Çekoslovakya-halklar Ve Kentler

Çekoslovakya-halklar ve kentler



Çekoslovakya, Orta Avrupa'da, dört yanı karayla çevrili bir ülkedir Batıda Çek toprakları, doğuda Slovakya olmak üzere iki bölümden oluşur Kuzeybatısında Alman Demokratik Cumhuriyeti, batısında Almanya Federal Cumhuriyeti, kuzeyinde Polonya, güneyinde Avusturya ve Macaristan, doğusunda SSCB vardır Avrupa'nın küçük ülkelerinden biri olan Çekoslovakya'nın, özellikle doğusu, yani Slovakya dağlık bir bölgedir Polonya ve


Slovakya arasındaki sınırı çizen Karpatlar bu bölgededir (bak Karpat DaĞlari) Macaristan'la sınırının bir bölümünü oluşturan Tuna, Çekoslovakya'dan Almanya'ya geçen Elbe Irmağı ve kıyısında başkent Prag'ın bulunduğu, Elbe'nin kolu Vltava Irmağı önemli akarsulardır (bak Elbe Irmaği; Tuna Irmaği)

Değişik iklimlere rastlanan Çekoslovakya' nın batısındaki dağlarda iklim, ılıman ve yağmurlu, düzlük bölgelerde ise oldukça kuraktır Kışın dağlara çok fazla kar yağar Elbe, kimi zaman da Tuna, bir süre için donar Yazlar ise sıcak, çoğunlukla gökgürültülü ve sağanak yağışlı geçer


Slovakya, sık ormanların bulunduğu bir bölgedir ve bu ormanlarda yabanıl hayvanlar yaşar Bu hayvanların büyük çoğunluğu ulusal parklarda koruma altındadır Boz ayılar, yabandomuzları, yabankedileri, karacalar, elik, sansar ve mink gibi hayvanlarla, sülün, keklik, akbaba, puhu ve kaya kartalları bunlardan bazılarıdır Aynca bazı ormanlar ve doğal görünümlerinin güzelliği ile ünlü yerler de koruma altındadır

Çekoslovakya’ya ilişkin bilgiler

RESMİ ADI: Çek ve Slovak Federal Cumhuriyeti YÖNETİM BİÇİMİ: Tek meclisli federal cumhuriyet

YÜZÖLÇÜMÜ: 127896 km2

NÜFUS (1991): 15577000

BAŞKENT: Prag

BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1991): Prag (1212010), Bratislava (441453), Brno (387986), Ostrava (327553), Kosice (234840)

YÖNETİM: İki meclisli federal sosyalist cumhuriyet

DOĞAL YAPI: Ülke birbirinden farklı iki bölgeden oluşur Bohemya ve Moravya, sıradağlarla çevrili, maden bakımından zengin ve birçok fabrikası olan, tarımda son teknikleri kullanan ve nüfus yoğunluğu fazla bir bölgedir Karpatlar'ın güney yamaçlarını kaplayan Slovakya'nın ise daha geri bir tarımı vardır, nüfus yoğunluğu azdır

AŞLICA SANAYİ KOLLARI: Kömür, çelik, petrol, makine, otomotiv, askeri donanım, çimento, kereste, ayakkabı, cam, giyim, bira, besin
EĞİTİM: Çocukların 615 yaş arasında okula gitmeleri zorunludur


Çekoslovakya 1980'lerin sonlarında, demokrasi ve reform talepleriyle alanları dolduran kitlelerin gösterilerine sahne olmaya başladı 17 Kasım 1989'da bir öğrenci gösterisine karşı polisin şiddete başvurması toplumun geniş kesimlerini harekete geçirdi İki gün sonra Prag'da büyük bir gösteri düzenlendi

