

Hematemez: Kan kusma

Hematosel: Testis torbalarında kan birikmesi

Hematolog: Kan hastalıkları uzmanı

Hematomiyeli: Omurilikte kanama

Herpes: Uçuk, içi sıvı dolu vezikül

Herpes Simpleks: Aynı adı taşıyan virüsün sebep olduğu çeşitli deri ve mukoza bölgelerinde yaygın, küçük, içi sıvı dolu oluşumlar ile belirgin virütik enfeksiyon

Hiler: Hilus'a ait Örneğin, Hiler Lenf Adenopati denildiği zaman Hilus'a komşu lenf bezlerinde büyüme anlaşılır

Hilus: Organlarda büyük damar ve sinirlerin, akciğerlerde solunum yollarının giriş kapısı

Hiperkromazi: Pigment fazlalığı gösteren

Hiperemi: Aşırı kan birikimi

Hipofiz: Beyin tabanında burun arkasının üst kısmına uyan bölgede hormon salgılayan bir bezdir

Hipospadias: Penisin doğumsal bir şekil bozukluğudur İdrar yolunun son kısmı olan üretra'nın dışa açılan deliğinin normal yerinde değil, penisin alt yüzünde herhangi bir yerde olması halidir

I-

İatroloji: Hekimlik, tıp bilimi

İchthyozis (ihtiyosis): Cildin pul pul ve kuru oluşu ile kendini gösteren bir hastalık

İdiosenkrazi: Aşırı duyarlılık

İdiopatik: Oluşumunda bir sebeb gösterilemeyen

İdiopatik trombositopenik purpura (ITP): Deri ve mukozalarda yaygın kanama odakları yanında, hafif travma sonucu kolayca kanama görülmesi, trombosit sayısının azalması ve kanama zamanının uzaması ile belirgin, sebebi bilinmeyen purpura (deri ve mukozalardaki küçük kanama) şekli

İkter: Sarılık

İktus: İnme darbe

İdiot: Doğuştan xxxxx

İleitis: İnce barsak iltihabı

İleum: İnce barsağın son bölümü

İleus: Barsak tıkanması

İlluzyon: Dışarıdan gelen görsel uyarıların olduklarından faklı algılanması

İmbesil (imbecile): Geri zekalı

İmitasyon: Taklit

İmmatür: Tam gelişmemiş

İmminent: Tehdit eden

İmminent Abortus: Düşük tehdidi altındaki gebelik

İmmobil: Hareketsiz

İmmün: Bağışık,bulaşıcı hastalıktan muaf

İmmünite: Bağışıklık, muafiyet

İmmünize: Bağışık kılmak

İmmünoloji: Bağışıklığı inceleyen bilim

İmmünolog: Bağışıklık uzmanı

İnflamasyon: Çeşitli mikrobik ajanlar veya toksinlerine karşı vücudun göstermiş olduğu; hararet artması, kızarıklık ile karakterize iltihabi reaksiyon

İntermedier: Arada oluşan, meydana gelen

İntraepitelial: Epitel hücreleri içerisinde

İYE: İdrar yolları enfeksiyonunun kısaltılmış şekli

J -

Jactitation: Yüksek ateşe bağlı yatak içerisinde sağa sola dönme hareketi

Jargon: Kelimeleri yerinde kullanamama ile karekterize anlamsız ve anlaşılmaz konuşma

Jaundice: Sarılık

Jejunum: Oniki parmak barsağından (duodenum) sonra gelen ince barsak bölümü

Jejunit: Jejunum iltihabı

Jigantizm (gigantism): Ergenlik çağından önce oluşan hipofiz bezi tümörlerinden dolayı büyüme olayının kontrolden çıkması sonucu oluşan dev görünüm

Jerk: Kasın gösterdiği ani kasılma hareketi

Jinekoloji: Kadın hastalıkları ile ilgili tıp dalı

Jinekomasti: Erkeklerde memenin anormal ölçüde büyümesi

Jinjivit: Diş etleri iltihabı

Joint: Eklem

Juice: Herhangi bir maddenin sıvı halindeki özü

Jugal: Elmacık kemiği

Jugular: Boyunla ilgili

Jugulum: Boyun veya boğaz

Junction: Birleşme yeri

Juvenil: Gençliğe ait

K -

Kainophobia (kainofobi): Yenilik korkusu Yeni fikirlere yeni buluşlara veya yenişeylere karşı sebepsiz ürküntü duyma

Kakosmia (cacosmia): Mevcut olmadığı halde kötü kokular hissetme hali, kötü tiksindirici koku

Kakidrosis: Tiksindirici kokuda ter salgılanması

Kala-azar: Leishmania donovani parazitinin sebep olduğu yüksek ateş anemi dalak ve karaciğer lezyonları ile belirgin ağır enfeksiyoz hastalık

