Alize Rüzgarları

**Şengül Şirin** · 06-25-2009

Alize rüzgarları

Dönencelerin yakınından ekvatora doğru esen düzenli rüzgârlara alize rüzgârları ya da kısaca alizeler denir

Bu rüzgârların adı, "yumuşak" anlamındaki İspanyolca alisios sözcüğünden Fransızca'ya, oradan da dilimize geçmiştir

Alize rüzgârları, ekvatorun kuzeyinde ve güneyinde yaklaşık 5 ile 25 derece arasındaki enlemleri kapsayan iki kuşak arasında eser

Bir derecelik enlem yayı 111 km olduğuna göre 20'şer enlem derecesini kaplayan alize kuşaklarından her birinin genişliği kabaca 2

200 kilometredir

Esiş hızı ve doğrultusu değişmeyen alizeler bu özelliğiyle ekvatorun uzağındaki bölgelerde esen bütün rüzgârlardan çok farklıdır

Gerçekten de alize kuşaklarında rüzgârsız durgun hava ve fırtına çok ender görülür

Bunun yerine sürekli olarak hafif ya da orta şiddette bir meltem eser, hava da her zaman açık ve güneşlidir

Her on günlük dönemin yedi ya da sekiz gününde bu meltemler kuzey yarıkürede kuzeydoğudan, güney yarıkürede ise güneydoğudan eser

Okyanuslann üzerinde alizelerin esiş doğrultusu daha da düzenlidir

Ekvatordaki yüksek sıcaklık yeryüzüne değen havanın genleşmesine, böylece hafifleyerek yerden yükselmesine yol açar

Ekvatorun kuzey ve güneyindeki hava ise ekvatora oranla daha soğuk, dolayısıyla daha ağır olduğu için alçalır

Alize rüzgârları, bu alçalan havanın yeryüzüne doğru yaklaşarak ekvatordaki yükselen havanın yerini almasından doğar

Normal olarak bu rüzgârların kuzey ve güneyden esmesi gerekir

Oysa, yer değiştiren hava kütlelerinin altında Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesi, rüzgârların yön değiştirerek kuzeydoğu ve güneydoğudan esmesine yol açar

Alize rüzgârları okyanusların yüzey sularını sürekli aynı yöne doğru iterek okyanus akıntılarının oluşmasında büyük rol oynar

Eskiden yelkenli gemilerin kaptanları rotalarını hem rüzgârdan, hem deniz akıntılarından olabildiğince yararlanacak biçimde seçerlerdi

{Ayrıca bak DENİZ AKINTILARI

)

Alize rüzgârları denizden karaya doğru estiğinde yağmur getirir; karadan denize doğru estiğinde ise yağmur bulutlarını karadan uzaklaştırır

06-25-2009	#1
Şengül Şirin	Alize Rüzgarları Alize rüzgarları Dönencelerin yakınından ekvatora doğru esen düzenli rüzgârlara alize rüzgârları ya da kısaca alizeler denir Bu rüzgârların adı, "yumuşak" anlamındaki İspanyolca alisios sözcüğünden Fransızca'ya, oradan da dilimize geçmiştir Alize rüzgârları, ekvatorun kuzeyinde ve güneyinde yaklaşık 5 ile 25 derece arasındaki enlemleri kapsayan iki kuşak arasında eser Bir derecelik enlem yayı 111 km olduğuna göre 20'şer enlem derecesini kaplayan alize kuşaklarından her birinin genişliği kabaca 2200 kilometredir Esiş hızı ve doğrultusu değişmeyen alizeler bu özelliğiyle ekvatorun uzağındaki bölgelerde esen bütün rüzgârlardan çok farklıdır Gerçekten de alize kuşaklarında rüzgârsız durgun hava ve fırtına çok ender görülür Bunun yerine sürekli olarak hafif ya da orta şiddette bir meltem eser, hava da her zaman açık ve güneşlidir Her on günlük dönemin yedi ya da sekiz gününde bu meltemler kuzey yarıkürede kuzeydoğudan, güney yarıkürede ise güneydoğudan eser Okyanuslann üzerinde alizelerin esiş doğrultusu daha da düzenlidir Ekvatordaki yüksek sıcaklık yeryüzüne değen havanın genleşmesine, böylece hafifleyerek yerden yükselmesine yol açar Ekvatorun kuzey ve güneyindeki hava ise ekvatora oranla daha soğuk, dolayısıyla daha ağır olduğu için alçalır Alize rüzgârları, bu alçalan havanın yeryüzüne doğru yaklaşarak ekvatordaki yükselen havanın yerini almasından doğar Normal olarak bu rüzgârların kuzey ve güneyden esmesi gerekir Oysa, yer değiştiren hava kütlelerinin altında Dünya'nın batıdan doğuya doğru dönmesi, rüzgârların yön değiştirerek kuzeydoğu ve güneydoğudan esmesine yol açar Alize rüzgârları okyanusların yüzey sularını sürekli aynı yöne doğru iterek okyanus akıntılarının oluşmasında büyük rol oynar Eskiden yelkenli gemilerin kaptanları rotalarını hem rüzgârdan, hem deniz akıntılarından olabildiğince yararlanacak biçimde seçerlerdi {Ayrıca bak DENİZ AKINTILARI) Alize rüzgârları denizden karaya doğru estiğinde yağmur getirir; karadan denize doğru estiğinde ise yağmur bulutlarını karadan uzaklaştırır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır