Gana-Tarihi-Ekonomisi-Tarım Ve Sanayi

Gana-Tarihi-Ekonomisi-Tarım Ve Sanayi

Batı Afrika'da, Atlas Okyanusu'na kıyısı olan bir ülkedir Batıda Fildişi Kıyısı, kuzeyde Burkina Faso ve doğuda Togo'yla çevrilidir Genellikle düz olan Gana'nın en yüksek noktası 889 metre yüksekliğindeki Afadjato Tepesi'dir Çok sayıda lagün bulunan kıyılar kumluktur Altın kıyısı denen ve dar bir şerit biçiminde uzanan kıyı ovası 5080 km genişliğindedir Gana'nın güneyi tropik yağmur ormanlarıyla kaplıdır ve bu ormanların büyük bir bölümü tarım alanları yaratmak için kesilmiştir Kuzeyde savanlar yer alır Güneydoğudaki kıyı savan kuşağı ise karışık çalı ve uzun otlardan oluşur
Ülke için yaşamsal önemi olan Volta Irmağı Gana'yı kuzeyden güneye doğru baştan başa geçer Volta Irmağı üzerinde baraj sularının toplandığı ve dünyanın en büyük yapay göllerinden biri olan Volta Gölü vardır Volta Irmağı havzası Gana topraklarının yüzde 60'ını kaplar Havzanın kuzeybatısında yer alan Asanti Yaylası'nda Gana'nın en önemli ürünü olan kakao yetiştirilir

Gana'nın yüzölçümü nerdeyse İngiltere kadardır Ülke, Sahra Çölü'nden güneydoğuya doğru esen sıcak ve kuru rüzgârların etkisi altındadır Atlas Okyanusu'ndan kuzeye doğ
ru esen serin ve nemli rüzgârla karşılaşan bu sıcak rüzgârlar güçlü fırtınaların kopmasına neden olur Kuzeyde yağışsız mevsim kasımdan marta kadar sürer Ülkenin güneyi daha yağışlıdır ve yağmur mevsimi ağustos ile eylül ayları arasındadır
Gana antilop, manda, fil, şempanze, yaban domuzu, sırtlan, pars, aslan ve maymunlarıyla çok zengin bir yabanıl yaşama sahiptir Irmaklarda timsah ve suaygırları, ormanlarda değişik tür böcekler, yılanlar ve çok büyük kara kurbağaları yaşar Savanlarda koni biçiminde dev termit (beyaz karınca) yuvaları vardır
Nüfusun üçte ikisi güneyde, Kumasi ile kıyı bölgesi arasındadır Afrika'nın en kalabalık ülkelerinden biri olan Gana'da yerleşim, özellikle başkent Accra (bak Accra) çevresinde çok yoğundur




Gana'da birbirinden değişik diller konuşulur ve çeşitli etnik gruplar vardır En büyük grup olan Akanlar ülkenin güneyinde, Guanglar merkezde, Dagombalar, Mamprussiler, Sisalalar ve Walalar ise kuzeyde yaşarlar
Halkın yarıdan fazlası Hıristiyan ve yaklaşık sekizde biri Müslüman'sa da Ganalılar'ın çoğu geleneksel dinleri ile alışkanlıklarını bugün de sürdürmektedirler Resmi dil olan İngilizce'nin yanı sıra, yaygın olarak konuşulan diller arasında Fanti, Tvi, Hausa ve Zema dilleri sayılabilir




1990'ların başlarında Gana'da çok partili demokrasiye geçiş yolunda önemli adımlar atıldı Ağustos 1990'da Özgürlük ve Adalet Hareketi (ÖAH) adıyla bir muhalefet grubu kuruldu 1991'de, demokrasiye geçiş için bir anayasa taslağı hazırlama çalışmaları başlatıldı 1981'deki askeri darbeyle başa geçen Geçici Ulusal Savunma Konseyi Başkanı Jerry John Rawlings Mart 1992'de demokrasiye geçiş takvimini açıkladı Bu takvim uyarınca nisanda yapılan halkoylamasında yeni anayasa katılanların yüzde 90'ının oylarıyla kabul edildi Mayıs ayında da yeni partilerin kurulmasına izin verildi Ama bazı muhalefet grupları parti kurulması ve yönetimine ilişkin kurallara karşı çıktılar Ayrıca seçmen listelerinin yeniden gözden geçirilmesi isteniyordu Rawlings'in takvimi 1993 başında sivil yönetime dönülmesini öngörüyordu

