Bit-asalak Böcekler

Bit-asalak böcekler


Bitler insanın ve bazı hayvanların vücudunda asalak yaşayan, kanatsız, yassı gövdeli, çok küçük böceklerdir Ayrı bir takım oluşturan bu böceklerin 3300'den çok türü tanımlarımıştır Hepsi asalak olan bu türler ağız yapilanna ve beslenme biçimleanne göre emici bitler ve ısırıcı bitler adıyla iki büyük gruba ayrılır Her iki gruptaki bitlerin yumurtalanna sirke, yavrularına yavşak denir

Emici bitler, başta insan olmak üzere memelilerin dış asalağı olan ve yalnızca kan emerek beslenen gerçek bitlerdir Bu grubun en bilinen örneği olan insan biti (Pediculus humanus), temizlik koşullarına özen gösterilmediğinde hızla çoğalarak büyük bit salgınlarına yol açabilen çok tehlikeli bir asalaktır İnsanı kaşındırarak ve derisinde yaralar açarak rahatsız etmekle kalmaz, çeşitli mikropların taşıyıcısı olduğu için özellikle tifüs, dönüşlü humma ve siper humması gibi ağır hastalıklara da yol açabilir Savaş zamanlarında ya da askeri birlikler, hapishaneler, yatılı okullaryerlerde, insandan insana kolayca geçen bitler aracılığıyla pek çok tifüs salgını çıkmıştır


İnsan bitinin, yaşadığı yere göre adlandırilan iki alttürü vardır Kirli beyaz ya da açık san renkteki vücut biti (elbise biti), daha çok giysilerin, özellikle iç çamaşırlarının dikiş yerleanne gizlenerek yaşar Bu yüzden, vücut bitinden ve yumurtalanndan kurtulmak için bitlenmiş çamaşırları kaynatarak yıkamak ve çok sıcak bir ütüyle ütülemek gerekir Vücut bitinden daha küçük yapılı ve kahverengi ya da siyah gibi koyu renkli olan baş bitiyle savaşmanın en etkili yolu da, eczanelerde satilan özel şampuanlarla saçları yıkayıp sık dişli bir tarakla taramaktır Gene insanın asalağı olan kasık biti {Phthirus pubis) de koltuk altları ile kasıklardaki kılların arasında yaşar, sirkelerini kıllara yapıştırır ve temizliğe dikkat edilmezse hızla çoğalarak deride kaşıntılı, iltihaplı yaralar açar


Kuşların, kümes hayvanlarının ve bazı memelilerin vücudunda asalak yaşayan ısırıcı bitler, gerçek bitler gibi kan emmez Üzerinde yaşadıkları konağın tüy, kıl ve derisinden parçalar kopararak beslenirler Çünkü ağız yapilan emmeye değil, ısırarak çiğnemeye elverişlidir Hemen her memelinin ya da kuşun kendi türüne özgü ayrı bir biti vardır Bu asalaklar, hangi türe özgüyse o türün adıyla anılır: Koyun biti, köpek biti, sığır biti, sıçan biti, tavşan biti, kuş biti, tavuk biti, güvercin biti gibi Bitler konak türlerini kolay kolay değiştirmezler, örneğin köpek bitinin koyunlara ya da sığır bitinin insanlara geçme olasılığı pek azdır


Uzunlukları 0,3 ile 11 mm arasında değişen bitlerin gövdesi yassı ve genellikle yarı saydamdır Göğüs bölümlerinde üç çift kısa bacak, bu bacakların ucunda da konağın derisine tutunmalannı sağlayan birer kanca bulunur

Bitlerle aynı takımdan olmayan bazı küçük böceklere de yalnızca bu benzerlikleri nedeniyle bit adı verilmiştir Gerçek birer bit olmadıklarını belirtmek için adlarındaki "bit" sözcüğü ile sıfat ya da tanım sözcüğü bitişik yazıları bu böceklerin çoğu eşkanatlılardandır Örneğin bitki özsuyuyla beslendikleri için çok önemli bitki ve tarım zararlilan olan yaprakbitleri, kabuklubitler (koşniller), unlu

bitler (pamuklubitler) ve üzüm bağlarının en amansız düşmanı olan asmabiti (filoksera) bitlerle hiçbir akrabalığı olmayan eşkanatlılardır Ayrıca, gene bitkilerden özsu emerek beslenen şeytantükürüklerinin bir adı da salyalıbittir {bak KaBUKLUBİT; ŞeytantüküRüğü; Yaprakbîtİ) Bu böceklerin hepsine birden bitkibitleri denir Fındık içlerini yiyerek beslenen larvasına fındıkkurdu dediğimiz fındıkbiti, önemli tahıl zararlilan

olan buğday biti ve pirinçbiti gibi kınkanatlılar da gene bitlerle akraba olmadıkları halde bit adıyla anılır Eşkanatlılar ile kınkanatlılardan ayrı bir takım oluşturan odunbitleri (tahtabitleri) ve kitapbiti gibi küçük böcekler de bit adını taşıyan başka bir böcek grubudur