Hirodes

Hirodes




Hirodes (İbranice: הוֹרְדוֹס; Yunanca: ἡρῴdης ), (d MÖ 74 – ö MÖ 4 Kudüs), aynı zamanda I Hirodes veya Büyük Hirodes adıyla bilinen ve Roma İmparatorluğu tarafından Yahudiye eyaletine atanan Yahudi Kralı
Hayat hikâyesinin detaylarına en iyi MS 1 Yüzyıl Yahudi tarihçisi Josephus'un çalışmalarında rastlanır Bir çok insan için, Hirodes hakkında en iyi bilinen şey Matta İncili bölüm 2'de, Yeramya 31:15'ten nakille anlatılan Masumların Katli hikâyesidir

Hirodes Tapınağı'nın modeli (İsrail Müzesi)


Hirodes, özellikle Kudüs'teki ikinci tapınak olan ve bazen Hirodes Tapınağı olarak adlandırılan tapınağın genişletilmesiyle tanınır
7 Mayıs 2007'de, Kudüs’teki İbrani Üniversitesi arkeologlarından Prof Ehud Netzer'in başkanlığındaki bir arkeolog grubu, bu tapınağı bulduğunu iddia etmiştir

Hayatı


Kral Hirodes'e ait bakır sikke, ön yüzde "Basileus Herodon" yazısı ve arka yüzde Makedon güneşi sembolü


Kral Hirodes, İshak Peygamberin büyük oğlu Esav'ın soyundan, varlıklı ve zengin bir İdumealı aileden gelir İdumea, İbrani İncili'nde Edom olarak geçen bir güney Yahudiye yerleşimiydi Makabelerde geçen Yuhanna Hirkanus, İdumea'yı MÖ 140–130 arasında fethettiğinde, tüm İdumealılardan Yahudi kanunlarını kabul etmelerini ya da topraklarını terk etmelerini istedi Bu yüzden İdumealıların bir çoğu Yahudiliği kabul etti


Kral Hirodes kendisini bir Yahudi olarak tanımlıyordu ve çağdaşlarının dikkatini çekiyordu,[1] Her ne kadar bu iman içten olsa da, Hirodes soyundan gelenlerin kültüründe Helenistik etki oldukça fazlaydı, bu da dindar yahudilerin gözüne itici görünmelerine neden oluyordu [2] Yuhanna Hirkanus zamanında din değiştiren İdumealılardan olan İdumealı Antipater'in ikinci oğlu ve Hirodes henadanının kurucusudur Hirodes'un annesi Cypros, Nabata'daki Petra şehrinden bir prensesti Roma'da, sırtı tıpkı Pompey ve Cassius gibi sıvazlanan ailenin reisi ve Hirodes'in babası, MÖ 47 yılında Yahudiye eyaletine İmparatorluk vekili, ardından Hirodes henüz 25 yaşında babası tarafından Galile (modern El-Halil) valisi olarak atandı
Babasının MÖ43 yılında -iddialara göre bir vergi tahsildarı tarafından- zehirlenmesi üzerine katili idam ettirdi Bir sefer dönüşünün ardından, eskiden Yahudiye'nin yöneticisi ünvanına sahip Hasmonean hanedanı mensubu genç prenses Mariamne (bazen Mariamme olarak telafuz edilir) ile söz kesti İlk karısı Doris ve Antipater isimli üç yaşındaki oğlunu kovdu ve ardından Mariamne (I Mariamne olarak da bilinir) ile evlendi MÖ 40'da Antigonos ve Partlar Yahudiye'yi işgal etti Hirodes Kudüs'ten kaçarak ilk kez Roma'ya gitti Roma Senatosu tarafından "Yahudilerin Kralı" olarak seçildiyse de, [3] Hirodes'un Yahudiye'nin tamamını ele geçirmesi MÖ37 yılına kadar sürdü 34 yıl saltanat sürüdü

