Aztekler-Aztek İmparatorluğu

Kristof Kolomb'un 1492'de Amerika kıtasını keşfetmesinden önce, eski Amerika halklarının en önemlilerindendi Kendilerini "Meksika" ya da "Tenoçka" olarak adlandıran bu insanlar, bugün Meksiko kentinin bulunduğu vadide yaşıyorlardı Nereden geldikleri kesin olarak bilinmemektedir Destanlarına göre, kuzeyde bir göl adası olan Aztlân adlı anayurtlarından ayrılarak büyük bir olasılıkla 12 ya da 13 yüzyılda Meksika vadisine ulaşmışlardır

Aztekler, buraya ilk geldiklerinde hayvan avlayarak, meyve toplayarak, balık tutarak ve ticaret yaparak yaşayan güçsüz ve önemsiz bir kabileydi Bugün kurumuş olan Texcoco Gölü kıyısında bataklık bir adaya yerleştiler Başlangıçta, daha güçlü komşularının saldırılarından korunabilmek için, onlara haraç ödüyorlardı Zaman geçtikçe, ticaretle zenginleştiler Öte yandan, başarılarının asıl nedeni ileri tarım yöntemleriydi Tarım alanları elde etmek için, önce gölde "çinampa" adını verdikleri yapay adalar oluşturdular; daha sonra da adaların çevresindeki toprakları ele geçirdiler 1325'te adada büyük bir başkent kurmaya başladılar Başkentin adı, kendi adları olan Tenoçka'dan kaynaklanan Tenoçtitlân oldu Kent, karaya su yüzeyinden yüksekte yapılan geçit ve yollarla bağlanıyor, saldırı durumunda kaldırılan köprülerle korunuyordu Toprağı tarıma elverişli kılarak kentin alanını genişlettiler Bir zamanlar bu kentte 150 bin kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir Tek ulaşım aracı kanolardı

Aztek İmparatorluğu


Aztekler'in gücü giderek arttı 142840 yılları arasında hüküm süren dördüncü kralları Itzcöatl döneminde, öteki kabilelere mal ve para haracı ödemeye son verdiler ve yaşadıkları bölgenin en önemli halkı olan Texcoco'lular kadar güçlü oldular Kısa sürede komşu uygarlıkların önderi durumuna gelerek, günümüzde Guatemala olarak adlandırılan ülkeye kadar topraklarını genişlettiler Gelmiş geçmiş Orta Amerika uygarlıkları arasında en yoğun nüfuslu olanı Aztekler'di

Gittikçe daha da güçlenip zenginleşen Aztekler'in başkenti Tenoçtitlân, 16 yüzyılda tüm Meksika'nın en görkemli kenti oldu Adanın çeşitli bölümleri arasında ulaşımı kolaylaştırmak için kanallar açıldı, ev ve saraylar yapıldı; 25 piramidi kapsayan kutsal bir alan kuruldu Bunların en önemlisi, yağmur ve savaş tanrılarına adanan ve 1485'te tamamlanabilen Huitzilopoçtli piramidiydi Yüksek bir platform üzerinde yükselen bu piramidin, dik basamaklarla ulaşılan tepesi düzdü; sunak ile putlar buraya yerleştirilmişti
Aztekler ticareti iyi biliyordu Başlıca ticaret maddeleri yeşim ve başka değerli taşlar, kuş tüyleri ve kakao çekirdeğiydi Kendilerine haraç ödemek zorunda olanlardan da çeşitli mallar elde ediyorlardı Aztek toplumunda tüccarların ayrıcalıklı bir yeri vardı; kendi "semflerinde oturuyor ve Yacetecuhtli adlı kendi tanrılarına tapıyorlardı

Aztekler, kocaman taşları yontarak büyük yapılar, gerçek boyutlarda insan figürleri ya da ilginç desenler yaptılar Yeşim ya da kristalden oyulmuş minyatür hayvan ve insan figürlerini, değerli taşlar ya da incilerle süslenmiş kutsal masklar gibi küçük parçaları işlemekte de çok ustaydılar Parlak renklerle boyanmış çömlekler yaptılar Gelişmiş bir pamuklu dokuma sanayileri vardı; altın, değerli kürkler ve tropikal kuşların parlak renkli tüyleriyle süslenmiş zarif giysiler yaparlardı Başlıca müzik aletleri boru, trompet, davul ve zildi Şenliklerde şiir okuyup, şarkı söylerlerdi

İmparatorluğun Sonu

İmparator II Montezuma yönetiminde, büyük bir Meksika imparatorluğuna dönüşme evresinde olan Aztekler'in egemenliğine son veren, 600 kişilik ordusuyla Küba Adası'ndan gelen İspanyol kaptan Hernân Cortes oldu Aztek destanlarında, doğudan gelerek onları yönetecek olan bir beyaz tanrıdan söz ediliyordu Bu Aztek inancı Cortes'in işine yaradı ve 1519'da bu bölgeyi fethetmeye başlayarak sonunda Aztek İmparatorluğu'na son verdi

Pırıl pırıl beyaz sarayları ve tapınaklarıyla, güzel Tenoçtitlân kenti işgalci İspanyollar'ın gözlerini kamaştırdı Burada, eşsiz bitkilerle dolu gölgeli parklar ve bahçeler, Meksika'nın benzersiz hayvanlarını barındıran hayvanat bahçeleri buldular Kentte, İspanyollar'ın daha önce hiç benzerini görmedikleri yiyecek, giysi ve el ürünleri ticaretiyle gelişmiş, hareketli, kalabalık ve büyük pazarlar vardı Tenoçtitlân, Avrupa'da gördükleri kentler kadar büyük ve güzeldi Meksika vadisini çevreleyen dağların tepesinden kenti ilk gördüklerinde İspanyollar çok şaşırmışlardı

Merkezden yönetilen, etkili devlet örgütü de İspanyollar'ı hayran bıraktı Erkek çocuklara devlet okullarında savaş sanatı öğretiliyor, imparatorluğun her köşesinden vergi toplanıyordu İmparatorluk yasalarla yönetiliyor, suç işleyenler cezalandınlıyordu Yabancı ülkelere giden tüccarlar, devlet adına elçilik ve casusluk yapıyordu


Cortes yönetimindeki İspanyollar, uzun ve zorlu savaşlardan sonra Aztek egemenliğine son verdiler Böylece Meksika, İspanya'ya bağlandı Aztek ülkesine, Yeni İspanya adım verdiler Bu fethin üzerinden dört yüzyıldan fazla süre geçmiş olmasına karşın, Meksika' da yaşayan pek çok Yerli hâlâ Aztek dilini konuşur, böylece de İspanyolca'yı zenginleştirir Günümüz Meksika'sında halk, Aztek atalarıyla övünür; Aztek giyim, yemek ve yaşam alışkanlıklarının çoğunu da sürdürür