Devlet Biçimleri

Devlet Biçimleri


Devletler gerek yasal yapıları, gerek sahip oldukları egemenliğin kaynağına göre farklılıklar gösterir Yasal yapılarına göre basit ve birleşik devletler olarak ikiye ayrılabilir Basit devletlerde egemenlik tek bir siyasal merkezde toplanmıştır Ülkenin bütünü için tek bir anayasaya dayanan yasama, yürütme ve yargı organları vardır


Birleşik devletleri ise birden çok devlet oluşturur Bu devletlerin aralarındaki yasal bağın durumuna göre birleşik devletler, "federal devlet" ve "devlet konfederasyonu" olarak ikiye ayrılır Konfederasyon ortak bir amaç için bağımsız devletlerin oluşturduğu bir topluluktur Konfederasyon içindeki devletlerin kendilerine ait anayasaları, yasama ve yargı organları vardır Günümüzde devlet konfederasyonuna örnek olarak Birleşik Arap Emirlikleri gösterilebilir


Federal devlette ise konfederasyonun tersine üye devletler ortak bir anayasa ile bir araya gelir Üye devletlerin (federe devletler) her birinin sahip olduğu anayasanın, yürütme ve yargı organlarının yanı sıra, ayrıca bir de federal anayasa ile federal yasama, yürütme ve yargı organı vardır Üye devletlerin anayasaları ve yasaları, federal devletin anayasa ve yasalarına uymak zorundadır Federal devletlerde uluslararası ilişkiler ile savunma ve mali politikalar tek bir devlet gibi yürütülür


Federal devletlerin çoğunda iki meclisli bir yasama organı vardır Meclislerden senatoda, ABD'de olduğu gibi, büyüklüğü ne olursa olsun her devlet eşit sayıda üye ile temsil edilir Öbür mecliste ise ayrı devletlerin varlığı göz önüne alınmaksızın ülke çapında yapılan seçimlerle üyeler belirlenir Federal yargı, üye devletlerin mahkemelerinin üstünde yüksek mahkeme olarak görev yapar ABD, Almanya Federal Cumhuriyeti ve SSCB federal devletlere örnektir


Egemenliğin kaynağına göre devletler cumhuriyet, monarşi, teokratik (dine dayanan) ve oligarşik devlet olarak dörde ayrılabilir Cumhuriyetlerde egemenlik halkındır Seçme ve seçilme hakkına sahip olan halk, bu egemenliğini özgür seçimlerde belirli süreler için seçtiği temsilcileri aracılığıyla kullanır {bak CUMHURİYET; Demokrasî) Eğer egemenlik ülke halkının belirli bir sınıfına aitse, yani seçme ve seçilme hakkı yalnızca bu sınıfın elindeyse buna aristokratik cumhuriyet ya da seçkinler cumhuriyeti denir; Eski Yunan kent devletleri buna örnektir Cumhuriyetlerde, devlet başkanı da içinde olmak üzere egemenliği kullanan tüm organlar seçimle, belirli süreler için işbaşına gelirler


Monarşilerde, cumhuriyetin tersine egemenlik kral, prens, sultan, padişah gibi sanlarla anılan tek kişinin elinde toplanır Yasama, yürütme ve yargı yetkileri bu kişiye bağlıdır Monarşilerde hükümdarın siyasal yetkilerine herhangi bir sınır getirilmemişse buna mutlak monarşi denir Eğer hükümdarın yetkilerine bir anayasa ile belirli sınırlar getirilmişse ve seçimle oluşan bir parlamento ile birlikte ülkeyi idare ediyorsa, bu devlet biçimi meşruti monarşidir

Teokratik devlette egemenliğin kaynağı Tanrı ve dinsel ilkelerdir Tanrı adına bir grup din adamı iktidardadır Oligarşik devletlerde ise egemenlik nüfusun çok küçük bir bölümünün elindedir