Akrostiş

Akrostiş


Dizelerinin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru okunduğunda bir sözcük oluşturan şiirlere akrostiş denir
İlk akrostişleri Eski Yunanlı ve Romalı şairler yazmıştır Bu şairler dizelerin baş harflerinden oluşan sözcüklerin anlamı ile şiirin konusu arasında sağlam bir ilişki olmasına özen gösterirlerdi Hatta eskiçağın oyun yazarları, oyunun ana düşüncesini veren başlangıç bölümünde bile akrostişten yararlanırlardı Sonraki çağlarda da ozanlar özellikle sevgililerinin adına düzenlenmiş akrostişler yazdılar

Türk edebiyatında akrostişi daha çok Divan şairleri benimsemiştir Şiirlerini sundukları padişahların ya da ünlü kişilerin adlarını, hatta özelliklerini akrostişle yazan pek çok şair vardır


Bazı akrostişlerde dizelerin yalnızca ilk harfleri değil son harfleri de bir sözcük oluşturur Bunlara çift akrostiş denir Bir zamanlar şairler arasında becerinin ve ustalığın göstergesi sayılan akrostiş günümüzde eski önemini yitirmiştir

Bir başka akrostiş türü de bilmecelerde kullanılır Bu biçimde düzenlenen bilmecelerde bazı sözcüklerin ilk ya da son harfleri bilmecenin çözümünü verir Örneğin "Akşam ev Ödevini yaparken uyuyakaldı Lambayı bile söndürmemişti İlk kez bu kadar yorgun düşüyordu" cümlelerinde Ali'den söz edildiği, üç cümlenin ilk harfleri birleştirildiğinde ortaya çıkar