Genetik Mühendisliğinin Olumlu Ve Olumsuz Yönleri Nedir?Genetik Mühendisliği Hakkında

Genetik Mühendisliğinin Olumlu Ve Olumsuz Yönleri Nedir?Genetik Mühendisliği Hakkında
Genetik Mühendisliğinin Olumlu Ve Olumsuz Yönleri Nedir?Genetik Mühendisliği Hakkında
Genetik Mühendisliği

YARARLARI NELERDİR?

Tıptaki Yararları
· Hayvanların İnsanlar İçin Organ Verici Olması:Hayvandan insana organ transplantasyonuna “xerotransplantasyon” denirGenetik mühendisliği domuzların organlarının insan için daha uygun olması açısından bunlar üzerinde çalışmalar yapıyorlarReddetme reaksiyonları başarılı bir şekilde kontrol altına alındığı zaman bu domuzlar ekonomik organ vericileri olacaklar
· Beyin Tümörüne Karşı Gen Terapisi:Gen terapisinde amaç “suicide gene” olarak adlandırılan genleri kullanarak tümör hücrelerini öldürmektirBu tür genleri taşıyan tümör hücreleri şeklini bir hücre zehiri ilacına dönüştürerek bu tümörleri öldürür
· Hepatit B:Hepatit B virüsü kan yoluyla bulaşırÖrneğin küçük yaralardan veya koruma olmaksızın cinsel temas ileİlk Hepatit B aşısı 1982’de kronik hastaların kanından çok kompleks processler yapılarak elde edilmişti1986’dan beri bu aşı, kolay bir processle GM maya hücreleri kullanılarak üretilmektedir

· Bubble Boy:Bubble Boy,gen mutasyonu sonucu ADA-adenosin deaminaz-eksikliği ile oluşan bir hastalıktır ve immün sistemi hücrelerinin yok olmasına neden olurHastalığın tedavisi hastalara ADA ve kemik iliği transplantasyonu ile yapılmaktaydıAncak 1990’da kopyalanmış ADA enzimleri inaktive edilmiş virüse verildiVirüs,hastanın T-hücrelerine yerleşip,çoğaldıBu tedavide başarı sağlandı

· Çeşitli Davalarda Genetik Mühendisliği:Cinayet olaylarında,forensic(yasalarda geçen ve suçluların takibinde kullanılan teknik) ekipleri,suç mahalindeki saç, semen,kan,tırnak örneklerini inceleyip RFLP’leri(Restriction Fragment Length Polymorphisms) karşılaştırırlar ve farklı olanları tespit ederlerAynı zamanda RFLP analizi babalık tayininde de kullanılmaktadır

Beslenmedeki Yararları
· Yiyecekler:GM yiyecekler üretildi Kabak, maya, patates ,soya fasulyesi, domates , mısırÖrneğin soğuğa çok hassas olan domates ve çilek gibi bitkilere dil balığından izole edilen “anti-freeze”geni aktarıldıAyrıca bakterilerde bulunan ve böcekleri öldüren toksin geni mısır ve pamuğa verildiGerçekte,genetik mühendisliği teknikleri işlenmiş yiyeceklerin % 60’ında kullanılmaktadır
· Çürümeye Son-Anti Squash Domates:Satılan pek çok domates yeşil ve sert şekilde tarladan kaldırılmaktadır Bu durum bu tür basınca hassas ürünlerin nakliyatını kolaylaştırmaktadırSatılmadan önce bu domatesler suni olarak etilen hormonuyla olgunlaştırılmaktadırDoğada bu madde olgun domateslerin hücre duvarının çürümesine,bozulmasına neden olmaktadırAnti squash domateslerde bu hormonu yapan genler inaktif hale getirilmiştirBuna ilaveten anti squash domatesler başka türlerin genlerini içermezler
· Körlüğe Karşı Pirinç:Gelişmekte olan ülkelerdeki milyonlarca insan tek yönlü beslenme nedeniyle vitamin yetersizliği çekmektedirTaze meyveler yerine pirinç başlıca besindirPirinç ise vitamin A içermezBu vitaminin eksikliği ise çocuklarda en yaygın hastalıklardan biri olan körlüğe yol açarGenetik mühendisliği kullanılarak bu pirincin besin değerini arttırmak için kalıtımsal materyali değiştirilmektedirBu sayede pirinçte daha çok vitamin A öncüsü bulunur

· Az Yağlı Patates Cipsleri:Cips ve patatesler bünyelerinde çok fazla yağ barındırırlar Dolayısıyla oldukça kolarili yiyeceklerdirBu durum artık değişmiştirBilimadamları patatese nişasta üretimini arttıran geni başarılı bir şekilde aktarmışlardırBu şekilde bir değişim patatesleri kızartıldıkları zaman daha çok nişastalı yapmakta ve daha az yağ alınmaktadır