Kalyum (kalium): Potasyum

Kardiak: Kalbe ait

Karina: Trakeanın (nefes borusu), sağ ve sol akciğerlere girmeden önce ikiye ayrıldığı kısıma verilen ad

Kaşeksi: Genel sağlık durumunun bozukluğu ile ilgili ileri derecede zayıflama hali

Katabolizma: Maddelerin yüksek terkiplerinin, dokularda yakılarak daha basit terkipte maddeler meydana gelmesi

Keloid: Eski bir kesi veya ameliyat yerinde aşırı nedbe dokusu oluşmasıdır

Keratin: Tırnak ve boynuzun ana maddesi

Keratinizasyon: Boynuzlaşma

Keratit: Kornea iltihabı

Keratoma: Nasır

Keratometre: Kornea kavislerini ölçmekte kullanılan alet

Keratoplasti: Matlaşmış korneanın yerine başkasından alınan korneanın konulması ameliyatı

Keratoskop: Korneayı muayene aleti

Kernicterus: Yeni doğanın şiddetli ikterinde beynin bazı çekirdeklerinin bilüribinin etkisiyle toksik degenerasyonudur Çocukta zeka geriliği ve spastisite görülebilir

Ketonemi: Kanda keton cisimciklerinin bulunması

Ketonüri: Idrarla keton çıkarılması

Kızamık: Salgın yapan virütik bir çocukluk çağı hastalığıdır

Kidney: Böbrek

Kifoz: Omurganın açıklığı öne bakan kanburluğuna verilen ad

Kist: Etrafı membranla (zar) çevrili içi sıvı dolu oluşumlar Büyüklükleri muhtelif olup vücüdun her tarafında oluşabilir

Kist Hidatik: Bazı organlarda (daha çok karaciger, akciğer, beyin) ekinokok adı verilen parazitlerin neden olduğu içi berrak su görünümünde kistler

Kist Sebase: Yağ bezlerinin büyümesi sonucu deri altında oluşan kistler

Klostrofobi: Kapalı yerlerden sebebsiz yere korkma reaksiyonudur

Kleptomani: İhtiyacı olmaksızın patalojik çalma dürtüsüne verilen addır

Koch Basili: Tüberküloz basiline, bulanın adına izafeten verilen ad

Kolesterol: Hayvansal ve bitkisel yağların içerisinde bulunan, karaciğer tarafından sentez edilen bir maddedir Kanda normalden fazla bulunması halinde, damar sertliğine neden olur, ve bazanda safra pigmentleri ile birleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar

Korpus: Gövde

Kürtaj: Küretajın kelime anlamı kazımaktır Ama burada adı geçen Kürtaj halk arasında, küçük hamileliklerde rahim içerisindeki ceninin tıbbi müdahele ile alınması kastedilmektedir Kürtaj ayrıca teşhis amaçlı da yapılabilir Yani rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıp incelenmeside kürtaj olarak adlandırılır

L -

Labia: Dudak

Labil: Kararsız, çabuk değişen

Labium: Dudak şeklinde oluşum

Labor: Doğum ağrılarının başlamasından-fetusun atılmasına kadar geçen dönem

Laktasyon: Annenin süt verme devresi

Lakrima: Göz yaşı

Lakün: Küçük boşluk, delik

Lagoftalmi: Göz kapaklarındaki bozukluk nedeniyle gözlerin tam kapanmaması hali

Lap: Lenfadenopati'nin kısaltılmış şeklidir Lenfadenopati, lenf bezlerinde büyüme anlamına gelir

Laparatomi: Teşhis amaçlı veya ameliyat için karın boşluğunun açılması

Laparoskopi: Ucunda kamera olan, laparoskop denilen aletle karın boşluğunun endoskopik incelenmesi

Larva: Tırtıl, kurtçuk

Larenks: Gırtlak

Larenjit: Larenks iltihabı

Larengoskop: Bogazın muayenesine yarayan aynalı ışıklı alet

Larengoskopi: Gırtlağın içinin larengoskop ile muayenesi

Latent: henüz belirgin hale gelmemiş, gizli

Lenfoma: Başlangıcını lenfoid dokudan almış tümör

Lezyon: Genel anlamda henüz tam olarak niteliği tespit edilmemiş bozukluk

Ligament: Vücudun muhtelif eklemlerinde, organlarında bulunan bağlara verilen isimdir

Lumbago: Bel ağrısı

M -

Maceration (maserasyon): Suya maruz kalmaya bağlı yumuşama

Macro: Büyük

Macüla: Küçük leke

Macropsia: cisimlerin olduğundan büyük görünmesi

Makcocephalia (makrosefali): Başın (beynin) normalden büyük olması

Magnet: Mıknatıs

Magnetik Resonans Görüntüleme (MR=NMR=MRG): Magnetik alan kullanarak görüntüleme tekniği Bu teknik esnasında vücutta metal bulunmamalıdır