Zaman çizelgesi


MÖ 30'lar


Kudüs'ün Kral Hirodes tarfından alınması, MÖ 36, Jean Fouquet, geç 15 yüzyıl


MÖ 39–MÖ 37 Antigonos'a karşı savaş Kudüs'ün fethi ve Antigonos'a karşı zafer, ardından Antigonos'un Marcus Antonius tarafından idamı
MÖ 36 Hirodes, 17 yaşındaki üvey kardeşi Yahudiye'li III Aristobulus'u Yahudilerin onu kral seçecekleri korkusuyla yüksek rahip olarak atadı
MÖ 35 Aristobulus bir partide boğuldu Tarihçiler, Hirodes'in olu öldürdüğüne dair delillerin yetersiz olduğunu iddia ederler
MÖ 32 Nabata'ya karşı savaşa başladı, bir yıl sonra zafer kazanıldı
MÖ 31 Yahudiye'de yıkıcı bir deprem Octavianus'un Markus Antonius'u bozguna uğratması üzerine Hirodes sonradan Augustus adını alacak olan Octavianus'a sadâkatlarını bildirdi
MÖ 30 Hirodes'e Rodos adasında Octavianus tarafından büyük alâka gösterildi ve Yahudiye Krallığı tekrar onaylandı

MÖ 20'ler

MÖ 29 Josephus, Hirodes'in karısı I Mariamne'ye büyük bir tutkuyla bağlı olduğunu ve onu kıskandığını yazar Mariamne, Hirodes'un kendisini öldürmeyi planladığını öğrenince onunla birlikte uyumayı bıraktı Hirodes ona iftira ederek zina etme suçundan mahkemeye çıkarttı Hirodes'in kız kardeşi I Salome, ona karşı yalancı şahitlik yaptı
I Mariamne'nin annesi Aleksandra duruşmaya katıldı ve öz kızını suçladı Tarihçiler annenin Hirodes'in cinayet listesinde sıradaki isim olduğunu, hayatını kurtarmanın tek yolunun bu olduğunu söyler Aktarılanlara göre henüz 25 yaşında olan ve yedi yıl içinde beş çocuk doğuran Mariamne, idam sırasından oldukça sakin ve durgundu
Aleksandra parayla elde ettiği güç yardımıyla Hirodes'in akıl sağlığının krallığa devam etmesine izin vermediğini öne sürerek kendisini kraliçe ilan ettirdi Josephus'a göre bu stratejik bir hataydı; Hirodes onu mahkemeye bile çıkarmadan idam ettirdi


MÖ 28'de Hirodes, komplo iddiasıyla üvey kardeşi Kostobar'ı (Salome'nin kocası ve Berenis'in babası) idam ettirdi Hirodes'in Kudüs'te inşa ettirdiği tiyatro ve anfitiyatro'da büyük bir festival yapıldı
MÖ 27 Hirodes'e suikast girişimi Hirodes, Gaius Julius Caesar Octavianus (Augustus) onuruna Samiriye'yi yeniden inşaa ettirdi ve adını Sebaste olarak değiştirdi
MÖ 25 Büyük bir kuraklığın ardından açlık ve salgınlar başladı Hirodes, Mısır'dan tahıl ithal etti ve örnek bir yardım programı başlattı Vergilerin üçte birinden feragat etti
MÖ 23 Hirodes, Kudüs'de yeni bir saray ve Yahudiye'daki Hirodian'da bir kale inşaa ettirdi Hirodes üçüncü evliliğini yüksek rahip Simon'un kızı II Mariamne ile yaptı
MÖ 22 Sezariye Maritima'nın imarına başladı ve limanını inşaa etti Romalılardan Trachonitis, Batanaea ve Auranitis bölgelerinin yönetimini elde etti
Yaklaşık MÖ 20 de İkinci Tapınak da genişletme başladı (Bkz Hirodes Tapınağı)

MÖ 10'lar

Yaklaşık MÖ 18, Hirodes, ikinci kez Roma'ya gitti
MÖ 14 Hirodes, Anadolu ve Kirene'deki Yahudileri destekledi Judaea'daki ekonomik başarısından dolayı vergileri dörtte bir oranında düşürdü Oğullarıyla tartıştı
MÖ 13 Hirodes, ilk karısı Doris'ten olan oğlu Antipater'i birinci varisi yaptı
MÖ 12 I Mariamne'den olan oğullarından Aleksandros ve Aristobulos'un hayatı için tehlike arz ettiklerinden şüphelenmesi üzerine, güvende olmak için onları Aquileia'ya aldı ancak Augustus her üçünü de barıştırabildi Hirodes Olimpiyat oyunları'nı mali olarak destekledi ve geleceğini güvenceye aldı Hirodes vasiyetini, Aleksander ve Aristobulos'un da kraliyet varisi olarak yetişeceği ancak Antipater'in öncelikli olacağı şekilde iyileştirdi
MÖ 10 civarı, genişletilmiş Kudüs tapınağının açılışı yapıldı Nabatalılarla savaşıldı