Yurttaşlar Forumu (Sivil Forum) adıyla bir muhalefet koalisyonu oluşturuldu Yurttaşlar Forumu yönetimin demokratikleşmesini, Komünist Parti (KP) önderlerinin istifa etmesini, basın ve yayın özgürlüğünün tanınmasını ve KP'nin öncü rolüne son verilmesini içeren bir talepler listesi hazırladı
Parti önce bu istekleri dikkate almadı Ama kitle gösterilerinin büyümesi ve yaygınlaşması karşısında bazı KP önderleri istifa etmek zorunda kaldı Son 20 yılın baskıcı politikalarının baş sorumlusu Gustav Husak da istifa etti 1968 Prag Baharı olarak anılan demokratikleşme döneminde KP birinci sekreteri olan Alexander Dubçek Aralık 1989'da oybirliğiyle parlamento başkanlığına seçildi

Ertesi gün de, muhalefetin önderi konumunda olan yazar Vaclav Havel geçici cumhurbaşkanı ilan edildi Yeni hükümetin açıkladığı reform paketinde KP'nin öncü rolüne son veriliyor, tutucu parti yöneticilerinden 30'dan fazla kişi partiden çıkartılıyor, çok partili sisteme geçiş için bir çerçeve hazırlanıyor ve 1990'da serbest seçimlere gidilmesi kararlaştınlıyordu
Bu dönüşüm gereksiniminin altında yatan başlıca etken ekonomikti KP ekonomik sorunları etkili bir biçimde çözmeye hazır değildi Kitleler reform istiyordu Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği de (SSCB) Çekoslovak yönetimini reformlar yapılması için zorluyordu Bu ortamda Çekoslovak yönetiminin en yakın müttefiki Doğu Almanya'daki ani değişiklikler de düzeni altüst etti


1990 yazında Havel iki yıllık bir dönem için yeniden cumhurbaşkanı seçildi Haziranda
yapılan seçimlerde Yurttaşlar Forumu ile Slovakya'daki benzer kuruluş olan Şiddete Karşı Kamuoyu hareketi Federal Meclis'teki en büyük grup haline geldiler Öte yandan, ulusal sorun da su yüzüne çıkmaya başladı Bağımsızlık yanlısı Slovak Milliyetçi Partisi yıl sonuna doğru Slovakya'nın en çok tutulan partisi haline geldi Havel'in ve Çek önderlerin çabalan sonucunda Slovaklar arasındaki ayrılıkçı eğilim yatıştırıldı Aralıkta ise merkezi hükümetle iki cumhuriyetin yetkilerini düzenleyen yasa parlamentoda kabul edildi


Ekonomik reformların gerçekleştirilmesinde ise büyük güçlüklerle karşılaşıldı Serbest piyasa ekonomisine geçiş ve Özelleştirmeler konulannda hükümet içinde görüş ayrılıkları bulunuyordu Öte yandan, hayat pahalılığının önlenmesi en büyük sorunu oluşturuyordu


Siyasal alandaki kararsızlık da gittikçe arttı Kasım 1990'da yapılan yerel seçimlerde Yurttaşlar Forumu ile Şiddete Karşı Kamuoyu hareketi oy yitirirken, Komünistler güçlendi Slovak Milliyetçi Partisi ise ciddi bir başarısızlığa uğradı Çek ve Slovak halklarının ülkenin geleceği konusundaki görüşleri önemli farklılıklar gösteriyordu Slovaklar'm çoğu tek devletin korunmasını, ama Slovakya'ya daha fazla yetki devrini istiyordu Çekler arasında ise Slovaklar'dan ayrılma isteği güçleniyordu


Çek ve Slovak başbakanları Ağustos 1992 sonunda, Çekoslovakya federasyonunun 1 Ocak 1993'te ortadan kalkması ve iki devletin varlıklarını ayrı ayrı sürdürmesi konusunda anlaştılar Ama Çekoslovakya Parlamentosu ekim başında, bir ÇekSlovak Birliği oluşturulması önerisini getirdi Ardından da, Çek ve Slovak cumhuriyetleri arasında bir gümrük birliği antlaşması imzalandı

