Rönesans

Rönesans

İtalyanca "(Yeniden Doğuş) anlamına gelmektedir Avrupa tarihinde İtalya'nın Floransa kentinde doğan 14 yy sonu ile 15 ve 16 yy'la kadar devam eden ve en belirgin özelliği Eski Yunan (Antikite) ve Roma kültürünün canlandırılması olan o dönem insanının yaşamının her yönünü kültürünü, siyasetini ve sanatlarını, günlük yaşamını etkilemiş olan bir değişiklik ve yenilenme dönemidir

Tarihçiler ve sanatçılar Eski Yunan ile Roma uygarlıkları ile Rönesans arasındaki döneme Ortaçağ derler Ortaçağ bu iki altın dönem arasındaki karanlık dönemdir Rönesans'ın Eski Yunan ve Roma'ya uyarlanması, insanı temel alması, iyiye, güzele, doğruya ve akla nasıl ulaşabileceğini gösteren Hümanist (insalcıl) dünya görüşünün Ortaçağ sonunda öne çıkması ile başlar

Rönesans'ın ortaya çıkmasından önce Avrupa siyasi, ticari ve dini değişikliklerle ilerleyen bir dönem başlamıştı Rönesans'ta ateşli bir felsefe ve edebiyat dönemi izlemiştir Bu dönemde "Hümanitas'ı yani bilgi ve bilgeliğin birleşimi olan insanın özünü içerdiğini düşünülen Eski Yunan ve Roma metinleri araştırıldı Eski yazmalarını bulmak ve kopya edilirken zamanla bozulan metinleri bütünlemek işini yüklenen kişilere Hümanist adı verilir

HÜMANİZM:

XVI yy Avrupa'sında gelişen Rönesans'la özdeşleşen felsefe ve kültür akımıdır Latince ve Yunanca eski yapıtları inceleyerek Ortaçağın skolastik felsefesine karşı çıkan ve Eskiçağ klasiklerini Avrupa kültürünün temeli sayan İtalyan hümanistlerinin (Petrorca, Guicciardini, Machiavelli) ortaya koyduğu hümanizm çok geçmeden Avrupa'nın her yerine yayıldı Zaman içinde ilk anlamını değiştiren terim, insanın temel niteliklerinin geliştirilmesini amaç alan bütün zihin ve felsefe eğilimlerini belirtmek için kullanılmaya başlandı Başka bir açıklanışı ise insanın isterse her şeyi yapabilecek doğanın en mükemmel varlığı olduğunu savunuyor (insan sevgisidir)


Yeryüzünde bir çok akıl almaz şeyler vardır Bu şeylerin en büyüğü insandır" demiştir Bu bakış bize Eski Yunan ve Roma ile Rönesans'ın ortak noktasını verir Rönesans insana gelince evrensel insan, ideal insan diye açıklanan sınırsız, gelişebilecek yetenek ve zekaya sahip olan insan anlaşılır Rönesans insanı evrenin merkezine yerleşmiş ve hümanizm görüşünü benimsemiştir Bu yüzden Rönesans döneminde öne çıkmış bir çok insanla karşılaşırız Bu kişiler her türlü bilgiyi edinmenin, toplumsal kişilerde ve sanat dallarında becerisini ilerletmenin yollarını araştırmıştır Rönesans'ın önde gelen kişileri sanatçıları: Leonardo da Vinci, Michelango, Boticelli, Raffello, Giotto'dur


Rönesans'ı Hazırlayan nedenler

- Avrupa'da savaşların ve vebanın bitmesi ile nüfus artışı
- Terk edilmiş yerlere yeniden oturulması ve toprağın işlemesi
- Kilise ve skolastik düşüncenin zayıflaması
- Hümanizm Eski Yunan ve Roma ile ortak noktalarının bulunması
- Avrupa'da meydana gelen temel, sosyal, siyasi ve ekonomik değişimler
- İstanbul'un fethi ile buradan kaçan bilim adamlarının İtalya'da ünlenmesi
- Avrupa'daki manastırdaki kitapların dökümünün yapılması
- Eski el yazmaların ve Latince eserlerin gün ışığına çıkması
- Haçlı seferlerinde görülen öğrenilen bilgiler
- Matbaanın, pusulanın, barutun ve haritacılığın gelişmesi
- İslam Ülkelerindeki bilim ve sanatın ilerlemesi
- Tercüme eserler ve kitap basımının yaygınlaşması
- Klasiklerin okunması
- Okul eğitimi ve aileye önem verilmesi
- Bilim adamları ve sanatçılara iyi şartlar sağlanması
- İpek yolu ve baharat yolunun kapanması ile yeni arayışların başlaması
- Macera ve serüven meraklısı insanların çoğalması
- Kral ve ailelerin saraylarına çağrılan sanatçı ve bilim adamları arasında görüş alış verişi olması
- Bilimde sebep sonuç araştırılması yapılması
- Çok yönlü sanatçıların yetişmesi
- Bireysel özgürlüğün öne çıkması
- Krallar yerine modern devletlerin kurulması
- İtalyanların farklı olan ülküsü

Rönesans'ı etkileyen ve hazırlayan unsurlar olmuştur
RÖNESANS NEREDE, NE ZAMAN DOĞDU

Rönesans 14 yy sonunda İtalya'nın Floransa kentinde doğdu İtalya'da doğmasının sebebi Ortaçağda İtalya'nın Akdeniz ticaretine hakim olmasından Orta Avrupa gibi karanlık bir çağ yaşanmıştır Eski Yunan ve Roma kültürünün mirasçısıdır, diğer bir neden de İtalyan milletinin farklı olma, büyüme gibi sebeplerindendir Rönesans'ın Gotik üslubuna tepki olduğu söylense de bu kesin değildir; çünkü Rönesans'ın doğduğu İtalya'da Gotik üslubu görülmemiştir

İtalya'da 13 Ve 14 yy'da Toksana bölgesi çok gelişmiş bir yerdi ve burada Floransa Sienna iki önemli sanat merkezi olmuştur İtalya 16 yy 'da Rönesans gelişimini tamamlamıştır Rönesans Avrupa'nın her yerine aynı anda yaşanmamıştır Hatta hiç yaşanmadığı yerler de vardır Rönesans'ın yaşandığının kanıtı ise şunlardır


- İki boyutlu figürlere derinlik kattılar
- Mekanı daha gerçekçi kıldılar
- Perspektifi kullandılar
- Sanatçının ve sanat kimliğini kazanması
- Eski Yunan ve Roma medeniyetlerine özgü bazı değerlere önem verilmesi ve o dönem sanatı öğelerinin kullanılması


Floransa 15 yy başında sanat tarihinin gelmiş geçmiş en büyük çalkantısını yaşadı Birkaç yıl içinde resim, mimari, heykel, edebiyat, bilim, felsefe, matematikte yepyeni biçimler ve düşünceler ortaya çıkmıştır Toksanlı sanatçılar bilgisizlik çağı gibi görülen Orta Çağdan, antik çağ üzerine Rönesans adı verilen bir dönemi başlattılar Ama Rönesans antik çağın devamıdır diyemeyiz Çünkü antik çağda resim yoktu ve basit tapınak çizgileriyle kilise inşa edilemez, bu yüzden Rönesans Eski Yunan ve Roma'ya tam bir dönüş değil, ancak sanatçılara esin kaynağı olmuştur Sanatçılar dünyayı daha dikkatli bir gözle izlemeye başladılar Çizgi perspektifi, ışık incelemeleri sayesinde mekan ve hacimleri en iyi değerlendirerek daha gerçek gibi görünen imajlar yaratmanın yolunu aradılar Eserlerinde gerçek oran bilimsel perspektif, ışık ve renk ilişkisi, din dışı konular, doğa ve insan resmi, mükemmeli arama, sanatı bilgi üzerine kurma çabalarını görürüz


Dönemin başka bir özelliği de sanatçıların çalışmaları ile aydınların düşünceleri arasında işbirliği bulunmasıdır
_____________