Böceğin Gövdesi

Böceğin gövdesi


Gelişmesini tamamlamış bir böceğin gövdesi baş, göğüs ve karın olmak üzere üç bölümdenoluşur Bacaklar göğüs bölümünden çıkar; kalp, mide gibi iç organlar ise karın bölümündedir Arı ya da kelebekte bu üç bölüm birbirinden kolayca ayırt edilebilir Ama böceklerin çoğunda göğüs ile karın tek bir parça gibi görünür ve gövdenin altını çevirip bakmadıkça bu iki bölüm arasındaki sınırı belirlemek güçtür

Böceğin başının yapısı oldukça karmaşıktır; bu yüzden başın önemli bölümlerini inceleyebilmek için bir büyüteçle bakmak gerekir İri bir çekirgede ya da sinekte anten gibi uzanan bir çift duyargayı ve her biri çok sayıda küçük gözden oluşmuş iri bileşik gözleri görebilirsiniz Petekgöz denen bu bileşik gözlerden başka böceklerin üç basit ya da yalın gözü daha vardır

Hafifçe parıldayan bu küçük gözler birbirinden uzakta yer alır Hayvan petekgözlerinin her peteğiyle, baktığı alanın küçük bir bölümünü görür ve bu görüntülerin birleşmesiyle mozaik gibi bir görüntü oluşur Bu görüntü insandaki gibi ters değil düzdür Üstelik böcekler renkleri, hatta insan gözünün algılayamadığı morötesi (ültraviyole) ışınları da algılayabilirler

Gözlerin altında çene ve dudaklarla birlikte ağız parçalan yer alır Böceklerin alt ve üstçeneleri bizimki gibi aşağıyukan değil, iki yana doğru hareket eder Ama bütün böceklerin çene ve ağız yapısı yiyeceklerini çiğnemeye değil, çoğununki emmeye uyarlarımış

tır Örneğin ağustosböcekleri bitki özsularını, sivrisinekler ise insan ve hayvanların kanını emerek beslenir Hatta bazı böcekler larva evresinden sonra hiçbir şey yemeden yaşadıkları için, bunların erişkinlerinde ağız bile yoktur Örneğin karıncaaslarıı larva evresindeyken bol bol beslenir, ama gelişmesini tamamladıktan sonra bilindiği kadarıyla hiçbir şey yemez

Erişkin bir böceğin hareketlerini denetleyen bütün organlar göğsünde toplanmıştır Göğüs bölümü birbirine eklemlenmiş üç bölütten oluşur; ama bütün böceklerde bu bölütlü yapıyı görmek pek kolay değildir Göğüs bölütlerinin her birinde bir çift bacak bulunur Kanatlar ise hiçbir zaman ön bölüte değil, mutlaka orta ve arka bölütlere bağlarımıştır

Göğsün içinde bacakları ve kanatları hareket ettiren güçlü kaslar geniş bir yer kaplar Böceklerde omurgahlarınki gibi bir iç iskelet olmadığı için, bu kaslar gövdeyi örten dış kabuğun iç yüzeyine bağlanır Kütikül adı verilen bu gövde örtüsü kitin denen sert bir maddeden yapılmıştır ve hem iç organları korur, hem de gövdeye biçimini veren bir dış iskelet ödevi görür

Böceğin gövdesinin içinde bir uçtan öbür uca uzanan iki sinir kordonu hayvanın bütün hareketlerini denetler ve baş bölümünde birleşerek küçük bir beyin oluşturur Kuşkusuz böceklerin de dokunma, görme, işitme, kokuve tat alma duyuları vardır; ama daha gelişmiş canlılar gibi ağn duyup duymadıkları yanıtlarıması güç bir sorudur

Böceğin kalbi sırtında, bütün karın bölgesi boyunca uzanan bir boru biçimindedir Kanı arkadan öne doğru pompalayan bu borunun üzerinde kanın geri dönmesini engelleyen kapakçıklar bulunur Aynı boru göğüs ve baş bölümünde de devam eder; ama burada kan pompalanmadan aktığı için adı artık kalp değil aorttur Böceklerde, kalp ve aorttan oluşan bu uzun boru ya da sırt damarı dışında başka hiç damar bulunmadığı için açık kan dolaşımı görülür Renksiz bir sıvı olan kan, sırt damarının açık ucundan akarak bütün iç organların çevresinde serbestçe dolaşır Derisi ince ve yumuşak olan tırtılın kalp atışlarını çıplak gözle bile görebilirsiniz

Böceklerin gövdesinin içinde dallanarak bütün dokulara ulaşan incecik soluk boruları vardır Trake denen bu borular gövdenin yanlarında dışarıya açilan ve hayvanın soluk alıp vermesini sağlayan soluk delikleanne bağlanır

Hemen hemen bütün böceklerde eşeyli üreme görülür Yani dişiler bir erkekle çiftleşmedikçe, yavruların çıkacağı döllenmiş yumurtalan yumurtlayamaz Yalnız balardan, yaprakbitleri ve yaprakarilan gibi bazı böcekler erkeğin katkısı olmadan da döllenmiş yumurta yumurtlayabilir Hatta bazı türlerde tekeşeylilik görülür; bu böcekler de döllenmeden üreyebildikleri için, o türün bütün bireyleri dişidir ve aralannda hiç erkek bulunmaz

Böcek henüz larva evresindeyken kanatları da ancak mikroskopla görülebilecek kadar küçük, katlarımış birer torbacık biçimindedir Çekirgelerde olduğu gibi dıştan ya da tırtıllardaki gibi içten göğüs duvarına yapışık olan kanat torbacıkları her deri değişiminde biraz daha büyür Ama bu torbalann açılarak gelişmiş kanatların ortaya çıkması için böceğin en son deriyi değiştirmesi, örneğin kelebeklerin kozadan çıkması gerekir Kanatlar zar gibi incecik iki katmandan oluşur; bu katmanların arasında da yoğun bir damar ağı vardır


Böceklerin bir bölümü tümüyle kanatsızdır ya da kanatlar körelmiş, yalnızca kalıntilan kalmıştır Bazılarında da iki çift yerine yalnızca bir çift kanat bulunur Çoğu kez bunun nedeni, kınkanatlılarda olduğu gibi, ön kanat çiftinin sertleşerek arka kanatları koruyan bir kına dönüşmesidir