Gana'ya ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Gana Cumhuriyeti

YÖNETİM BİÇİMİ: Askeri yönetim

YÜZÖLÇÜMÜ: 238533 km2

NÜFUS (1992): 15237000

BAŞKENT: Accra

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1988): Accra (949100), Kumasi (385200), Tamale (151100), Tema (110000), SekondiTakoradi (103600)

DOĞAL YAPI: Kıyı ovasının gerisinde tropik ormanlar ve savan otlakları bulunur

DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Kakao, kereste, altın, elmas

EĞİTİM: İlk ve ortaokula gitmek zorunludur

Tarım ve Sanayi

Gana çok zengin bir ülkedir Tarıma elverişli, verimli toprakları vardır ve yapacağı üretimle kendi nüfusunu besleyebileceği gibi, fazlasını öbür ülkelere de satabilir Ne var ki, 1957'de bağımsızlığını kazandıktan sonra geçirdiği siyasal çalkantılar yüzünden ekonomik durumunu bir türlü düzeltememiştir
Gana yıllarca dünya kakao üretiminde önde gelen bir ülke oldu Çok yaşlı kakao ağaçlarının yenilenmeyişi yüzünden 1980'lerin başında kakao sanayisi geriledi ve Gana bu alanda üçüncülüğe düştü Buna karşın, kakao hâlâ ülkenin en önemli dış ticaret ürünüdür



İkinci temel dış ticaret ürünü kerestedir Öbür önemli ürünleri arasında kahve, muz, palmiye yağı, kauçuk, tütün ve turunçgiller yer almaktadır Atlas Okyanusu kıyılarında, ırmaklarda ve Volta Gölü'nde balıkçılık önemli bir yer tutmakta, kuzeydeki otlaklarda da çiftlik hayvanları yetiştirilmektedir 1964'te tamamlanan büyük Akosombo Barajı sanayi için elektrik üretmektedir Gana sanayisi, Afrika'nın öbür birçok bölgesine göre daha ileri ve daha çeşitlidir Gana, dünyada sanayi elması {bak Elmas), manganez ve boksit üretiminde önde gelir
Gana'da gelişmiş bir kâra ve demiryolu ağı vardır Demiryolları Accra'yı iki ana liman olan Takoradi ile Tema'ya bağlar ve dış ticaretin önemli bir bölümü bu limanlardan yapılır Accra'daki uluslararası havaalanından başka, öteki önemli kentlerinde de havaalanları vardır Bilim ve Teknoloji, Gana ve Cape Coast üniversiteleri ülkenin başlıca yükseköğrenim kuruluşlarıdır

Tarih

Gana adını, 712 yüzyıllar arasında Afrika' da yaşayan eski bir imparatorluktan almıştır Bugünkü Gana, 8 yüzyılda gücünün doruğuna ulaşan bu imparatorluğun yaşadığı bölgenin güney kesiminde yer alır, Gana'nın Avrupa'yla ilk ilişkisi, Portekizliler'in 15 yüzyılda ticaret için bu bölgeye gelmeleriyle başlar 17 yüzyılda altın, fildişi ve baharat ticareti için birbirleriyle yarışan Hollandalı, Danimarkalı, İsveçli, İngiliz, Fransız tüccar ve kâşifler ülkeye akın ettiler Başlıca çekim gücünü oluşturan altından ötürü Portekizliler bu topraklan Altın Kıyısı olarak adlandırdılar 17 yüzyıldan başlayarak Ganalı kölelerin Yenidünya'ya satılması ise en kârlı iş durumuna geldi (bak Kölelik)



Ülkenin iç kesimindeki Kumasi çevresinde kurulan Asanti İmparatorluğu 17 yüzyılda büyük bir güç durumundaydı 1800'e gelindiğinde İngilizler, Hollandalılar ve Danimarkalılar 40 kadar kaleyle kıyıları ellerinde tutuyorlardı Asanti İmparatorluğu, 19 yüzyılda İngilizler'in saldırılarıyla yıkılıncaya kadar Batı Afrika'da önemli bir güç olarak varlığını sürdürdü