Tarıma ve Çevreye Yararları
· İlk Bitki:Genetik mühendisliği uygulanan ilk bitki,hastalıklara karşı savaşan petunya üretimi idi
· Geleneksel Çaprazlaşmayı Geliştirme:Çaprazlaşmayla tür bariyeri aşılarak genler aktarıla-mazGenetik mühendisliği asla çaprazlaşma yapmayacak türler arasında gen transferi gerçekleştirirAynı zamanda çaprazlaşma;doğada ebeveynlerin yavru DNA’larını oluşturmak üzere DNA’larını birleştirme aktivitesini başarmasına olanak sağlarGenetik mühendisliği yeni genleri herhangi bir temel referans olmaksızın konakçı hücrelere kolaylıkla aktarır

· Ağaç Kurtlarına Karşı Geliştirilen Stratejiler:Ağaç kurtları mısır bitkisini içerden kemirerek ekinlerin %7’sini yokederGenetik mühendisliği yardımıyla mısır bitkisi hücrelerine böcek zehiri üreten gen nakledilirDolayısıyla ağaç kurtları zehirlenerek, ortadan kalkar

· Blue Jean Ve Genetik Mühendisliği:Eskiden tekstil sanayiinde,jeanleri boyamadan önce kullanılan beyazlatıcıların yıkanması için çok fazla suya ve enerjiye gereksinim duyuluyorduBugün GM bakterilerin kullanılarak bu beyazlatıcılar nötralize edilirBöylece su,enerji ve zamandan %10 tasarruf sağlandığı gibi çevre de korunmuş olur

Hayvanlardaki Yararları
· Anti-Freeze Geni:Bilimadamları,Kanada dil balığında bulunan “anti-freeze” genini somon balığına transplante ettilerBu sayede soğukta kültürasyonu yapılabildi
· Genler,sığır etindeki yağ oranının azaltılmasında kullanıldıAyrıca,hastalıklara karşı koru-yucu olan bir gen sığırlara aktarılarak antikor kullanmadan sağlıklı kalabilmeleri sağlandı
· Genetik mühendisliği kullanılarak,insandan alınan genler koyuna aktarıldı ve koyun sütünde akciğer kanseri tedavisinde kullanılan alpha-1 antitripsinin üretilmesi sağlandı
· Dört bacaklı ve kanatları olmayan tavuklar üretildi
· Örümcek genleri aktarılarak keçi sütünde ipek üretildi

TEHLİKELERİ NELERDİR?

Sağlık Tehlikeleri
· Uzun-Süreli Güvenli Testler Yok: Genetik mühendisliği;organizmaların asla insan yiyecek kaynağı olmayan materyallerini kullanarak yediğimiz doğal temel besinleri değiştirirUzun-süreli testler olmaksızın kimse bu yiyeceklerin güvenli olup olmadığını bilemez
· Toksinler:Genetik mühendisliği organizmalarda beklenmedik mutasyonlara neden olur ki bu mutasyonlar, yiyeceklerde yeni ve yüksek seviyelerde toksinler geliştirebilirler
· Alerjik Reaksiyonlar: Genetik mühendisliği yiyeceklerde daha önce görülmemiş ve bilinmeyen alerjenleri oluşturabilirler
· Besin Değerinin Azalması:Transgenik yiyecekler sahte tazelikle tüketicileri yanlış yöne yöneltebilirlerLezzetli görünüşlü,parlak kırmızı renkli genetik olarak modifiye edilmiş bir domates birkaç haftalık ve besin değeri az olabilir
· Antibiyotik Rezistan Bakteriler: Genetik mühendisliği antibiyotik rezistan genleriGM hücreleri işaretlemede kullanırBu da GM tohumların antibiyotiklere karşı dirençli genler taşıdığını gösterirBu genler ise bizi enfekte eden bir bakterinden alınmış olabilir
· İzi Takip Edilemeyen Problemler:Etiketleme olmaksızın toplum sağlık örgütleri her tür problemin kökeni araştırıp bulmakta güçsüz kalıyorlar
· Yan Etkiler Öldürücü Olabilir: 37 kişi öldü,1500 kişi kısmi felce uğradı ve GM bakterilerin yaptığı triptofan bağlantılı sendrom yüzünden 5000’den fazla kişi geçici olarak sakatlandı