MÖ 0'lar

MÖ 9 Sezariye Maritima'nın açılışı için büyük bir merasim yapıldı Nabata'lılara karşı yapılan savaşın kötü gitmesi nedeniyle Augustus'un gözünden düştü Hirodes, tekrar Aleksander'ın kendisini ölüreceğinden şüphelendi
MÖ 8 Hirodes, I Mariamne'den olan çocuklarını vatana ihanetle suçladı Augustus'un krallığını oğullarına aktarabilme izni vermesi üzerine onunla barıştı
MÖ 7 Mariamne I'in oğulları suçlu bulunarak idam edildi Mahkeme, daha önce bir Roma mahkemesinin bulunduğu Beyrut'taydı
Şimdi veraset değişmişti ve Antipater tahtın öncelikli varisi olmuştu Tahta çıkış sıralamasında ikinci sıraya II Mariamne'den olan Hirodes Filip dahil edildi
MÖ 6 BC Hirodes, Mesih'in doğuşunu haber veren ve bir bakıma saltanatının sonunu hazırlayan Ferisi'lere karşı savaştı


MÖ 5 Antipater, Hirodes'i öldürmeyi planladığı suçlamasıyla mahkemeye çıkarıldı Hüküm öncelikle Roma İmparatoru tarafından onaylanmalıydı Hirodes, dördüncü karısı Maltas'tan olan olan oğlu Hirodes Antipas'ı varisi olarak seçti Hirodes ciddi biçimde hastaydı
MÖ 4 Genç Tevrat öğrencileri, Kudüs tapınağının ana girişindeki altın kartalı Ferisi öğretmenleri Roma'nın sembolü olduğununu söylediği için parçaladılar Hirodes onları tutuklattı, mahkemeye çıkarttı, hükmü verdirdi ve idam ettirdi İmparator Augustus, Antipater'in ölüm cezasını onayladı Hirodes kendi oğlunu idam ettirdi


Tek varisini idam ettirdiği için Hirodes, vasiyetini tekrar değiştirdi: Archelaus (Maltas ile olan evliliğinden) tüm krallığın kralı olacak, Antipas (Maltas'tan olma) ve Filip (Kudüs'lü Kleopatra'dan olma) El-Halil ve Peraea, Gaulanitis (Golan), Trachonitis (İbranice: Argob), Batanaea (şimdi Ard-el-Bathanyeh) ve Panias üzerinde tetrark (dörtlü yönetim yöneticisi) olarak hüküm sürecekti Augustus'un bu vasiyeti onaylamaması nedeniyle hiç biri kral ünvanı alamadı ama belirlenen toprakları aldılar

Ölümü

Josephus'un Yahudilerin Geçmişi adlı eseri kaynak alınarak Hirodes'in MÖ 4 yılının Mart sonu ya da Nisan başında öldüğü öne sürülür Josephus, Hirodes'in kral olmasından 37 yıl, Antigonus'un ölümünden ise 34 yıl sonra öldüğünü söyler [4] Buna göre MÖ 4 yılında ölmüş olmalıdır Bu tarih, kraliyeti bölüşen üç oğlunun MÖ 4'ten itibaren hüküm sürmeye başlamalarıyla desteklenir Josephus, otuz yedi yıllık saltanattan sonra I Hirodes Filip'in ölümünden bahseder ki, bu İmparator Tiberius'un 20 yılında olmuştur; Hirodes'in ölümünün MÖ 4 yılında olduğunu gösterir [5] Ayrıca Josephus, Hirodes'in bir Ay tutulmasından sonra öldüğünü söyler [6] ki MÖ 4'te bir parçalı ay tutulması olmuştur[


Josephus'un yılları hesaplama yöntemindeki tutarsızlıklar nedeniyle, bu tarihin hatalı olduğunu, ölümün MÖ 5'te gerçekleşmesinin daha muhtemel olduğunu söyleyenler de vardır[8] - Bu yıl içinde iki tam ay tutulması oldu [9] Daha ileri tarihler de ortaya atışmıştır[10] ancak MÖ 1 yılına kadar başka ay tutulması yoktur, oysa bu tarihte Hirodes'in oğulları onun ardından 3 yıldan beri hüküm sürmektedirler
Josephus, Hirodes'in hastalığının sonlarına doğru çok acı çektiğini söyler (Ant 1765) Josephus'un tanımlamalarından, bazı tıp uzmanları Hirodes'in kronik böbrek yetmezliğine bağlı Fournier Kangreni'nden öldüğünü düşünür[11]