1872'de Hollandalıların bölgeden çekilmesinden sonra 1874'te Asanti başkentini yıkan İngilizler, 1902'de bu toprakları resmen sömürgeleştirdiler İngiliz egemenliği altındaki Altın Kıyısı kakao plantasyonu olarak geliştirildi
1940'ların sonlarına doğru, Altın Kıyısı'nda bağımsızlık hareketleri başladı Büyük kentlerde sömürge yönetimine karşı tepkiler yoğunlaştı Afrikalılar ülkelerinin yönetiminde söz sahibi olmak istiyorlardı Kwame Nkrumah'ın başbakan olmasından sonra yönetimde Siyahlar'ın ağırlığı arttı 1951'de, İngilizler Afrikalılar'a içişlerinde özerklik sağlayan yeni bir anayasayı kabul etmek zorunda kaldılar Daha sonra, 1957'de Altın Kıyısı, Gana adıyla özgür oldu Dr Kwame Nkrumah 1960'ta cumhuriyet olan Gana'nın ilk cumhurbaşkanı ilan edildi Nkrumah ömür boyu devlet başkanlığını meclise kabul ettirerek elinde geniş yetkiler topladı 1966'da, ordu Nkrumah'ın diktatörce tutumunu öne sürerek yönetime el koydu 1969'da sivil yönetime geçildiyse de, 1972'de gerçekleştirilen bir askeri darbeden sonra, anayasal yönetime yeniden son verildi 1981'de yeni bir darbe sonucu Nkrumah'ın ulusal bağımsızlıkçı düşüncelerini benimseyen Jerry John Rawlings yönetime el koydu Parlamento ve siyasal partiler kapatıldı 1980'lerin sonlarına doğru, öğrenci gösterilerinin ardından bir süre üniversiteler kapatıldı ve yönetim karşıtları tutuklandı Siyasal partiler üzerindeki yasaklar bugün de sürmektedir

DEVLETİN ADI: Gana Cumhûriyeti

BAŞŞEHRİ: Akra

NÜFUSU: 15500000

YÜZÖLÇÜMÜ: 238533 km2

RESMİ DİLİ: İngilizce

DİNİ: %63 Hıristiyan,%16 İslâmiyet,%20 Animist (Putperest totem dini)

PARA BİRİMİ: Yeni Cedi

Batı Afrika'da Atlas Okyanusu kıyısında, aşağı yukarı dikdörtgen şeklinde bir memleket Gana'nın, güneyinde Gine Körfezi, kuzeyinde Yukarı Volta, doğusunda Togo, batısında Fildişi Sâhili ve Yukarı Volta yer alır Eski İngiliz sömürgeleri, Altın Sâhili ve Togoland'ın yerlerinde kurulmuş bir Cumhûriyettir Altın Sâhili ve Togoland, 6 Mart 1957 tarihinde birleşerek, bağımsız Gana Devletini meydana getirdiler Yâni devlet ismini, eski bir Batı Afrika krallığından almıştır



Târihi


1600 senesine kadar Batı Afrika'daki politik ve ekonomik kuvvet, Sahranın güneyinde ve Batı Sudan'daki büyük devletlerin elindeydi Bu devletler dâimî olarak genişleme temayülü içindeydiler




Gana'nın içinde bulunduğu topraklar, bu devletlerden oldukça uzakta olmasına rağmen, onların dolaylı tesirinden kurtulamadı On üçüncü asırdan îtibâren Sudanlı tüccarlar,yeni pazarlar elde etmek için, güneye doğru yayılmaya başladılar Bunun sonucunda Gana'nın bulunduğu topraklar ile Sudan arasında iki büyük ticâret yolu meydana getirildi Gana'nın bulunduğu topraklardaki ilk devletler, 13 asırda kurulan, zamânımızdaki ülkenin ormanlarının kuzeyinde bulunan Bono, Gonja, Banda kabilelerinin kurduklarıdır

Ülkenin kuzey bölümünde, kuzey batılı işgalcilerin kurduğu devlette Dagomba ve Mamprusi kabileleri yer alıyordu Bu zamanda Nijerya'dan gelen gruplar da ülkenin güney doğusunda yerleşmişlerdi



On beşinci asırda, altına susamış Portekizli işgalcilerin, Batı Afrika ile Avrupa arasında deniz yolu bağlantısı kurmaları sonucu, bölgede hayat şartları değişmeye ve huzursuzluk artmaya başladı Altın Sâhiline 1471 senesinde giren Portekizliler, bölgedeki altının bolluğunun farkına varmışlar ve bunu tekellerine almak için kıyıda birçok büyük taş kaleler inşâ etmişlerdir On altıncı asırda Portekiz tekeli, Fransız, İngiliz ve Hollandalı sömürgeciler tarafından bozuldu Daha sonra bütün kaleler Hollandalıların eline geçti Fakat onlar da İngiliz ve Danimarkalılarla karşı karşıya kaldılar On sekizinci asırda kıyıda bu üç devletin sâhib olduğu 40 kale kurulmuştu
On yedinci asırda, Amerika kıtasındaki geniş talep sonucu, Avrupalılar vahşetlerini, buradaki savunmasız yerlileri esir yapıp satarak, teşhir ettiler Esir ticâretine rağmen bölge batılıların ana altın kaynağı olma özelliğini korudu



On dokuzuncu yüzyılın başlarında Altın Sâhilinde ticâret yapan bütün Avrupa ülkeleri, esir ticâretini yasaklamışdı Esir tüccarlığının kısmen kalkması ve yerli kabilelerin mücâdelelerinin sonucunda, önce Danimarkalılar (1850), sonra da Hollandalılar (1872) târihlerinde bölgeden çekildiler ve İngilizleri Altın Sâhilinde yalnız bıraktılar 1874 târihinde İngilizler bölgedeki Ashanti kabilelerinin de topraklarını işgâl ederek Altın Sâhilini bir İngiliz Kolonisi îlân ettiler



İngilizlerin uyguladıkları zayıf politika sonucu Ashanti kuvvet olarak tekrar ortaya çıktı Altın mâdenleri için daha çok emniyet ihtiyacı ve bölgede Fransız ve Alman faaliyetleri, İngilizleri daha faal bir politika tâkip ettirmeye zorladı 1886'da İngilizler, Ashanti kabilesini tekrar işgâl ettiler 1901 târihinde sömürge oldu



Yirminci asırda Altın Sâhilinin ekonomisi, orman çiftçilerinin kakao yetiştirmedeki başarıları sonucu, hızla gelişmeye başladı Bunun sonucunda yeni demiryolları, yeni okullar ve hastahâneler ve Tokoradi limanı inşâ edildi
1925 târihine kadar memleket, İngiliz vâlisinin yönetimi altındaydı 1925 târihinden sonra yasama meclisine yerli üyeler de seçilmeye başlandı 1946 târihinde ise meclis âzâlarının çoğunluğu Afrikalıydı



1950'lerin sonuna doğru ise Altın Sâhilinde, halkın kendi kendisini yönetmesi için kampanya açıldı, gösteriler yapıldı, isyanlar çıktı Bunların sonucunda 10 Ocak 1951 senesinde yeni bir anayasa îlân edildi ve halk dış işleri, savunma, adâlet ve mâlî konular dışında söz sâhibi oldu



1951 senesinde yapılan seçimler sonucunda ABD'de eğitim görmüş genç bir sosyalist olan Kuvame Nkrumah başkanlığındaki Halk Kongresinin partisi iktidara geldi 1957 târihinde Altın Sâhili devleti, şimdiki Gana Devletini meydana getirerek, Birleşmiş Milletler Teşkilâtının ve İngiliz Milletler Cemiyetinin üyesi oldu Aynı sene İngiliz Togoland'ı halkının isteği ile Gana ile birleşti