Çevresel Tehlikeler
· Herbisitlerin Kullanımının Artması:Bilimadamları genetik mühendisliğince yapılmış herbisit –rezistan bitkilerin varlığının herbisit kullanım miktarını artıracağını saptamışlardırÇiftçiler tohumlarının herbisitleri tolere edebileceğini bildiklerinden, bunları cömertçe kullanmaktadırlar
· Daha Çok Pestisit: GM tohumlar çoğu kez kendi pestisitlerini yaparlar ve EPA(Environment Protection Authority) tarafından pestisit olarak sınıflandırılabilirlerBu strateji yiyecek ve tarlalarımıza her zamankinden daha çok pestisit koyacaktır
· Ekoloji Zarar Görebilir :Besin zincirinde yer alan GM organizmaların etkisi lokal ekolojiye zarar verebilirYeni organizmalar doğal floradaki akrabalarıyla başarılı bir şekilde yarış yapabilir ve çevrede daha önce hiç görülmemiş değişikliklere neden olabilir
· Gen Populasyonu Ortadan Kalkabilir: Bir kere bu GM organizmalar yani virüsler ve bakteriler çevreye serbest bırakıldı mı bunları tekrar bir araya getirmek mümkün değildirKimyasal ya da nükleer kontaminasyondan farklı olarak negatif etkiler geridönüşümsüzdür

Tarımsal Tehlikeler
· Yaygın Tohum Kıtlığı:Genetik mühendisleri GM tohumları patentleyerek kar sağlamak niyetindelerBuna göre ne zaman bir çiftçi GM tohum ekse bütün tohumları aynı genetik yapıya sahip olacaktırSonuçta bu özel tohumlara hücum edecek bir fungus,virus ya da zararlı böcek gelişirse yaygın tohum kıtlığı olacaktır
· Tüm Yiyecek Stoklarımızı Tehdit Eder:Böcekler,kuşlar ve rüzgar genetik mühendisliğince değiştirilmiş tohumları komşu tarlalara ya da daha uzaklara taşıyabilirTransgenik bitkilerin polenleri doğal tohumlarla ve vahşi akrabalarıyla polen çaprazlaşması yapabilir

Bunların yanında bu teknolojinin kökünde bazı şüpheler vardır:

· Bir DNA fragmentini sokmak için kullanılan teknik hassas,güvenilmez ve belirsizdir
· Sokma işleminin konakçı hücrenin biyoteknolojisi üzerindeki etkisi bilinemez
· GM organizmanın çevre üzerindeki etkisi bilinemez
· GM yiyec eklerin yenmesiyle oluşacak etki bilinemez
· Risklerin ne olabileceği konusunda tam bir fikir yok
· Felaket olduğu taktirde telafisi yok
· Bu negatif sonuçlar için kimin-eğer biri varsa- yasal olarak sorumlu tutulacağı bile kesin değil

Bütün bunlar dan sonra “Genetik mühendisliği güvenli midir?” diye bir soru aklınıza gelebilir:
Güvenlik, tecrübe birikiminden gelirGenetik mühendisliği olayında ise, güvenlik iddiasını haklı çıkaracak yeterli tecrübe birikimi için gerekli zaman ve toplum tartışması yoktur

Genetik Mühendisliği

Son zamanlarda yayınlanan birçok araştırmada gen mühendisliğinin önemi ve gücü belirtilmeye başlanmıştır Birçok kişi artık zararlı genleri bireylerin haklarını kısıtlayarak yok etme yerine, zararlı genleri özel yöntemlerle normal ya da üstün gen niteliğine çevirmenin yollarını aramaya başlamıştır Bu konudaki girişimler büyük bir coşkuyla karşılanmakta ve yorumlamalar gittikçe aşırıya varan ölçülere ulaşmaktadır Bununla beraber gen mühendisliğinin uygulama alanının kısıtlı olmasını gözden uzak tutmamak gerekir
Her şeyden önce, DNA'daki baz çiftterinin çok küçük olması nedeniyle, fiziksel olarak (mikrocerrahi ile) değiştirilmesini ümit etmemiz biraz hayalcilik olacaktır Ikincisi, bu şekildeki düzeltmeler kural olarak vücut (soma) hücrelerine sınırlı kalacaktır; bu da gelecek ***lerin yapısını değiştirme için etkili değildir

ZARARLI GENLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Vücut hücrelerimiz (çekirdek taşımak koşuluyla) bir bireyi meydana getirecek tüm genlere sahip olmasına karşın, bulunduklan yer ve dokuya göre taşıdıklan genlerin ancak bazıları işlev yapabilecek durumdadır Örneğin; tiroksin üretecek enzimleri sentezlemek için, yalnız tiroit bezindeki genler işlev görür ve bilgi üretebilir Bu organda veya bezde bulunan zararlı bir gen kapatıldığı için herhangi bir etkiye ve kusura neden olmaz Başka bir organda veya dokuda da kusurlu tiroksin meydana getiren bir gen kapalı olacağı için herhangi bir zararlı etkiye sahip değildir 0 halde zararlı genlerin değiştirilmesi dokulara ve organlara sınırlı kalmaktadır Bunun için de değişik yöntemler uygulanabilir

