Allende (GOSSENS), Salvador (1908-1973)

ALLENDE (GOSSENS), Salvador (1908-1973)


Şilili siyaset adamı ve devlet başkanı Salvador Ailende, ülkesinin en büyük liman kenti olan Valparaiso'da doğdu İlköğrenimini başkent Santiago'da, belediye başkanı olan amcasının yanında tamamladıktan sonra lise öğrenimi için doğduğu kente, ailesinin yanına döndü Yetiştiği demokrat ve özgürlükçü aile ortamı Allende'nin kişiliği üzerinde önemli bir rol oynamıştır


Lise yıllarında şiir yazmaya ve siyasetle ilgilenmeye başlayan Ailende 1926'da doktor olmaya karar vererek Şili Üniversitesi'nin Tıp Fakültesi'ne girdi Çok geçmeden, üniversiteler üzerindeki baskıların kaldırılmasını ve üniversitelerde reform yapılmasını isteyen öğrenci hareketinin önderlerinden biri olmuştu 1932'de tıp öğrenimini

tamamladı, bir yıl sonra da Şili Sosyalist Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı 1937'de milletvekili seçilerek parlamentoya giren Ailende ertesi yıl sağlık bakanlığına getirildi Bu görevi sırasında işçi, ana ve çocuk sağlığına ilişkin birçok yasanın çıkmasını sağladı 1952, 1958 ve 1964 yıllarında devlet başkanlığına adaylığını koydu ama seçilemedi 196669 arasında Senato başkanlığı yaptıktan sonra 1970 seçimlerinde sosyalist, komünist ve radikal partilerin kurduğu Halk Birliği'nin adayı olarak devlet başkanlığına seçildi

Onun başkanlığı döneminde birçok sanayi kuruluşu devletleştirildi, köylülere toprak dağıtıldı, ücretler büyük ölçüde artınldı, halka parasız sağlık hizmeti ve ilaç sağlama kampanyası başlatıldı 1971'de bakır madenlerinin ulusallaştırılması Şili'deki ABD yatırımcılarının çıkarlanna ters düştüğü için ABD hükümeti Şili'ye verdiği kredileri kesti ve ülkeye ekonomik ambargo koydu Bu uygulama gereğince ABD'nin dünya


pazarlarındaki bakır fiyatlarını düşürmesi Şili'nin devlet gelirlerinde büyük bir düşüşe yol açtı Bunun yanı sıra Allende'yi desteklemeyen tüccarların piyasadan mal çekerek yarattıkları kıtlık ve karaborsa, ardından kamyon taşımacılan ile esnaf ve tüccarların grevi sonucunda Şili ekonomisi büyük bir bunalıma girdi

Allende'yi başkanlıktan düşürmeyi amaçlayan bu eylemlere karşın Halk Birliği 1973'te bir kez daha seçimi kazandı, ama ülkedeki kanşıklıkların sonu gelmedi Genelkurmay başkanlığına getirilen General Augusto Pinochet ve ordu komutanları 11 Eylül 1973'te Allende'nin devlet başkanlığından çekilmesini ve teslim olmasını istediler Bu isteği kabul etmeyen Ailende, kendisini teslim almak üzere başkanlık sarayına saldıran askerlerle giriştiği çatışmada öldürüldü