Malabsorbsiyon: Emilimin bozuk oluşu

Maladi: Hastalık

Malasi: Keyifsizlik, kırıklık

Malarya: Sıtma

Male: Erkek

Malformasyon: Kusurlu oluş, sakatlık

Malfonksiyon: Her hangi bir organın yetersiz veya dengesiz görev yapması

Malin (malign): Habis, kötü huylu

Malleol: Ayak ekleminin her iki tarafındaki kemik çıkıntılarına verilen isim

Malleus: Orta kulaktaki çekiç kemik

Malnutrisyon: Sağlık için şart olan, vitamin, mineral, protein ve benzeri maddelerin yetersiz alınmasından doğan hastalıkları tanımlayan bir terimdir

Malpraktis (malpractice): Tıpta yanlış, özensiz tedavi

Mastektomi: Ameliyatla memenin alınması

Mamilla: Meme başı

Mamografi: Meme filmi

Mandibula: Alt çene kemiği

Mani: Aşırı neşe şeklinde beliren psişik hastalık

Manifest: Aşikar, gizli olmayan

Marfan Sendromu: Sebebi bilinmeyen herediter genetik bir hastalık

Marihuana: Esrar

Mastektomi: Memenin her hangi bir rahatsızlık nedeniyle alınmasıdır Basit mastektomi sadece meme dokusunun çıkartılmasıdır Radikal mastektomi ise, kanser vakalarında baş vurulan memeyle birlikte, memenin altındaki kasların ve koltuk altındaki lenf bezlerinin de çıkartılmasıdır

Mastitis: Memenin iltihabıdır, emziren annelerde sütün birikmesi nedeniyle veya meme başındaki çatlak nedeniyle sık rastlanan bir durumdur

Mastoidektomi: Mastoid hücrelerin iltihaplanması nedeniyle mastoid kemiğin çıkartılması ameliyatıdır

Mastoidit: Kulak arkasında bulunan mastoid kemikteki, mastoid hücrelerinin iltihabıdır Genellikle orta kulak iltihaplarını takip eder

Mazohist: İşkenceden zevk alan, işkence tarzı hareketlerden cinsel haz duyan

Menenjit: Beyin zarlarının (Meninkslerin) iltihabıdır

Menapoz: Adetten kesilme

Menstrual: Menstruasyonla ile ilgili, adet görme ile ilgili

Menstrual Siklus: Adet görme dönemleri, iki adet arası

Mentruasyon: Adet görme, ay başı Kadınlarda periodik kanama

Mental Reterdation: Zeka gelişiminde gerilik

Metastatik: Metastaz yapmış lezyona verilen isim (Başka bir organdan atlamış tümöral oluşum)

Metastaz: Herhangi bir organdaki kanser hücrelerinin, vücudun başka bir bölümüne atlamasıdır

Mitoz: Hücre bölünmesi

Miyom (myoma): Uterus kasının iyi huylu tümörüdür

Mukolitik: Mukus'u eriten anlamındadır Yani, akciğerlerde oluşan ve katılığı nedeniyle çıkarılmakta güçlükle karşılaşılan mukus'un (balgam) kıvamını azaltarak, atılmasını sağlayan ilaçlar

Mukoza: Bazı organların iç yüzlerini kaplayan ve salgı üreten doku tabakası

N -

Nail: Tırnak

Nalorphine (nalorfin): Morfin ve benzeri ilaçların antagonisti

Nanism: Cücelik

Nanocephaly (nanosefali): Başın anormal şekilde küçük oluşu

Nanomelia: (nanomeli): Kol ve bacakların anormal şekilde kısa oluşu

Narkoanaliz: Psikanalize yardımcı olmak amacıyla, bir narkotik ilacın kullanılmasıdır

Narkolepsi: Önüne geçilemiyecek kadar şiddetli uyuma eğilimi

Narkoz: Ameliyat yapmak için duyu, hareket ve bilincin damar yolu veya solunum yolu ile narkotik madde verilerek uyuşturulmasıdır

Narkotik: Uyutucu, uyuşturucu

Narsizm: Kendi kendini sevmek anlamına gelirAslında gelişimin normal bir safhasını teşkil eder, ancak hayatın ileri devrelerinde varlığı anormal sayılır