VlRÜS TRANSFERİ (TRANSDÜKSlYON)
Virüsler, bazen ürediği konukçudan taşındığı konukçuya gen aktarabilir Bu taşımaya transdüksiyon denir Doğal olarak bir virüs, bulaştığı hücreyi çoğunluk öldürür ve o zaman kalıtsal olarak bir öneme sahip değildir Fakat bazı durumlarda virüs, kalıtsal materyalini girdiği hücrenin kalıtsal materyaline katarak (integre ederek), onun hızıyla çoğalmaya başlar ve bu durumda konukçu hücreye herhangi bır zarar vermez Bu, "L i z o g e n i k D u r u m" olarak bilinir Bakterilerde kalıtsal yapının düzeltilmesi için bu tip virüs aktarmalarından yararlanılır
Son zamanlarda, bu yöntem, insan doku kültürleri için de kullanılmaya başlanmıştır Insanlann çoğu, bir amino asit olan arjinini yıkmak için karaciğerden salgılanan arjinaz enzimini sentezleten başat bir gene sahiptir Çekinik homozigot durumlarda enzim salgılanması yoktur; bu bireylerde "A r g i n i n e m i a" denen bir hastalık meydana gelir Arjininin miktarı kanda artar Sonuçta zeka geriliği, sara hastalığı ve erken ölüm ortaya çıkar Shope Papilloma denen bir virüs genellikle tavşanlarda hastalık yapar; fakat insanlarda lizogenik durumda yaşar Bu virüsle tavşanlardan insana gen taşınması yapılabileceği düşünülmüş ve doku kültürlerinde deneme-ere girişilmiştir Normal bir bireyden alınan hücreler bu virüsle enfekte edilmiştir Daha sonra bu doku kültüründeki virüsler arjininemia olan kişiden alınan hücrelere taşınmıştır Hücrelerin bir kısmı bu enzimi sentezleyecek yeteneği kazanmıştır Açıkça normal bireydeki başat gen bu yolla hasta bireyin hücrelerine taşınmıştır
Daha sonraki aşamada, bu virüsler arjininemialı bir kişinin karaciğerine aşılanmıştır Daha doğrusu Almanya'da birisi beş yaşında, diğeri onsekiz aylık iken zeka geriliği ve bu hastalığın diğer bulgulannı gösteren iki kız kardeşe enjekte edilmiştir Karaciğerlerine enjekte edilen bu virüsler istenen sonucu vermemişler ve düzelme meydana gelmemiştir Fakat ileride daha gelişmiş bir teknikle bu aşılamanın yapılabileceği ümidi yitirilmemiştir
Bir türden diğer türe bu virüslerle gen aktanmı yapmak da mümkündür Bazı insanlar, süt içerisinde bulunan laktozun bir türevini, yani galaktozu, yıkan enzimden yoksundurlar Bu insanlar Galaktozemia" denen bir hastalığa tutulurlar ve kanlannda aşırı galaktoz birikir Bu hastalar süt ve sütten yapılmış gıdalan almazlarsa normal bir yaşam sürdürebilirler Fakat, eğer bir gen aktarımı yapılırsa bu besinleri de alabilme olanağına kavuşurlar Insan bağırsağında yaygın olarak bulunan Escherichia colı, bu enzim için bir gene sahiptir Hem bu bakteriyi hem de insanı enfekte eden ortak bir virüs vardır Bu bakteri kültüründen alınan virüsler galaktozemi gösteren bir insandan alınmış doku kültürüne bulaştırılmıştır Daha sonra yapılan testlerde; bulaştırılan insan hücrelerinin eksik olan enzimi ürettikleri saptanmıştır Bu yeteneği kaza-nan hücreler alındığı kişinin karaciğerine tekrar enjekte edilmiş ve orada eksik olan enzimi üretmeye devam etmiştirler
Moleküler genetikteki ilerlemeler, bizim, yalancı virüs yaratmamızı da mümkün kılmıştır Artık bugün bir virüsün DNA'sı çıkanlıp yerine yabancı bir virüsün DNA'sı yerleşterilmektedir Virüsün kılıfı bulaştıracağı hücreyi saptar Dolayısıyla DNA'sı çıkanlsa da yine eskisi gibi doğal konukçusu olduğu hücreyi enfekte etmeye devam eder Bu şekilde istediğimiz nitelikte virüs yapabiliriz Bu yöntemlerle fare doku kültüründen belirli genler insan doku kültürüne aktarılabilmiştir Yalnız fareleri enfekte eden bir virüsün DNA'sı insanı enfekte eden bir virüsün içerisine konarak, insan hücrelerine girmesi sağlanmıştır Yalancı virüslerin bu şekilde büyük bir gücü vardır Biz, farklı türlerden uygun genleri, bu yöntemle seçebilir ve insanın üreme hücrelerini meydana getiren dokulara aşılayarak, insan gen populasyonuna büyük katkılar yapa-biliriz Eşey hücrelerine bu şekildeki bir aşılama için daha birçok araştırma ve deneyin yapılması gerekmektedir
DOĞRUDAN DNA NAKLl (TRANSFORMASYON)
Mikrobiyologlar uzun bir süreden beri diğer bir bakterinin DNA'sını içeren bir besin ortamında yetiştirilen bakterilerin zamanla yeni genler kazandıklannı saptamıştı Bakteriler "E n d o s i t o s i s" dediğimiz bir çeşit yutma yöntemiyle ortamdaki DNA parçalannı alarak kendi kromozomlanna ekleyebilir Son zamanlarda yapılan çalışmalar, insan hücrelerinin de bu yeteneği taşıdığını göstermiştir Bir araştırmada anormal hemoglobin üreten bir kişinin göğüs kemiğinin (sternumun) kırmızı iliğinden alınan olgunlaşmamış kırmızı kan hücrelerinin doku kültüründe üretilebileceği gösterilmiştir Normal bir insanın göğüs kemiğindeki ilikten alınan hücrelerden hazırlanmış bir besin ortamında üretilen bu hücreler bir zaman sonra normal hemoglobin yapabilme yeteneğini kazanmıştır Daha sonraki aşamada bu hücreler (eskiden anormal yeni durumda normal hemoglobin üreten) alındığı kişinin sternumunun içerisine enjekte edilerek o kişinin normal hemoglobin üretimi sağlanabilmiştir