1960 senesinde, Gana bir Cumhûriyet ve Nkrumah da hayat boyu devlet başkanı oldu Halk Kongresi Partisi memleketin tek partisi hâline geldi Devlet Başkanı Nkrumah, Pan-Afrikanizm ve bağlantısız fikirleri benimseyen bir lider olarak meşhur oldu Bunun yanında Afrika sosyalizmi gibi fikirleri sonucu Amerika dahil birçok ülkeyle arası açıldı Kendisine birçok başarısız suikast teşebbüsleri yapıldı Sonra soldan ve sağdan tevkifler olunca idâre daha sertleşti 1966 senesinin Şubat ayında Nkrumah, Çin ziyâretindeyken, ordu ve polis işbirliğinde askerî darbe yapıldı Milî Kurtuluş Konseyi kuruldu Konsey yeni bir anayasa hazırladı Buna göre, devlet başkanının yürütme selâhiyeti olmayacak, yeni meclis 140 üyeli olacaktı Yeni kurulan partilerden bir seçim sonucu, Kofi Busia'nın başkanlığındaki İlerici Parti iktidâra geldi Nkrumah'ın en büyük düşmanı olan Busia, başbakan oldu 1971'de kakao fiyatlarının milletlerarası piyasada tekrar düşmesi iktisâdî kriz doğurdu 1972 senesinin Ocak ayında Albay Ignatius Acheampong'un önderliğinde yeni bir askerî darbe yapıldı Parlamento ve partiler feshedildi Rüşvetin yaygınlaşması ve halktaki hoşnutsuzluklar neticesi 1978'de o da istifâ etti



4 Haziran 1979'da tekrar hükümet darbesi oldu Yönetimi ele geçiren genç bir hava subayı JRawlings, eski darbeci Ignatius'u kurşuna dizdirdi 24 Eylül 1979'da parlamenter demokrasiye dönüldü Yapılan seçimleri Nkrumah'ın Halk Partisi kazandı İktisâdî durum yine kötüye gitti Enflasyon % 100'ün üzerine tırmandı JRawlings tekrar ihtilâl yaparak, bütün yetkileri elinde topladı ve Geçici Millî Savunma Konseyi kurdu Birisi 7 Mart 1984'te olmak üzere, bundan sonra JRawlings'e karşı iki başarısız darbe teşebbüsünde bulunuldu Bugün hâlâ yönetim Geçici Millî Savunma Konseyi başkanı JRawlings'in elindedir



Fizikî Yapı


Gana'nın, Gine Körfezinde, doğu-batı istikâmetinde, 530 km uzunluğunda olan bir kıyısı vardır Ülke kabaca bir dikdörtgen şeklindedir Ülkede başlıca iki plato vardır Bunlardan birisi Togo-Akwapim Tepeleri, kuzeydoğu-güneybatı istikâmetinde uzanır Azamî yükseklik 900 metredir İkincisi ise Ashanti- Kwhau Tepeleri olup, kuzeybatı-güneydoğu istikâmetindedir Azamî yükseklik 600 metredir







Gana'nın en büyük nehri Volta'dır Volta ve kolları (Beyaz Volta, Kara Volta, Oti ve Daka), Açanti ve Kwahu platolarının güney ve batısında kalan topraklar dışında Gana'nın bütün topraklarını sularlar Togo Akwapim Tepeleri ve deniz arasında Akra Ovaları yer alır Gana dünyânın en büyük sun'î gölüne sâhiptir Volta Nehri üzerinde 1965 senesinde yapılan baraj gölü, yaklaşık 10000 km2lik bir sâhayı kaplamakta olup, uzunluğu 400 km civârındadır Başka önemli bir göle sâhip değildir



İklim ve Bitki Örtüsü


Gana iki büyük rüzgârın etkisindedir Atlas Okyanusundan esen serin ve nemli muson rüzgârları ile ülkenin kuzeyinde bulunan büyük Sahra'dan esen kuru, sıcak ve toz taşıyan harmattan rüzgârları, bu ülke iklimine tesir eden rüzgârlardır Bu rüzgârlar, Gine üzerinde karşılaşırlar Bir hava akımının diğerine üstünlük sağladığı zamanlara göre mevsimleri kurak veya yağışlı geçer Sıcaklık ortalamalarında kıyı kesimlerle iç kesimler arasında bariz farklılık göze çarpmaz Kıyı kesimlerinde 26°C olan senelik sıcaklık ortalaması, iç kesimlerde 29°C civârında olur Sıcaklığın en yüksek olduğu mevsim şubat ve nisan ayları arasıdır Senelik yağış ortalaması bölgelere göre 1000 milimetre ile 2000 milimetre arasında değişmektedir
İklim
Güneybatı bölgelerinde iki metreye yaklaşan yağış ortalaması, Kumasi'de 1500 mm, Navrongo'da ise 1000 mm civârındadır Ülkenin güneybatısı yağış ortalamasının en yüksek olduğu bölge olmasına rağmen, güneydoğu kesimi yarı kurak bir iklime sahiptir Yağış miktarı 0,8 metredir