Hirodium'un güneybatı yönünden çekilmiş hava fotoğrafı


Hirodes, Kudüs'ün on iki kilometre güneyindeki Hirodium'da bir mezara defnedildi Mayıs 2007'de mezarın bulunduğu bildirildi[12]

Evlilikleri ve çocukları

Kral Hirodes'in evlilikleri ve çocuklarıEşÇocuklarDoris

• Oğlu Antipater III, MÖ4'te idam edildi

II Mariamne, Hasmonealı Aleksandros'un kızı

• Oğlu Aleksandros, MÖ7'de idam edildi
• Oğlu Aristobulus IV, MÖ7'de idam edildi
• Kızı Salampsio
• Kızı Cypros

II Mariamne, Yüksek Rahip Simon

• Oğlu II Hirodes Filip

Malthace

• Oğlu Hirodes Archelaus - (vali)
• Oğlu Hirodes Antipa - (tetrark)
• Kızı Olympias

Kudüs'lü Kleopatra

• Oğlu Hirodes Filip I - (dörtlü yönetim valisi)
• Oğlu Hirodes

Pallas

• Oğlu Phasael

Phaidra

• Kızı Roxane

Elpis

• Kızı Salome bint I Hirodes

Bir kuzeni (adı bilinmiyor)

• bilinen çocuğu yok

Bir yeğeni (adı bilinmiyor)

• Bilinen çocuğu yok

Yüksek olasılıkla Hirodes'in özellikle son karılarından daha fazla oğlu vardı O dönemde Romalıların kadınları önemsiz bularak saymamaları nedeniyle daha fazla kızı da olabilir

Kral Hirodes'in aile ağacı


Soyu

Aleksandros + Aleksandra | ——————————————————————————————————— | |Yahudiye'li III Aristobulus Mariamne, kızı(ö MÖ 35) Kral Hirodes e(son Hasmonean ferdi,Yüksek rahip olarak atandı, suda boğuldu)İdumealı Antipater + Cypros, Petra'daki Nabata'dan Arap prensesi | | | Kral Hirodes (MÖ 74-MÖ 4)İşaretlerİşaretAnlamı+Evli|ikidinden doğan/———kardeşddoğumuöölümüeile evliydi ?buraya dahil değil ya da bilinmiyor
Evlilikleri ve soyundan gelenler

Kral Hirodes + Kudüslü Kleopatra | Filip (tetrark) ö MÖ 34Kral Hirodes + Doris | Antipater ö MÖ 4?Kral Hirodes + Maltas (Samiriyeli) | ————————————————————————————————————————————— ——— | | | Hirodes Antipa Archelaus Olympias d MÖ20? + Phasaelis, Arap kralı IV Aretas'ın kızı evlenmek için "boşandı": + Hirodias, (Kral Hirodes'in oğlu ) Aristobulus'un kızıKral Hirodes + Mariamne I, ö MÖ 29?, Aleksandros'un kızı | ————————————————————————————————————————————— ——— | | | | Aristobulus Alexander Salimpsio + Phaesal Cypros ö MÖ 7? ö MÖ 7? | e e Berenis Cypros Antipater(2) | Hirodias, kz e Hirodes AntipaKral Hirodes + II Mariamne, Yüksek rahip Simon'un kz | Hirodes FilipNotlar

• Antipater(2), Yusuf ve Salome'nin oğludur
• ? işaretli tarihler güncel buluntulara karşın doğruluğunun ispat edilmeye ihtiyacı vardır

İcraatları

Hirodes, ailesinin ve gelecek kuşakların hafızasına zalimliğiyle kazınsa da, Yahudiye'nin ekonomik gücünü arttırmak için yardım eden, şehirler kuran ve tarımsal projeler geliştiren ehil ve uzak görüşlü bir yöneticiydi Onun en ünlü ve tutkulu projesi Kudüs'teki İkinci Tapınak'ın genişletilmesiydi
Saltanatının on dokuzuncu yılında (MÖ20-19) Hirodes tapınağı "daha muhteşem bir boyutta" yeniden inşaa ettirdi[13] Dış yapıların ve avlunun bitirilmesi seksen yıl sürmesine rağmen yeni tapınak bir buçuk yılda bitirildi[13] Şeriate uyan Hirodes, 1000 kadar rahibi duvarcı ustası ve marangoz olarak çalıştırdı[13] MS 70 yılında tahrip edilicek olan tapınaktan sık sık Hirodes Tapınağı olarak bahsedildi