HÜCRE KAYNAŞTIRILMASI ile YENi GENLERiN KAZANILMASI
Aynı türün farklı bireylerinden, hatta farklı türlerin bireylerinden alınan hücreler aynı doku kültürü içerisinde yetiştirilebilir Bazı zararsız virüsleri bu doku kültürü içerisine eklemekle hücrelerin kaynaşması sağlanabilir Hücre duvarlannın eritilmesi ile iki çekirdekli bir hücre ortaya çıkar Bu iki çekirdekten hangisi mitoz bölünmeye erken başlarsa, baskın duruma geçer ve öbürünü yıkar Yıkılan çekirdeğin kromozom parçaları iğne şeklinde diğer kromozomlann içerisine girebilir ve yeni hücre, bölünmeyi yeni gen kombinasyonları ile bitirir Insan ve fare hücreleri bu şekilde bırleştirilebilmiştir Fakat fare hücreleri çoğunluk baskın duruma geçmiştir; çünkü fare hücrelerinin insanlara göre daha hızlı bölünme eğilimi vardır Insan kromozom parçaları, zaman zaman fare kromozomlarına eklenmiştir Bu yolla anormal gen taşıyan kromozomlann yerine, normal gen taşıyan kromozomları tüm olarak yerleştirmek de mümkün olabilir

TÜM HÜCRE NAKLİ
Diğer bir yöntem de, bazı enzimleri üretemeyen dokular içerisine, bu enzimleri üreten hücrelerin yerleştirilmesidir Daha önce öğrendiğimiz gibi gamma globulini üreten genin olmaması (çekinik olması) halinde, antikor üretilemeyeceği için, canlı, enfeksiyonlara karşı dayanıksız olacak ve bu genotipteki bireyler yaşamlarının ilk evrelerinde çoğunluk öleceklerdir Gamma globulin, kemik iliği tarafından üretilir Normal allelleri taşıyan bir kişinin sternumundan alınan kemik iliği "A g a m m a -g 1 p b u 1 i n e m i a"lı bir kişiye enjekte edilebilir Nakledilen bu hücreler zamanla çoğalır veyabancı antijenlere tepki gösterebilecek antikorları üreterek kana verebilir

