Stalinizm

Stalinizm

Komünizm g • t • d

İçerik[ Göster ]
BurjuvaziProletaryaDiyalektik MateryalizmTarihsel MateryalizmProletarya diktatörlüğüProleter enternasyonalizmKomünist parti

Öğretiler[ Göster ]
SosyalizmMarksizmLeninizmTroçkizmMaoizmAnarşist komünizmSol KomünizmAvrupa komünizmiStalinizm

Uluslar arası komünizm[ Göster ]
Komünist BirlikBirinci Enternasyonalİkinci EnternasyonalKominternDördüncü Enternasyonal

Tarihteki Komünistler[ Göster ]
Karl MarxFriedrich EngelsMihail BakuninVladimir LeninAntonio GramsciRosa LuxemburgJosef StalinLev TroçkiMao ZedongErnesto Che GuevaraPeter Alekseyeviç KropotkinNestor MakhnoEmma GoldmanFidel CastroMustafa SuphiNazım Hikmet Ran

Diğer[ Göster ]
AnarşizmAntikapitalizmAnti-komünizmSovyet Sosyalist Cumhuriyetler BirliğiKomünist sembolizmKapitalizmFeodalizmİlkel komünizmKomünist Parti ManifestosuMarks’ın insan doğası kuramıFaşizmİşçi hareketleri ve sendikacılıkSolculukSiyasetParis KomünüKomünSosyal DemokrasiSosyalist revizyonizmSosyalist Enternasyonal

Komünizm Portal

Stalinizm, Josef Stalin tarafından geliştirilen ve Sovyetler Birliği'nde ve Doğu Bloku ülkelerinde uygulanan siyasi görüşler
Stalinizm terimini ilk olarak Troçkistler ortaya attı Bu terimi Stalin'in görüşlerini, doğru kabul ettikleri Marksizm yorumundan ayırmak için kullandılar Sovyetler ve Stalin'in politikalarını beğenenler Stalinizm terimini fazla kullanmadı
Stalinizm, kendi başına bir ideoloji olmaktan ziyade, bir devlet idaresi yorumudur Stalin, kuramcı olmaktan ziyade pratik bir siyasetçiydi Marksist teoriye çok fazla katkısı olmadı
Stalinizmin en önemli teorik katkısı tek ülkede sosyalizm görüşüdür Lenin'in 1924'teki ölümünden sonra Sovyet idaresi bir ikilemle karşı karşıya kaldı: Troçki yanlıları, devrimin tüm dünyaya yayılması için özellikle sanayileşmiş batı toplumlarında teşvik edilmesi gerektiğini savunuyor, bunu siyasetlerinin önceliği olarak görüyorlardı Aksi halde, SSCB'nin sosyalist bir devlet olarak var olamayacağını, kapitalist devletlerin baskısı karşısında yıkılacağını ileri sürüyorlardı


Bu görüşe karşı, Stalin ve yandaşları sosyalizmin önce sadece SSCB'de sağlam bir şekilde kurulmasının mümkün ve gerektiğini savunuyorlardı Tek ülkede sosyalizmin kurulması için, SSCB'nin gelişmiş ülkelerin rejimlerine karşı bir tehdit olmadığını, onlarla birlikte var olabileceğini göstermek gerekliydi Troçkistler, Stalin'in bu politikasını dünya çapında devrim fırsatını kaçıran büyük bir hata ve Marksizme ihanet olarak yorumladılar
Stalin'in tek ülkede sosyalizm politikası, elbette bir dünya devrimini

desteklemekten daha az riskliydi Böylece konumunu pekiştiren Sovyet yönetimi, ülkenin sanayileşmesi ve askeri olarak güçlenmesi için gerekli adımları attı Bu siyasetler sonucunda SSCB, dünyanın en önemli güçlerinden biri haline geldi

Troçkistler, tahminlerinin aksine SSCB'nin tek başına kendi rejimiyle var olabilmesini, bu rejimin gerçek bir sosyalist rejim değil, bürokratik yozlaşmaya uğramış bir işçi devleti olduğunu söyleyerek açıkladılar (Bkz Troçkizm)

Stalin'in ikinci önemli katkısı, sosyalizmin gelişmesi sonucu sınıf savaşının şiddetlenmesi görüşüdür Stalin, bir ülke sosyalizm yolunda ilerledikçe, geçmişteki sömürücü sınıflarının kalıntılarının daha şiddetli bir mücadeleye gireceğini iddia eder Stalin'e göre işçi sınıfının düşmanları komünist partisine bile sızabilir
Stalin, bu görüşünü ülke içindeki muhalefeti yok etmek için giriştiği büyük tasfiye hareketinde kullandı Parti içindeki muhalefete müsamaha gösterenleri çürük liberallikle suçladı Mao da Çin'de yürüttüğü kendi tasfiye ve siyasi baskı politikaları için bu fikirlerden yararlandı

Troçkistler, bu görüşe de katılmaz, SSCB'de geçmişteki sömürücü sınıfların kalıntılarının bulunduğunu reddederler
Stalinizmin iki unsuru (tek ülkede sosyalizm ve sosyalizmin gelişmesi sonucu sınıf savaşının şiddetlenmesi) Stalin'in siyasi alanda karşısına çıkan sorunları aşmak için kullandığı pratik araçlar oldu

Stalinizm ve Lenin

Lenin'in halefleri Stalin ve Troçki'nin siyasi mücadelesinde, hangisinin Leninizm'in "gerçek" temsilcisi olduğu önemli bir tartışma konusu oldu

Devamlılık teorisi

Stalin'in Leninizme sadık olduğunu söyleyenler (Stalin taraftarları, Lenin karşıtları ve bazı tarihçiler), bu konuda yeterli tarihsel kanıt gösterebilmektedir Örneğin, Lenin, 1921'de Komünist Parti içindeki muhalefeti yasaklamış ve bir tek parti rejimi kurmuştu Stalin de kendi muhaliflerini yok etmek ve baskı rejimi kurmak için aynı siyaseti kullandı Lenin de aynı Stalin gibi Parti'den muhalifleri temizlemek için tasfiye hareketlerine girişmişti
Lenin, muhalefeti susturmak için bir dehşet siyaseti gütmüştü Çeka (Sovyet gizli servisi), daha 1917'de Lenin döneminde kurulmuştu Çeka başkanı Feliks Derzinski, gururla "organize terör yaratmak için varız, bunu açıkça söylemek lazım" demişti Batılı tarihçiler, Lenin'in 1924'teki ölümüne kadar 250000'den fazla kişinin öldürüldüğünü tahmin etmektedir Toplama kamplarının sayısı 1919'da 80 iken 1923'te 315'e çıktı

Lenin'in, Stalin'i Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamına getirmesi de iki lider arasındaki devamlılığın bir kanıtı olarak gösterilir Bu makam, Stalin'e gelecekte girişeceği tasfiye hareketleri için uygun bir başlangıç sağladı
Bazı tarihçilere göre, Lenin'in katı hiyerarşik devleti, demokratik ülkelerdeki kontrol mekanizmalarını içermiyordu Onlara göre, bu sistem, Stalin gibi baskıcı bir diktatörün iktidarı ele geçirmesine imkân tanımıştı Bu görüşe göre, Lenin'in ölümü siyasi bir boşluk yarattı Bu boşluğu halefler arasında en zalim ve fırsatçı olanın doldurması doğaldı
Sonuç olarak, devamlılık teorisini savunanlar, Lenin'in totaliter bir rejim kurduğunu, Stalin'in ise bu rejimi daha uç bir noktaya vardırdığını ileri sürerler Bu iki liderin görüşleri uyumludur

Kesinti teorisi

Kesinti teorisine göre, Lenin'in siyaseti ölümünden sonra kesintiye uğramış, Stalin farklı bir siyaset gütmüştür Bu görüşü savunan tarihçiler ve Troçkistler, Leninizm ve Stalinizm'in karşıt ideolojiler olduğunu savunurlar Bu görüşe göre, Lenin devrimci bir proletarya diktatörlüğünün lideridir, Stalin ise totaliter bir rejim kurmuştur Lenin devlet etkisini kısıtlamak istedi, hatta Marksist teori uyarınca devletin mümkün olduğunca çabuk yok olmasını istiyordu Stalin ise devletin etkisini hayatın her alanına ulaşacak kadar yaygınlaştırdı
Bu görüşü savunanlar, ayrıca Lenin'in demokratik bir devrimci olduğunu söylerler Lenin'in partisi pek çok hizip ve görüşten oluşuyordu Stalin ise partiyi homojen bir kurum haline getirdi Lenin hizipleri ve muhalif partileri yasaklama politikasını sadece bir tedbir olarak düşünürken, Stalin bu politikayı rakiplerini yok etmek için istismar etti
Ancak bu görüşler başka tarihçilerce oldukça şüpheli bulunmaktadır Lenin'in "gerçekten inanmadan", "bir önlem olarak" güttüğü siyasetler, Stalin'in siyasetleriyle görünüşte aynıydı Bunların arasındaki tek farkın liderlerin görünürdeki niyeti olması, aslında arada gerçek bir fark olmadığını iddia eden devamlılık teorisyenlerinin görüşünü güçlendirmektedir