Halklar ve Kentler

Günümüzde Çekoslovakya'da yaşayanların çoğu, Çekler ve Slovaklar'dır Her iki halk da Slav'dır Bir zamanlar ülkede Macarlar, Almanlar ve Ukraynalılar da yaşardı Ama çoğu sonradan ayrıldı ve bugün geriye yalnızca küçük azınlıklar kaldı Bunların içinde Çingeneler kalabalık bir topluluk oluştururlar En yaygın olarak konuşulan dil Çekçe'dir, Çekçe'ye benzeyen Slovakça ikinci önemli dildir Her iki dil de Latin alfabesiyle yazılan Slavdilleridir Katolikler'in nüfusun üçte ikisini oluşturduğu sanılmaktadır Halkın bir bölümü ise Protestan ve Ortodoks kiliselerine bağlıdır Kilise harcamalarını hükümet karşılar 1949'da kilise mülkleri kamulaştırılmış ve din görevlileri devlet memuru sayılmıştır


Çekler müziğe düşkün insanlardır Bütün büyük kentlerinde opera salonları ve koro topluluklan bulunur En bilinenleri Antonin Dvorak {bak Dvorak, Antonin) ve Satılmış
Nişanlı operasının bestecisi Bedrich Smetana olan birçok ünlü besteci yetiştirmişlerdir Ülkede güçlü bir edebiyat geleneği de vardır Dünyaca ünlü Aslan Asker Şvayk (1923) romanının yazarı Jaroslav Hasek, oyun yazarı Karel Capek, şair Vitezslav Nezval, Milan Kundera ve ünlü romancı Franz Kafka bunlar arasından seçilmiş bazı adlardır Çekoslovak sanatçıların tiyatro ve sinema alanlarında verdikleri yetkin ve çağdaş yapıtlar da uluslararası düzeyde ilgi görmektedir 1984'te Nobel Edebiyat Ödülü'nü Çek şair Jaroslav Seifert kazanmıştır


Çekoslovakya'nın başkenti Prag önemli bir üniversite kentidir (bak PRAG) Öbür büyük kentler arasında Moravya'nın başkenti ve ülkenin yün ve dokuma sanayisinin merkezi olan Brno'yu; makine ticaretinin ve dünyaca ünlü Pilsener birasının yapıldığı büyük bir sanayi merkezi olan Plzen ya da Pilsen'i; Tuna üzerinde bulunan ve Macaristan, Yugoslavya, Romanya, Bulgaristan ve öbür uzak ülkelere satış yapılan bir liman kenti olan Bratislava'yı sayabiliriz


Çekoslovakya, ekonomik açıdan daha çok SSCB ve öteki Doğu Avrupa'daki sosyalist ülkelerle ilişkidedir Ülkenin tarım ve sanayi ürünleri bu ülkelere satılır Dağlık doğu bölgelerinde yalnızca bir iki çeşit ürün yetiştirilebilir Halk, bu yüksek bölgelerde koyun yetiştiriciliği ile uğraşır Verimli ovaların bulunduğu batı bölgesinde yetiştirilen ürünler çok çeşitlidir ve burada sığır besiciliği önemli uğraşlardandır Akarsu vadilerinde büyükçapta şekerpancarı, mısır, şerbetçiotu ve keten üretilir; elma ve armut bahçeleri bol meyve verir Dağlık alanlarda patates, çavdar ve yulaf tarımı yapılır Ülkenin özellikle Slovakya'daki geniş ormanları kereste sanayisini besler

Çekoslovakya, kömür, demir, kurşun, gümüş, bakır ve uranyum gibi madenler yönünden çok zengindir Çekoslovakya'da demirçelik sanayisi ve makine yapımı gelişkindir Şeker, kâğıt, ayakkabı, mobilya üretimi ile pamuklu ve keten dokumacılığı da önemlidir Ülke öteden beri nitelikli dokumaları; kadeh, kâse, kolye ve avize gibi renkli cam ürünleriyle tanınmıştır