GEN SOKMA
Gen mühendisliği emekleme çağındadır ve bugün ancak deneme evresindedir Gelecekte geniş uygulama alanı bulacağı kuşkusuzdur Yalnız bu uygulamalann bir de tehlikesi vardır Nitekim zamanımızdaki mikrobiyoloji uzmanlarının bir kısmı, gen mühendisliğinin bazı konularına şimdiden bir kısıtlama, yani bir çeşit ambargo konmasını önermektedir Çünkü bu değiştirme denemelerinin yapılması sırasında, anti-biyotiklere dayanıklı, üstün yaşama gücü olan ve bizzat kendisi toksin salgılayan bir gen kombinasyonuna sahip mikroorganizma yaratılabilir Bu ise insanlann sonu olabilir Bu kısıtlama bugün yasal olarak konmamıştır Fakat bu konuda araştırma yapan merkezler böyle bir felaketin ortaya çıkmaması için gerekli önlemleri almaktadır
Birçok gen mühendisi, bireysel kusurları ve anormallikleri düzeltmek için çalışmalar yapmayı amaçlamıştır Fakat, amaç, üreme hücrelerindeki zararlı genlerin gelecek kuşağa düzeltilerek geçmesini sağlamaktır
Bu bölümün sonunda, insanların gelecek için kötümser olmamasını öneririz Çünkü bu kadar yıldan beri karşılaştığı sorunlan üstün zekası ile çözen bizlerin, gelecekte karşılaşacağı sorunları da aynı yetenek ve beceri ile çözeceği inancındayız Gelişmiş zekamızı, gelecekteki aşın yoğunluğumuzdan doğan sorunlan ve genetik kirlenmeleri çözecek şekilde yönlendirebilir ve sonunda çareyi bulabiliriz Eğer böyle sorunlara araştırma ve eğitimle eğilmezsek, akılla çözeceğimiz birçok sorunu, doğanın zalim ve özverisiz seçme baskısıyla çözmesine boyun eğmek zorunda kalacağız Her şeyden önce bu konunun çözümüne, insanlan, evrim ve kalıtım konusunda bilinçlendirmek ve eğitmekle başlamalıyız Çünkü kalıtımı ve evrimsel işleyişi ana hatlanyla bilen her kişi, gelecekteki tehlikeleri sezinleyebilecek ve ona göre önlemlerini alacak, gerekirse kişisel özverilerde bulunabilecektir

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

Bölüm Hakkında Bilgi Kontenjan : 40 (+1) ÖSS’ye katılan adaylardan sınavda en yüksek puan alanların (ilk %5) tercih ettikleri programlar arasındadır ! ! !
Neden Moleküler Biyoloji ve Genetik?
Canlılıkla ilgili tüm olayların moleküller düzeyinde araştırılması Özellikle genetik mühendisliği tekniklerindeki ve bilgi teknolojisindeki hızlı ilerlemelerle yüzyılımıza damgasını vuracak bilim dalları
Moleküler Biyoloji ve Genetik için Gerekli Nitelikler

• Bilimsel araştırmalara çok ilgi duyma
• Laboratuvar ortamında çalışmaktan hoşlanma
• Yenilikleri ve değişimleri izleme Yabancı dil (özellikle İngilizce) bilgisi ve bilgisayar kullanımı gerekli

Moleküler Biyoloji ve Genetik Programı
Programın ana hedefi moleküler biyoloji, genetik ve biyoteknoloji alanlarında en kaliteli insan gücünün yetişmesine katkıda bulunmak
Hepsi alanlarında yetkin Öğretim Elemanları tarafından verilen ve uygulamaları tam donanımlı araştırma laboratuvarlarında gerçekleştirilen derslerden oluşan program
Program kapsamındaki dersler :

• · Birinci yılda genel ve moleküler biyoloji, fizik, kimya, matematik ve informatik temel bilgileri,
• Sonraki yıllarda moleküler biyolojinin çeşitli alanlarında ve endüstrinin çeşitli kesimlerinin gereksinimini karşılayacak bilgileri içeren dersler
• Öğrencilerin ilgi alanlarına göre çok sayıda seçimlik dersler
• İkinci sınıftan itibaren, ERASMUS Öğrenci Değişimi Programı programı çerçevesinde Avrupa’daki çeşitli Üniversitelerde [ Groningen Üniversitesi (Hollanda), Kopenhag Üniversitesi (Danimarka), Mediterranean Agronomic Research Center (Yunanistan) ] eğitimin bir kısmını sürdürme olanakları Moleküler Biyoloji ve Genetiğin daha özel alanlarında ( insan genetiği, bitki biyokimyası ve biyoteknolojisi, maya genetiği ve biyoteknolojisi, virus genetiği vb ) tam olarak uzmanlaşmayı sağlayan Yüksek Lisans ve Doktora programları Mezunların Çalışma Alanları ve İş Olanakları
  
  [img]images/smilies/maxih1 (17)gif[/img]
  *]Devlet veya özel üniversiteler ve diğer akademik kurumlarda bilimsel kariyer
• Sağlık, tarım, hayvancılık ve çevre ile ilgili kuruluşlarda araştırmacı
• Biyoteknolojiye dayalı üretim ve çalışma yapan ilaç, besin vb endüstri sektörlerinde araştırmacı ·
• Bu alanlar için gerekli alt yapı ve malzemeyi sağlayan ve hizmet veren özel kuruluşlarda teknik eleman ve müşteri temsilcisi

