06-30-2009
|
#1
|
Şengül Şirin
|
Cartwrıght, Edmund (1743-1823)
Cartwrıght, edmund (1743-1823)
Edmund Cartwright, su gücüyle çalışan ilk dokuma tezgâhını icat etmiştir İngiltere'de, Nottinghamshire'deki Marnham'da doğdu Özel Wakefield Lisesi'nde ve Oxford Üniversitesi'nde öğrenim gördü
Meslek yaşamına din adamı olarak başladı Bir süre papazlık yaptıktan sonra bir rastlantıyla Richard Arkwright'ın Derbyshire'deki iplik fabrikasını gezdi (bak Arkwright Sir Richard) Arkwright bir iplik eğirme makinesi icat etmişti Bu yolla kısa zamanda bol iplik elde ediliyordu Ne var ki, bu iplikler el tezgâhlarında aynı hızla dokunamıyordu Cartwright bu sorunu çözecek bir dokuma makinesinin geliştirilmesi gerektiğini
düşünerek, parasını ve boş zamanını bu uğraşa ayırdı ve sonunda su gücüyle çalışan mekanik bir tezgâh yapmayı başardı Böylece 1785'te ilkdokuma makinesinin patentine sahip oldu {bak Patent) Bu makine iki kişiyle çalıştırılıyordu Dokunan kumaşlar oldukça kabaydı Bu yüzden Cartwright ikinci bir makine geliştirdi ve bu makine çok geçmeden yaygınlaştı Cartwright, başlangıçta tezgâhı kullanmayı reddeden
dokumacılara bunun değerini kanıtlamak için bir dokuma fabrikası kurdu El dokumacıları, bu buluşun çok geçmeden kendilerini işsiz bırakacağını düşünerek, tezgâhları yeni kurulmuş olan fabrikayı yaktılar Bu olay Cartwright'ın iflas etmesine neden oldu Cartwright yün tarama ve halat yapma makineleri gibi daha başka icatlarda da bulundu Ne var ki, kendisi bunlardan hiçbir zaman para kazanamadı
Öte yandan, buluşları pamuklu veyünlü dokuma sanayilerinin gelişmesine yardım etti Kraliyet Derneği (Royal Society) üyeliğine seçildi 1809'da İngiliz hükümeti ona, ölene kadar geçimini sağlayacak 10 bin sterlinlik bir ödül verdi
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|
|
|