Tabiî Kaynakları


Gana'nın dar kıyı şeridinde, bodur çalılıklar, çayırlıklar ve yer yer görülen bataklık bitkileri, özellikle sedir ağaçları hakim bitki örtüsüdür Dar kıyı şeridinden sonra gelen Kwahu yaylası iri gövdeli ve kerestesi makbul ağaçlarla (Baobab Afrika maunu, sapel gibi ağaçlar) dolu tropikal ormanlarla, ülkenin en kuzey kısımları ise kurak savan alanları ile kaplıdır



Mâdenler bakımından oldukça zengindir Avrupalıların buraları sömürge yapmak için cezbeden mâdenler, bu özelliklerini hâlen muhâfaza etmektedir Altın, elmas, boksit, manganez, demir, nikel, grafit, ilmenit ve granit önemli mâdenlerdir Senede 27 ton altın üretimi ile dünyâda 5 sırada yer alır, 250000 ton manganez üretimi ile de dünyâda dördüncüdür Ülkede bulunan yabânî hayvanlar, bütün Afrika ülkelerinde olduğu gibidir Eskiden bol olan hayvan türleri, günümüzde balta girmemiş ormanlar ve tabiîliğini muhâfaza eden bölgelerin azalması sebebiyle eskiye nisbetle azalmıştır Pekçok kuş türlerinin yanısıra, sürüngenler, çeşitli türlerde bol miktarda maymunlar, antiloplar, leoparlar, yaban sığırları ve Afrika filleri, geniş tropik ormanların verdiği zenginliği âdetâ süslemektedir Uyku hastalığına sebeb olan çeçe sineklerinin çokluğu, büyükbaş hayvanların azalmasına sebeb olmaktadır Koyun, keçi ve tavuk oldukça fazladır



Nüfus ve Sosyal Hayat








15500000 civârında nüfûsa sâhib olan Gana'da, bu nüfûsu başlıca yedi etnik grup meydana getirmektedir Bunlar Asanti, Bronlar, Fantiler, Galar, Eweler, Dagomlar ve Marpursilerdir Bu grupların herbiri kendi dilini konuşur Resmî dil İngilizcedir Çoğunluk bu dili kullanır Son yıllardaki şehirleşme, grupların karışmalarını sağlamıştır Kabîlelerin nüfus dağılımı: Asanti ve Fanti kabile mensupları % 44, Ewe, Ganya, Dogambo, Mamprusi ve Fulbe kabile mensupları % 56'dır Kişi başına düşen millî gelir 400 dolar civârındadır
Dinlerine göre nüfus dağılımı: Hıristiyanlar % 63, Müslüman % 16, ilkel dinlere bağlı olanlar % 21'i teşkil etmektedir



Başlıca şehirleri:



Akra (Accra): Ülkenin başşehri olan Akra'nın nüfûsu bir milyondur Afrika'nın en modern şehirlerindendir Akra, Gana'nın ticâret, sanâyi ve kültür merkezidir Kumasi: Ülkenin ikinci büyük şehridir Orman içindeki bu şehrin nüfûsu 949113'tür Sekondi-Takoradi: Ülkenin üçüncü büyük şehridir Nüfûsu 103653'tür Sekondi ve Takoradi şehirlerinin birleşmesiyle meydana gelmiş, Pra Nehrinin ağzında kurulmuştur
Eğitim: İlk ve orta dereceli okullarda eğitim mecburi ve parasızdır Üç üniversitesi ve birçok yüksek okulu vardır Okur-yazar oranı % 53,2'dir
Kültür: On dokuzuncu asırdan beri İngilizlerin idâresinde olması sebebiyle, iktisâdî hayatında, kültüründe, örf ve âdetlerinde İngilizlerin tesirleri açıkça görülmektedir Resmî dili ve öğretim dili İngilizcedir Bütün yayınlar İngilizcedir Sanatta da Avrupa tesiri görülmektedir Kadınların çoğu geleneksel elbiselerini, erkekler ise umûmiyetle batı tipi elbise giyerler Müslümanlık hızla yayılmaktadır