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ

Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü, Türkiye'nin ilk moleküler biyoloji bölümü olarak 1977'de kurulmasından sonra, konusundaki birçok alanı kapsayacak biçimde gelişmiştir Lisans, yüksek lisans ve doktora programlarının yanı sıra, Fizik, Kimya ve Matematik bölümleriyle çift anadal programları sunmaktadır Tam zamanlı 12 öğretim üyesi, bir öğretim görevlisi ve 11 araştırma görevlisinden oluşan 25 kişilik bir öğretim kadrosu bulunmaktadır Öğretim elemanları kendi konularında sürdürdükleri bilimsel araştırmalara lisans öğrencilerinin de katılmalarını teşvik ederler Öğrenciler derslerde kazandıkları sağlam kuramsal temelleri laboratuar dersleri ve araştırma projelerine katılımla desteklerler Bölümün amacı öğrencilere iyi bir araştırıcı olabilmek için gerekli temel eğitimi vermektir; bunun sonucunda da mezunların çoğu yurt içinde ya da yurt dışında lisansüstü öğrenimlerini sürdürürler

Lisans programının ilk iki yılı ağırlıklı olarak matematik, fizik, kimya ve biyolojiye giriş dersleri gibi temel derslerden oluşur Son iki yılda ise genetik, biyokimya, fizyoloji, moleküler biyoloji ve mikrobiyoloji gibi kuramsal dersler ile onlarla ilgili laboratuar dersleri bulunur Öğrenciler deneysel kısmını tamamen kendilerinin gerçekleştirdiği proje dersleri de alabilirler Ayrıca programda bölüm seçmeli derslerinden ve diğer bölümlerden seçilebilir birçok ders bulunmaktadır

Bölümde çok çeşitli konularda bilimsel araştırma yürütülmektedir Ülkemizde genetik tanının ve yeni hastalık genleri aranmasına yönelik araştırmaların ilk kez yapıldığı bölümde, araştırmaların önemli bir kısmı insan genetiği alanındadır Bölüm araştırma konularında örnek olarak sinir ve kas sistemlerini etkileyen hastalıklar, kan hastalıkları ve nadir hastalıkların genetiği ile retina gelişimi, bitki genetiği ve protein sentezi sayılabilir Son yıllarda bölüme yeni katılan öğretim üyelerimiz kanserde etkin yeni onkogenlerin veya tümör baskılayıcı genlerin belirlenmesi, programlı hücre ölümü ile kanser ilişkisi gibi konularda araştırma konularımıza zenginlik katmıştır

Araştırma Konuları

• Bitki Genetiği
  • Hastalıklara Direnç Genlerinin Tanımlanması
  • Akrabalık Tanımlama Yöntemlerinin Geliştirilmesi
• Gelişim Biyolojisi
  • Biyolojik Sinyal İletim Mekanizmaları
  • Hücre Bölünmesinin Kontrolü
  • Büyüme Faktörlerinin Rolleri
• Gen Anlatımı
  • Protein Sentezinin Kontrol Mekanizmaları
  • Patolojik Dokularda Gen Anlatım Profilinin Analizi
  • Hücre Kontrolünde Etken Yerni Molekülerlin Tanımlanması
  • Yüksek Isıda Yaşayan Bakterilere Özgü Enzimler
• Kalıtsal Hastalıkları
  • Yeni Hastalık Genleri Belirlenmesi
  • Bilinen Hastalık Genlerindeki Değişimlerin Analizi
  • Genetik Hastalık Tanı Yöntemlerinin Geliştirilmesi
• Programlı Hücre Ölümü Mekanizmaları

Çift Anadal Programları
Matematik, Kimya, Fizik Bölümleri ile çift anadal programı mevcuttur

Moleküler Biyoloji ve Genetik Mühendisliği

Tanım:
Canlı hücre içindeki malzemeleri (DNA, Protein, Enzim vb), hücre yapısının işlevini ve hücreler arasındaki etkileşimi laboratuar ortamında inceleyerek ortaya çıkaran kişidir

Görevler:
- Canlıları moleküler düzeyde (atom düzeyinde) inceler ve tıbbı, biyolojik ve çevresel sorunlara çözüm getirici çalışmalar yapar,
- Tıbbi bozukluklara neden olan geni araştırarak, tanılamada bulunur (Genetik tanı yapılması),
- Hücre büyümesini kontrol altına alınmasına yönelik çalışmaları yürütür,
- Genetik (tarım, tıp, vb alanda) değişim üzerine araştırmalar yapar, (Örn: tarımsal ıslah alanında çalışmalar yapabilir Daha büyük ve daha sağlıklı buğday türünün yetişmesinin sağlanması gibi)
- Çevreye zarar veren faktörlerin giderilmesinde iyileştirici çalışmalar yaparak bilime sürekli yenilikler getirir

Kullanılan alet ve malzemeler:
- Mikroskop,
- Kimyasal maddeler,
- Laboratuar aletleri (deney tüpü vb),
- Bilgisayar vb