Hirodes'in diğer icraatlarından bazıları: Kudüs'ün su şebekesinin yeniden kurulması, Kudüs'te bir saray yaptırılması, Masada gibi sınır kalelerinin yeniden canlandırılması ve Sezariya Maritima ve Hirodion gibi yeni şehirler kurulması Aynı zamanda Hirodium adında bir kale inşaa ettirdi Gemi yapımı için oldukça önemli olan Ölü Deniz'den asfalt çıkarılması tekelini Kleopatra ile paylaştı Kıbrıs'taki bakır madenlerini Roma İmparatorluğundan kiraladı

Yeni Ahit'te Hirodes

Kral Hirodes'ten Matta İncili'nde "masumların katli" olarak bilinen bölümde çok kısa bahsedilir
Yeni Ahit'e göre; İsa'nın doğumundan kısa bir süre sonra, doğudan gelen müneccimler, Hirodes'i "Yahudilerin kralı olmak için doğmuş olanın" nerede olabileceğini sormak için ziyaret ettiler, çünkü onun yıldızını doğuda görmüşlerdi ve ona saygılarını sunmak istiyorlardı Kendisi Yahudiye kralı olan Hirodes, hemen kendi saltanatını tehdit eden bu bebeğe karşı teyakkuza geçti


Toplanan rahipler ve yazıcılar, Hirodes'e peygamberin sözünü ettiği "kutsal yağla ovulmuş olan" Mesih'in (Yunanca: ho christos) Yahudiye'deki Beytüllahim'de doğduğunu söylediler Bunun üzerine Hirodes, çocuğu bulmasını sağlamaları için müneccimlere "gidin, ve çocuk hakkında iyi araştırın; onu bulduğunuz zaman bana haber verin ki, ben de gelip ona secde kılayım"(Matta 2:8)[14] diyerek Beytüllahim'e gönderildi Müneccimler İsa'yı buldular, ancak rüyalarında Hirodes'e bilgi vermemeleri için uyarılınca onun yanına uğramadan memleketlerine döndüler Yusuf da rüyasında Hirodes'in İsa'yı öldürmek istediği hakkında uyarıldı, böylece Yusuf ve ailesi Mısır'a kaçabildi Hirodes, müneccimler tarafından aldatıldığını anladığında, Beytüllahim çevresinde iki yaş ve altı tüm erkek çocukların öldürülmesini emretti Yusuf ve ailesi Hirodes ölene kadar Mısır'da kaldılar, sonra Hirodes'in oğlu Archelaus'un oğlundan kaçmak için El Halil'deki Nasıra'ya gittiler


Bu anlatılanların tarihsel doğruluğu, o dönemden başka bir belgenin böyle bir katliamdan bahsetmemesi nedeniyle kuşkuludur Her halukarda, Beytüllahim küçük bir taşra kasabasıydı ve öldürülmüş olan çocukların sayısı 5 veya 6'dan fazla olamazdı
Yeni Ahit'te Kral Hirodes'in (babası gibi Hirodes diye çağrılan) oğlu Hirodes Antipa'tan Vaftizci Yahya'nın tutuklanması ve öldürülmesi hakkındaki kısımda bahsedilir

Hirodes'in ölümünün ardından

Hirodes'in ölümünün ardından, krallıktan ziyade tetrarşiyle idare edilen Krallığı, oğullarından Archelaus, Hirodes Antipa ve I Hirodes Filip arasında bölündü

Kral Hirodes'in Mezarı

7 Mayıs 2007'de, Kudüs’teki İbrani Üniversitesi arkeolog'larından Prof Ehud Netzer'in başkanlığındaki bir İsrailli arkeolog grubu 35 yıllık araştırma sonucunda, "I Hirodes" veya "Büyük Hirodes" adlarıyla da bilinen, Romalılar döneminde, Roma Senatosu tarafından “Yahudilerin Kralı” olarak atanan Hirodes'in mezarının Kral Hirodes saray kalıntılarının bulunduğu Hirodyum adı verilen tepedeki kazı çalışmaları sırasında bulunduğunu bildirdi Kral Hirodes'in (MÖ 74-4) bölgeye gömüldüğü, MS 1 yüzyıldaki Yahudi tarihçilerinden Flavius Josephus’un yazılarında yer almıştı[15]