Siyâsî Hayat


1957'de bağımsızlığını kazanan ve 1960'da Cumhûriyet îlân edilen Gana'da siyâsî istikrar bir türlü temin edilemedi Son olarak 1979'da kurulan Üçüncü Cumhûriyet de askerî bir darbeyle devrildi Bugün yönetim, Geçici Millî Savunma Konseyi başkanı J Rawlings'in elindedir



Ekonomi






Yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından zengin olan Gana, siyâsî istikrar sağlanamadığından ekonomik yönden yeteri kadar kalkınamamıştır
Tarım: Gana, dünyânın en büyük kakao üreticisidir Yaklaşık dünyâ kakao üretimi içerisindeki payı üçte birdir Yıllık üretim üç milyon tona yakındır Bu yüzden kakao fiyatlarının düşmesi zaman zaman kritik siyâsî sonuçlar doğurmuştur Kakao tarımı ülkenin hemen hemen her yerinde, fakat küçük işletmeler hâlinde yapılır Ayrıca kauçuk, kahve, hubûbat, hindistancevizi, palmiye yağı, muz ve fındıkgillerden birçok ürün yetiştirilir Ormanlarında kerestelik çok ağaç bulunur Ormanların kuzeyinde, hintelması, yerfıstığı, mısır, pirinç yetiştirilir Köylerin çoğunda meyve ağaçları, sebze çiftlikleri yer almaktadır Kakaodan sonra en önemli ihrâç maddesi kauçuk, kahve ve hindistancevizi içidir



Hayvancılık: Çok sayıda bulunan çeçe sineği, ülkenin güneyinde sığır çiftliklerinin kurulmasına mâni olmaktadır Bu durumda, kuzeyde Akra Vâdisinde sığır yetiştirilmekte ve güney taraftaki pazarlarda satılmaktadır
Koyun, keçi ve kümes hayvanları ülkenin her tarafında yetiştirilir Şimdi bol miktarda yumurta ve tavuk eti ihraç eder duruma gelmiştir Nehir ve deniz sâhillerinde önemli miktarda balıkçılık yapılmaktadır



Sanâyi: Deri sanâyii, mücevher işlemesi, giyim sanâyi, demircilik ve çömlekçilik, mobilya ve kontrplâk îmâlathâneleri, sabun, çuval, lâstik fabrikaları petrol rafinerisi vardır Sebze ve balık konserveciliği, kayık malzeme yapımı sanâyi, kereste îmâlatı, elbise, meşrubât, büsküvi, sigara, kibrit, mobilya ve briket sanâyii başlıca sanâyi dallarıdır
Ticâret: İç ticâret daha ziyâde mahallî bölgeler arasında yapılır İthâlâtın % 85'ini dayanıklı gıdâ maddeleri teşkil etmekte olup, bunun çoğu Avrupa'dan gelmektedir
İhrâç ürünlerinin başında kakao gelmekte ve ihrâcâtın % 70'ini teşkil etmektedir Akra bölgesinde elmas ticâreti çok önemlidir Ancak bu elmas ve altın ticâreti hâlen İngilizlerin elindedir Diğer mâdenler arasında manganez önemlidir



Gana, ticâretini ve nakliyesini deniz yoluyla yapmaktadır ve bu nakliyeyi de yabancı gemilerle yerine getirmektedir Akra ve Kumasi önemli ulaşım merkezleridir
Ulaşım: 28300 km'lik kara yolunun, ancak 7500 km'si asfalttır 1350 km'lik demiryoluna sâhiptir Nehir ve deniz ulaştırmacılığı da yapılmaktadır Ülkedeki dört hava alanının en moderni olan Akra hava alanı, Amerikalı ve Avrupalı mîmarların hazırladıkları çok modern tesislere sâhiptir