Mesleğin gerektirdiği özellikler:
Moleküler biyoloji ve genetikçi (moleküler biyolog) olmak isteyenlerin;
- Normalin üzerinde akademik yeteneğe sahip, Fen bilimlerine, özellikle biyolojiye karşı ilgi duyan ve fizik, kimya ve matematik derslerinde başarılı, Bilimsel meraka sahip, araştırmacı,
- Olaylar arasında neden-sonuç ilişkileri ve bağlantıları kurabilen,
- Görme duyusu ve belleği güçlü, İnce ayrıntıları görebilen, yoğun dikkat gösterebilen,
- Dikkatli ve sabırlı
kimseler olmaları gerekir

Çalışma ortamı ve koşulları:
Moleküler Biyoloji ve Genetikçiler (Moleküler Biyologlar); laboratuar ortamında çalışmaktadırlar Çalışma ortamı kapalı olup, kimyasal maddelerin yaymış olduğu koku vardır Birinci derecede verilerle uğraşır Araştırma yaptığı konuya göre laboratuarda gece geç saatlere kadar çalışma yapılması da söz konusudur

Çalışma alanları ve iş bulma olanakları:
İlgili bölüm mezunları;
- Sağlık hizmetleri veren kurum ve kuruluşlarda, Çevre koruma -kontrol -planlama ile ilgili alanlarda, Biyoteknolojik çalışma yapan kurum ve kuruluşlarda biyolojik ürünlerin (Aşı, ilaç hammaddeleri, serum vb) üretiminin ve kalite kontrolünün yapılmasında ve bu tesislerin yönetiminde,
- İlaç ve hammaddelerin, kozmetik ürünlerin üretim ve kalite kontrol aşamasında,
- Hastalık taşıyan vektör canlıların mücadelesinde,
- Adli tıp ve kriminoloji laboratuarlarında suçlu belirlenmesinde,
- Tarım, hayvancılık ve sulama alanlarında verimin arttırılması ve doğaya zararlı olabilecek nedenlerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalarda (Tarım, Orman, Çevre ve Sağlık bakanlığına bağlı kuruluşlarda görev yapabilirler),

Meslek eğitiminin verildiği yerler:
Mesleğin eğitimi, liseden sonra girilebilen çeşitli üniversitelere bağlı Fen – Edebiyat Fakültelerinin “Moleküler Biyoloji ve Genetik” bölümünde verilmektedir

Meslek eğitimine giriş koşulları:
Bu bölüme girebilmek için Öğrenci Seçme Sınavı’nda (ÖSS) yeterli “Sayısal (SAY)” puan almak gerekmektedir

Eğitimin süresi ve içeriği:
Meslek eğitim süresi 4 yıl olup, yabancı dil hazırlık sınıfı okunması durumunda 5 yıl eğitim görülmektedir
Eğitim süresince; fen dersleri ağırlıklı eğitim görülmektedir Teorik eğitimin yanı sıra laboratuar çalışmaları oldukça yoğundur Öğrenciler ilk yıl; genel biyoloji, moleküler biyoloji, kimya, istatistik gibi dersler alır Diğer yıllarda ise tıbbi mikrobiyoloji, genetik, toprak mikrobiyolojisi gibi daha derinlemesine ve uzmanlık dersleri görmektedir

Meslekte ilerleme:
- Meslek elemanları;
- Hücre biyolojisi, bitki mikrobiyolojisi, büyüme biyolojisi vb alanlarda yüksek lisans ve doktora yapabilir
- Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler,
- Çeşitli Laboratuarlarda laboratuar şefi, kontrol elemanı olarak çalışırlar,
- Kamu kuruluşlarında ise “Biyolog” unvanı ile çalışır Meslek mensupları kendilerini “Moleküler Biyolog” olarak tanımlamakta ancak, bu konuda çıkarılmış yasal unvan bulunmamaktadır

Benzer meslekler:
Biyolog, Kimya mühendisi

Burs, kredi ve ücret durumu:
Meslek eğitimi süresince kazanç söz konusu değildir Ancak koşulları uygun olan öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’ nun kredisinden yararlanabilirler
Eğitim sonrası kazanç çalışılan kurumun statüsüne, çalışma süresine, üstlenilen sorumluluk derecesine göre değişmektedir
Kamu kuruluşlarında çalışanlar çalıştıkları kurumun statüsüne göre sağlık hizmetleri sınıfından ücret alırlar (Yaklaşık olarak asgari ücretin 3-4 katı civarında ücret alırlar) Ayrıca devletin belirlediği zam oranında ücret artışı yapılmaktadır

Ayrıntılı bilgi için başvurulabilecek yerler:
- İlgili Eğitim Kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi Bulunan Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri