Hastane-Türkler'de Hastane Geleneği

Hastane-Türkler'de Hastane Geleneği

Aynı çağlarda Türkler devlet eliyle çok büyük ve gelişmiş hastaneler kuruyorlardı Ama o zamanlar bu kurumların adı hastane değildi "Hastalar yurdu", "hasta evi" ya da "sağlık yurdu" anlamındaki maristan, bimaristan, bimarhane, darüşşifa ve şifahane gibi adlarla anılıyordu

Büyük Selçukluların 1194'te Şam'da kurdukları Bimaristan elNuri aynı zamanda bir tıp fakültesiydi ve tedavi yöntemleri Avrupa' daki benzerlerinden daha ileriydi Özellikle ruh hastalıklarının müzikle tedavisi belki de ilk kez bu hastanede uygulanmıştı Sonradan aynı yöntemi Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar da geliştirerek sürdürdüler
Türkler'in Anadolu'da kurdukları ilk hastaneler 12 yüzyıldan kalmadır Artuklular'ın Mardin, Silvan ve Harput'ta kurdukları bu hastaneleri Anadolu Selçuklularının Kayseri' deki Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi ve

Sivas'taki i İzzeddin Keykavuş Darüşşifası gibi ünlü sağlık kurumlan izledi 13 yüzyılın başlarında kurulan bu yapılar günümüze kadar ayakta kalabilmiştir
Osmanlı padişahlarının ya da yakınlarının kendi adlanna hastane kurma geleneği daha imparatorluğun ilk dönemlerinde yerleşmişti Bunlann ilk örneği 1400'de kurulan Yıldırım Darüşşifası'dır Fatih Sultan Mehmed'in 1470'te yaptırdığı 70 odalı Fatih Darüşşifası ise o dönemde Avrupa'nın en büyük hastanelerinden biriydi Hekim de yetiştiren bu hastanede yoksul hastalardan tedavi ve ilaç parası alınmazdı 1488'de Edirne'de yapılan IIBayezid Darüşşifası da temiz ve titiz bir hastane olarak ün kazanmıştı Hastanenin kusursuz bir havalandırma sistemi vardı ve haftada üç kez hastalara konser verilirdi 1551'den günümüze kadar gelebilen köklü hastanelerden biri de İstanbul'daki Haseki Hastanesi'dir Yüzyıllarca yalnız kadındoğum hastanesi olarak kullanılan ve 1860'ta kadın tutukevine dönüştürülen bu hastane 1880'de İstanbul Belediyesi'ne devredilince yoksul ve yetimlerin bakımına ayrıldı

Osmanlı hastaneleri külliyelerin, yani cami, medrese, aşevi, kitaplık, türbe, hamam, çeşme, çarşı, han gibi bölümlerden oluşan bir yapılar bütününün parçası olarak planlanır, sağlık hizmetlerinin yanı sıra usta çırak yöntemiyle hekim yetiştirilirdi Bu uygulama 19 yüzyılın ortalarına kadar sürdü O tarihte ilk çağdaş hastaneler kurulmaya başladı; pek çok askeri ve sivil hastane yapıldı Ayrıca, savaş sırasında bu yerleşik hastaneler yaralıların bakımına yetişemediği için hızla gezici hastaneler kuruluyordu Örneğin Balkan ve I Dünya savaşları sırasında yalnızca İstanbul' da 40 kadar gezici hastane vardı

19 yüzyılda kurulan sivil hastanelerin en önemlisi yalnızca sarayda oturanların tedavisiyle ilgilenen Mabeyn Hastanesi'dir Bunu, 1837'de Edirnekapı'da kurulan Gariplere ve Bekârlara Mahsus Hastane ile 1845'te Yenibahçe'de kurulan Bezmiâlem Gurebayı Müslimin Hastanesi izledi Türkiye'nin ilk paralı hastanesi 1861'de kurulan ve 1935'te doğumevi olarak yeniden düzenlenen Zeynep Kâmil Hastanesi, ilk çocuk hastanesi ise 1899'da Hamidiye Etfal Hastanesi adıyla kurulan Şişli Çocuk Hastanesi'dir 20 yüzyılın başında kurulan Cerrahpaşa Hastanesi (1910), Haydarpaşa İntaniye Hastanesi (1924), Heybeliada Sanatoryumu (1924) ve Bakırköy Akliye ve Asabiye Hastanesi (1927) bugün de sağlık hizmetlerini sürdürmektedir