Natal: Doğuşa ait

Nazal Kemik: Burun kemiği

Nazofarinks: Burnun arka kısmı ile yutağın komşuluk yaptığı bölge

Natrium: Sodyum

Naturel: Normal, tabii

Nausea: Mide bulantısı

Nebulizer: Sıvıyı püskürterek uygulamaya yarayan alet

Neonatal: Yeni doğana ait

Neoplazi: Patalojik anlamda yeni doku oluşumu

Nöroloji: Asabiye, sinir hastalıkları

Nöroşirürji: Beyin cerrahisi

Nodül: Yuvarlak, çapı 1 cm'den küçük patolojik oluşumlar

O -

Oasis: Hasta doku arasındaki sağlam doku parçası

Obduction (obduksiyon): Otopsi

Obez: Şişman

Obezite: Şişmanlık

Obje: Görülebilen veya dokunulanilen herhangi bir şey

Objektif: Duyulup, görülebilen, idrak edilebilen

Obliterasyon: Vücuttaki boşlukların tıkanması

Observasyon: Gözlem, izlem, müşahade

Obsesyon: Daimi endişe,fikri sabit, nöroz

Obstrüksiyon: Tıkanma, engel

Obstetri: Doğum bilgisi

Odioloji (audiology): İşitme ve işitme bozukluklarını konu alan bilim dalı

Odiogram: Kulağın işitme gücünün kaydıdır, odiometri cihazı ile ölçülür

Oedipus Kompleksi: Erkek çocuğun annesine karşı duyduğu bilinçsiz yakınlık nedeniyle babasını kıskanması ve bununla ilgili ruhsal bozukluklar kompleksine verilen isimdir

Odontoid: Diş şeklinde

Oftalmik: Göze ait

Oftalmopleji: Göze ait sinirlerin felci sonucu göz kapağının düşmesi ve gözün hareket edememesi ile birlikte oluşan tablo

Oftalmoloji: Göz ve göz hastalıkları ile uğraşan bilim dalı

Oftalmoskop: Göz içi muayenesinde kullanılan bir alet

Oftalmoskopi: Oftalmoskop ile gözün içinin muayene edilmesi

Oftalmolojist: Göz hastalıkları uzmanı, göz uzmanı

Oftalmonometri: Göz içi basıncın ölçülmesi

Okkult: Gizli, kapalı

Oklude: Kapalı, tıkalı

Oksiput: Başın arka kısmı

Okulomotoryus: Gözü hareket ettiren sinirlerden birisidir (3kafa çifti Nervus Oculomotorius)

Oküler: Göze ait

Olekranon: Dirsekteki çıkıntı

Olfaktoryus: Koku siniri (Nervus Olfactorius)

Oligüri: İdrarın normalden az çıkartılması

Oligo: Geri, küçük

Oligodendroglioma: Sinir sistemi destek dokusuna ait, özellikle beyincikte görülen kötü huylu tümör

Oligospermi: Menide spermatozoidlerin normalden az oluşu

Omentum: Karın içerisinde, barsakları örten oluşum

Onanizm: Genital organlar ile oynayarak kendi kendine tatmin

Onkoloji: Tümöral oluşumlarla ilgili bilim dalı

Opak: Donuk, şeffaf olmayan

Operabl: Ameliyat edilebilir, ameliyat edilmekle halen bir şansı olan (aksi; inoperabl)

Operasyon: Cerrahi müdahale, ameliyat

Opiat: Afyonlu ilaç, uyuşturucu

Ortopedi: Kemik eklem ve kaslardan oluşan hareket sistemindeki bozuklukların çeşitli yöntemlerle tedavisini konu lan bilim dalı

Opistotonus: Bazı hastalıklarda vücudun ekstansör (gerici) kaslarının gerilmesi sonucu gövdenin yay biçimi alarak kasılmış hali (Örn Tetanozda)

Osteogenesis: Kemik oluşumu, kemiklerin gelişimi

Osteogenesis İmperfekta: Kemiklerin kolayca kırılacak şekilde gevrek oluşu ile karekterize kalıtsal nitelik gösteren hastalık

Osteojenik: Kemik yapıcı

Osteoid: Kemik gibi, kemiğimsi

Osteoliz: Kemiğin çürümesi, nekrozu, erimesi

Osteomalasi: Kemiklerin yumuşaması ile karekterize bir hastalık

Osteomiyelit: Kemik iltihabı

Osteofit: Kemiklerde patalojik olarak oluşan çıkıntı şeklindeki oluşumlar

Osteoplasti: Kusurrlu kemiği düzeltme veya sağlam kemikle değiştirme ameliyatı

Ovoblast: Yumurtanın geliştiği hücre, yumurta hücresi

Ovosit: Olgunlaşma devresinden önceki dişi cinsiyet hücresi

Ovülasyon: Kadınlarda yumurtalıklarda ovüm'ün (Yumurtanın) atılmasıdır Ovülasyon genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-14 günler arasında olur