Çobanpüskülü-İlex-Yaprak Dökmeyen Bitkiler

Çobanpüskülü-İlex-Yaprak Dökmeyen Bitkiler


Avustralya dışında dünyanın bütün ıhman ve tropik bölgelerinde kendiliğinden yetişen çobanpüsküllerinin çalı, ağaççık ve ağaç boyutlarında 300'den fazla türü vardır Ilex cinsini oluşturan bu türlerin çoğu herdemyeşil (yaprak dökmeyen) bitkilerdir; yalnız içlerinden birkaçı sonbaharda yapraklarını döker Yuvarlak, çekirdekli ve sulu meyveler bazı türlerde kırmızı, bazılarında siyahtır

Ama dişi ve erkek çiçekler ayrı ayrı bitkilerde bulunduğu için, yalnız dişi çiçekleri taşıyan çobanpüskülleri meyve verir Avrupa'nın birçok yerinde, yurdumuzda da özellikle Karadeniz Bölgesinde ormanlarda yetişen Avrupa çobanpüskülü (Ilex aquifolium) 15 metreye kadar boylanabilen ve kışın yapraklarını dökmeyen bir ağaçtır Yaprakları derimsi, parlak koyu yeşil renkte ve dikenli, meyveleri nohut tanesi iriliğinde ve kırmızı olan bu ağaç Hıristiyanlar için Noel'in simgesi sayılır

Yüzyıllardır birçok ülkede meyveli dallan Noel süsü olarak evlere asılır, resimleri de Noel kartlarını süsler Yalnızca yurdumuza özgü bir başka çobanpüskülü türü (Ilex colchica) de Doğu Karadeniz'den Marmara Bölgesi'ne kadar uzanan kıyı şeridindeki orman içlerinde yetişen 23 metre boyunda bir çalıdır

Çobanpüskülü türlerinden çoğunun meyveleri özellikle kış aylarında kuşlar ve bazı memeliler için değerli bir besin kaynağıdır Bu yüzden bu bitkiler meyvelerini yiyen ve
tohumlarını uzağa taşıyan hayvanlar aracılığıyla çoğalıp yayılır Bazı türlerin çiçeklerinden anlar balözü toplar Güney Amerika'da yetişen bir türün (/lex paraguariensis) yapraklan kurutulup çay gibi demlenerek, yerba mate denen serinletici ve uyarıcı bir içecek yapılır Çobanpüsküllerinin çok sert ve beyaz odunu da ince ağaç oyma işlerinde kullanılır